Teknoloji dünyasına 2023’te yapay zekânın hâkim olduğu konusunda muhtemelen hemen herkes hemfikirdir. Şimdiyse Oxford, Cambridge ve Merriam-Webster gibi dünyaca ünlü sözlükler de bu popülerliği tescil ettiler. Sözlükler “yılın kelimesi” listelerinde doğrudan yapay zekâ olmasa bile, yapay zekâ ile gündelik hayatımıza giren bazı kelimeleri “yılın kelimesi” seçiyorlar.
Cambridge’in yılın kelimesi listesinde seçtiği kelime, ChatGPT gibi üretken yapay zekâ uygulamalarının bir sorunun cevabını bilemedikleri noktada uydurmaya başlamasını anlatan “halüsinasyon – hallucinate” kelimesi. Karmaşık kelime tahmin modelleri olarak üretken yapay zekâ uygulamaları için önemli olan tek şey eğitim verilerine benzeyen bir cümle üretmeleridir. Bu uygulamalara eğer 18. yüzyılda yaşamış ünlü Alman cerrahları sorarsanız ve tam bir eşleşme bulamazsa, basitçe bilmiyorum demek yerine18. yüzyıldan önemli bir Alman kenti seçip popüler Alman cerrah isim-soy isimlerinden bir kombinasyon sunacaktır. Önemli olan tek şey kulağa makul gelmesi. Ne yazık ki, bu halüsinasyonlar o kadar emin bir şekilde ifade ediliyor ki, sayısız tanesi sorgulanmadan gerçek olarak kabul ediliyor.
Cambridge yapay zekâ etikçisi Henry Shevlin, kelimenin orijinalinde insan algısıyla sınırlı olmasına rağmen kabul görmesinin “yapay zekâya insan benzeri nitelikler atfetmeye hazır olduğumuzu” gösterdiği görüşünde.
Bir diğer dünyaca ünlü sözlük olan Merriam-Webster ise yılın kelimesi olarak “otantik – authentic” kelimesini seçerek yine yapay zekâya atıfta bulunuyor. Yapay zekanın yükselişiyle birlikte (ve bunun deepfake videolar, aktörlerin sözleşmeleri, akademik dürüstlük ve çok sayıda başka konu üzerindeki etkisi de göz önüne alındığında) günümüzde ‘gerçek’ ve ‘sahte’ arasındaki çizgi giderek bulanıklaştı. Kelime anlamı “gerçeğe dayanan, özgün” olan “otantik” kelimesi de yapay zekânın yükselişi ile yeniden yorumlanan bir sözcük olmaya başladı. Örneğin bir kullanıcının ne istediğini tariflemesi sonucunda DALL-E tarafından oluşturulan herhangi bir görüntü acaba “özgün” müdür?
Oxford’un yılın kelimesi listesinde zirvede olmasa bile ikinci sırada yer alan kelime ise yine yapay zekâ ile ilişkilendirilen “istem – prompt” kelimesi oldu. Bir yapay zeka sistemine mevcut hava durumuna göre bir makale fikirleri listesi oluşturmasını söylediğinizde, bir “istem” sağlamış oluyorsunuz ve gerçekten de kelime hızla bir fiil haline geldi “istemde bulunmak” hızla popülerleşti.
Yapay zekâ uygulamaları, özellikle ChatGPT’nin geçtiğimiz yıl yayınlanmasıyla birlikte hızla benimseme kazanmaya başlamış durumda. 2024 yılında piyasaya sürülmesi planlanan Windows 12 ile birlikte başlayacak olan AI PC devrimi ile bu benimsemenin daha da artacağı düşünülüyor. Dolayısıyla yapay zekâ ile ilgili terminoloji de hızla popüler hale gelecek gibi gözüküyor.