Yıkıcı depremlere yol açabilecek fayların geçtiği Marmara Bölgesi'nde, özellikle yaklaşık 15,5 milyon nüfusa ev sahipliği yapan İstanbul büyük risk altında.
Büyük Marmara depremi riskine karşı İstanbul Teknik Üniversitesi'nde, Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi kuruldu.
Merkezin çalışmalarına ilişkin bilgi veren İTÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cenk Yaltırak, "Biz buradaki fayları ilk önce haritalayacağız insansız hava aracıyla. Haritalandırdıktan sonra onun üzerinde depremin tekrarlanma aralıklarını bize verebilecek noktalar seçeceğiz. O noktalarda fay kazıları yapacağız, örnekler alacağız. O örnekleri yaşlandırıp bu faylarda olan depremleri bulacağız." dedi.
Binaların risk oranı belirlenecek
Merkez, fay hattında biriken enerjiyi hesaplayarak olası bir deprem senaryosunu tasarlayacak. Konutlara yerleştirilen ivme ölçerler sayesinde afet-zemin-yapı tepkileri tespit edilebilecek.
Zeminde deprem dalgası geldiğinde binanın en alt katında hangi ivmeler oluşuyor, hangi spektral ivmeler oluşuyor bilebileceklerini kaydeden Yaltırak, "Spektral ivmeyi biliyorsanız, binanın kendi iç yapısını da bir mühendis olarak bir yapay zeka sistemine giriyoruz. Böylelikle birbiriyle konuşan veriler sayesinde binanızı otomatik modelleyecek." diye konuştu.
Afet yönetimi daha sağlıklı yürütülebilecek
Yapılan modellemelerle, binaların deprem risk oranları büyük ölçüde belirlenebilecek. Bu veriler sayesinde kentsel dönüşüm ihtiyacı ve acil müdahale bölgeleri tespit edilebilecek. Olası bir afet durumunda şehrin koordinasyonu da sağlıklı yürütülebilecek.
Büyük bir deprem durumunda, sistem sayesinde hangi bölgelerde binaların yıkıldığı tahmin edilebilecek. Bu sayede afet yönetimi daha etkili bir şekilde koordine edilebilecek.
Yapılaşma daha sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilecek
Toplanan veriler, yeni yerleşim yerlerinde yapılaşmanın daha sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesine yardımcı olacak. Fay hattının risk hesaplamaları, etrafındaki yapıların tasarımlarının bu değerlere göre yapılmasına olanak sağlayacak.
Haber: Fahriye Demirci
Kamera: Faruk Ölge