A­İ­H­M­­d­e­n­ ­t­a­r­i­h­i­ ­k­a­r­a­r­

A­İ­H­M­­d­e­n­ ­t­a­r­i­h­i­ ­k­a­r­a­r­

AİHM, 1940 yılında Sovyet orduları tarafından gerçekleştirilen Katin katliamının sorumluluğu konusunda Rusya Federasyonu'nu akladı.

AİHM, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin imzalandığı 4 Kasım 1950 öncesinde meydana gelmiş olayların "zaman bakımından yetki alanına girmediğine" hükmetti.

Sovyetler Birliği'nin (SSCB) siyasi polisi NKVD, 1940 yılında bugün Rusya'nın Belarus sınırındaki Smolensk kenti yakınlarında bulunan Katin ormanında, aralarında akademisyen, mühendis, doktor, subay ve yedek subayların da yer aldığı binlerce Polonyalı eliti "komünist ideolojiye muhalif oldukları gerekçesiyle" katletmiş, suçu da İkinci Dünya Savaşı ve Soğuk Savaş dönemlerinde Nazi Almanyası üstüne atmıştı.

Ancak Sovyetler Birliği, dağılma sürecinin başlarında, 1990 yılında, Katin katliamı emrinin SSCB tarafından verildiğini itiraf etmişti.

Katliamla ilgili ilk belgeler 1990 yılında dönemin SSCB lideri Gorbaçov tarafından Polonya lideri Jaruzelski'ye verilmiş ve SSCB'de soruşturma başlatılmıştı.

Fakat Rus yargısı 2004 yılında 183 bölümden oluşan dosyanın 36 bölümünü "devlet sırrı" olarak sınıflandırma kararı almış ve soruşturmayı kapatmıştı. Katliamda ölenlerin yakınları tarafından Rusya mahkemelerine yapılan başvurular da sonuçsuz kalmıştı.

Katliamda hayatını yitirenlerden 15'inin yakınları 2007 ve 2009 yıllarında, AİHM'ye başvuruda bulundu.

AİHM başvuruya, 16 Nisan 2012 tarihli daire kararında kısmen olumlu yanıt vermekle birlikte, davacıların Katin katliamını "insanlık suçu" ilan etme talebini geri çevirmiş, bu konuya girmemiş ve Rusya'nın ölenlerin yaşama haklarını ihlal ettiğiyle ilgili iddialarını da reddetmişti. Davacılar karara AİHM'nin 17 yargıçlı Büyük Dairesi önünde itiraz etmişti.

Kararını bugün açıklayan Büyük Daire, işlenen suç ne kadar korkunç olursa olsun, AİHM'nin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin kabul edildiği 4 Kasım 1950 tarihinden önce meydana gelmiş olaylara "zaman bakımından yetki alanına girmediği için" bakamayacağına hükmetti. Strasbourg yargıçları, 4'e karşı 13 oyla, Rusya Federasyonu'nun sözleşmenin yaşama hakkıyla ilgili maddesini ihlal etmediğine dair alt daire tarafından alınan kararı teyid etmiş oldu.

Nihai olan karar, 1950 öncesi olaylar için "yetki alanına girmedikleri için incelenemezler" hükmü taşıması bakımından tüm Avrupa devletleri açısından içtihat oluşturuyor.

Popular Articles

Latest Articles