Bu senenin başında gerçekleşen Hunga Tonga patlaması o kadar şiddetliydi ki, uzaya erişebilecek kadar yüksek mesafelere su buharı fırlattı. Biz de bu yazımızda bu konudan bahsediyoruz.
Pasifik Okyanusu'ndaki Hunga Tonga-Hunga Ha'apai yanardağı bu yılın başlarında patladığında, olay birçok açıdan şaşırtıcıydı.
15 Ocak patlaması o kadar şiddetliydi ki, dünyevi bir yanardağ için türünün ilk örneği olarak su buharını uzay seviyesine kadar püskürttü ve olay, şimdiye kadar tespit edilen en büyük yıldırım yoğunluğunu üretti - bu durum, patlamayı Endonezya'daki 2018 Krakatau patlamasından veya ABD'nin güneyindeki 2021 kasırgalarından çok daha parlak yapmakta.
2022'nin başında gerçekleşen patlama hakkında aşağıdaki içeriğimizden daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
Patlama aynı zamanda o kadar çok enerji açığa çıkardı ki, iyonosfer adı verilen Dünya atmosferinin yüklü bir tabakasını rahatsız etti.
Sismologlar, jeofizikçiler ve oşinograflar, 12 Aralık'ta bir basın toplantısında yapılan çeşitli sunumlarda, bu patlamayı diğerleriyle kıyasladılar. Laurel'de bulunan Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı'nda astrofizikçi olan Larry Paxton, 'Bunlar hayatta bir kez görülebilecek gözlemler.' dedi.
Paxton ve meslektaşları, NASA'nın Dünya yörüngesindeki bir uzay aracındaki Küresel Ultraviyole Görüntüleyicisinden gelen verileri incelediler.
Paxton, patlamanın olduğu gün, cihazın elektromanyetik spektrumun uzak morötesi ışık bölümünde 'olağandışı bir şey' ortaya çıkardığını söyledi: Uydu verilerinde, bu UV emisyonlarında geçici bir düşüşün olduğu volkanın konumu ile çakışan yuvarlak bir nokta.
Cihaz, tipik olarak uzayın sınırı olarak düşünülen deniz seviyesinden yaklaşık 100 kilometrenin altındaki atmosferde hiçbir şey göremiyor.
Araştırmacıların bildirdiğine göre bu, yayılan bir tür malzemenin (muhtemelen su buharının) bu ışık parçacıklarını emmek için uzayda yeterince yükseğe ulaştığı anlamına geliyor. Bilim insanları daha önce patlamanın stratosferi geçip mezosfere yayıldığını tahmin etmişlerdi. Yeni bulgular, patlamanın daha da yükseğe ulaştığını gösteriyor.
Volkan Aralık 2021'de aktif hale gelmişti.
Bir meteorolog olan Chris Vagasky Ocak ayının başlarında, devam eden patlamanın şimdiden gezegendeki 'en doğurgan şimşek üreticilerinden biri' olduğunu söylemişti. Küresel Yıldırım Algılama Ağı'nı kullanan Vagasky ve meslektaşları, yalnızca 15 Ocak'taki büyük patlamanın olduğu gün yanardağın içinde ve çevresinde en az 400 bin yıldırım düştüğünü tahmin ediyor. Vagasky, 'Bu, küresel ağ tarafından şimdiye kadar tespit edilen en aşırı yıldırım olayıydı.' diyor.
Volkanın patlayıcı enerjisinin bir kısmı, yüklü plazmanın diğer atmosferik parçacıklarla bir arada var olduğu Dünya katmanı olan iyonosfere ulaştı.
Patlamadan kaynaklanan atmosferik basınç dalgaları uzaya yayıldı ve plazmayı hareket ettirdi. Bu plazma kaymaları daha sonra Dünya'nın manyetik alan çizgileri boyunca dalgalandı ve iyonosferde yankılanarak binlerce kilometre ötedeki plazmayı rahatsız etti.
15 Ocak patlamasından kaynaklanan iyonosfer üzerindeki etkinin, 14 Ocak'ta başlayan küçük bir Güneş fırtınasının gücünü aştığı da belirtiliyor.
Eş zamanlı bir jeomanyetik fırtınaya rağmen yanardağ, Güneş'in etkilerini geçerek iyonosferik dinamiklerdeki değişikliklere hakim oldu. Bu veriler bir volkanın da gezegenimiz üzerinde Güneş derecesinde güce sahip olabileceğini gösteriyor. Araştırmacılar, bilim insanları güçlü patlamadan elde edilen verileri incelemeye devam ederken, volkanın başka rekorlar da kırabileceğini söylüyorlar.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!