Travmatik olaylar, herkes için stresli olabilir, ancak bazı insanlar diğerlerinden daha fazla risk altındadır. Televizyonda gördüğümüz haberler, doğal afetler, ciddi kaza veya saldırılar gibi olaylar, herhangi bir yaştan, herhangi bir cinsiyetten ve herhangi bir kültürden insanı etkileyebilir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB), bir kişinin maruz kaldığı şiddetli bir travmatik olayın ardından gelişen ciddi bir psikolojik durumdur. TSSB semptomları, travmatik olayın türüne ve kişinin psikolojik sağlığına bağlı olarak değişebilir. Bazı insanlar, semptomları hemen yaşayabilirken, diğerleri için semptomlar daha yavaş gelişebilir.
TSSB semptomları şunları içerebilir:
- Şiddetli kaygı veya korku
- Korkunç veya acı verici hatıraların sık sık geri gelmesi
- Rüyalar veya kabuslar
- Uyarılma ve aşırı tetikte hissetme
- Kendini sosyal olarak izole etme ve travmayla ilgili şeylerden kaçınma
TSSB’nin etkileri, kişinin işlevselliğini, sosyal ilişkilerini ve genel yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. İşte bazı örnekler:
- Kişi, travmatik olaya ilişkin şeylerden kaçınmaya başlayabilir ve kendisini sosyal olarak izole edebilir.
- Kişi, iş veya okul gibi günlük görevlerini yerine getirmede zorluk çekebilir.
- Kişi, aşırı derecede öfkeli veya sinirli hissedebilir ve bu nedenle diğer insanlarla iletişim kurmada zorlanabilir.
- Kişi, aşırı derecede korku ve endişe hissedebilir ve bu nedenle günlük hayatta normal aktiviteleri yapmaktan kaçınabilir.
TSSB’nin tedavisi, bir dizi farklı yöntem içerebilir. Özellikle, Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) en sık kullanılan tedavi yöntemidir. BDT, kişinin düşüncelerini ve davranışlarını değiştirerek semptomları yönetmeye yardımcı olur. İlaç tedavisi, semptomları hafifletmek ve tedaviye yanıtı artırmak için kullanılabilir.
Tedavinin amacı, kişinin yaşam kalitesini ve işlevselliğini arttırmak, semptomları yönetmek ve gelecekteki travmalara karşı daha iyi hazırlanmasına yardımcı olmaktır.
Ayrıca, TSSB semptomlarını yönetmek için kullanılan bazı alternatif tedaviler de vardır. Yoga, meditasyon, sanat terapisi ve hayvan terapisi, semptomların yönetimine yardımcı olabilecek alternatif yöntemlerdir.
TSSB, hafif semptomlardan şiddetli semptomlara kadar bir dizi farklı şiddette olabilir. Bu nedenle, TSSB semptomlarından etkilenen bir kişinin, profesyonel bir sağlık uzmanından yardım alması önerilir. Bu, semptomların hafifletilmesine ve tedaviye cevap vermenin artırılmasına yardımcı olabilir.
Sonuç olarak, TSSB, bir kişinin maruz kaldığı şiddetli bir travmatik olayın ardından gelişen ciddi bir psikolojik durumdur. Semptomlar, kişinin psikolojik sağlığına ve travmatik olayın türüne bağlı olarak değişebilir. TSSB’nin semptomlarını yönetmek için BDT, ilaç tedavisi ve alternatif tedaviler gibi birçok farklı tedavi yöntemi vardır. TSSB semptomlarından etkilenen bir kişi, profesyonel bir sağlık uzmanından yardım almalıdır.
Uzman Klinik Psikolog
Doğukan DEMİREL