2022 yılı tüm dünya için oldukça zor bir yıl oldu biliyorsunuz ki. Savaş, devam eden pandemi ve tüm dünyada devam eden ekonomik problemleri göz önünde bulundurunca her sene yılın sözcüğünü seçen Collins sözlüğü de bu yıl için 'permacrisis' sözcüğünü seçmiş. Gelin kelimenin anlamına ve sizin de bu durumu yaşayıp yaşamadığınıza bir bakalım. 👇
Collins sözlüğü 'permacrisis' kelimesini yılın kelimesi seçti.
Kelime Türkçeye 'hepkriz' olarak çeviriliyor ve uzun süren istikrarsızlık ve güvensizlik dönemi anlamına geliyor. Bunun ise özellikle bir dizi kötü olayın sonucu yaşandığı söyleniyor.
Kelimenin seçilmesinin nedeni olarak ise Rusya-Ukrayna arasındaki süregelen savaş da dahil olmak üzere yaşadığımız bir çok felaket aslında.
COVID varyantları, toplu katliamlar, yüksek enflasyon ve Ukrayna'daki savaş ve daha fazlasını düşününce bu kelimenin 2022 yılını çok iyi tanımladığını fark edebilirsiniz. Bunlardan birini bile yaşamak ise insanı oldukça yıpratan bir süreç. Uzmanlar da bu olguyla nasıl başa çıkabileceğinizi anlatmış, gelin detaylarına birlikte bakalım.
Permacrisis kendini nasıl gösteriyor?
Beynimiz, fiziksel, duygusal veya sosyal herhangi bir tehlike belirtisini fark edecek şekilde tasarlanmıştır ve biz de 'savaş ya da kaç' tepkilerinden birini veririz. İşte verdiğimiz bu tepkinin devam etmesi, permacrisis'e yol açabilir.
Permacrisis sorunu nedeniyle vücudunuz sürekli olarak tetikte oluyor veya tetikte olmanız için sürekli olarak hormon salgılıyor.
Bunun sonucunda da vücudunuzda yıpranmalar başlıyor tabii. Görülen semptomlar ise yüksek tansiyon, çok az ya da çok uyumak, kas gerginliği, sürekli kıpırdanmak, beyin sislenmesi, duygusal olarak uyuşmuş hissetmek, bitkinlik, durmadan sosyal medyada gezinmek, hobilerden ve ilişkilerden eskisi kadar zevk alamamak ve daha fazlasıdır.
Ayrıca, iş sorumluluklarından uzaklaşmak ve daha kaliteli bir yaşam arayışına girmek için kendinizi işi bırakırken de bulabilirsiniz.
Peki permacrisis'i tam olarak ne zaman ciddi olarak ele almalısınız? Klinik sosyal hizmet uzmanı Tyler Keith'e göre bir ay boyunca önceki dönemlere göre daha fazla bu semptomları yaşadığınızda yardım almayı düşünmelisiniz. Aksi takdirde, zihinsel ve fiziksel sağlığınız daha fazla bozulabilir, yaşam doyumunuzu azaltabilir ve intihar düşüncelerine yol açabilir.
Hayatınız iyi giderken de permacrisis yaşayabilir misiniz?
Şaşırtıcı ama hayatınızda her şey yolunda giderken de bu semptomları yaşayabilirsiniz. Belki aileniz sağlıklıdır, bir savaşın ortasında yaşamıyorsunuzdur ve düzenli bir işiniz olabilir. Hatta belki hayatınızın minnettar olduğunuz başka olumlu yönleri de vardır ama yine de hala bu semptomlarla mücadele ediyor olabilirsiniz.
Olası nedenlerden biri, farklı türde bir travma veya stres yaşıyor olmanızdır.
Permacrisis, ikincil travma olarak da bilinen duruma yol açabilir. Bunu biraz açmamız gerekirse, siz yaşamasanız da başkasının yaşadığı travmatik olayları dinlediğinizde veya rahatsız edici görüntülere ve hikayelere maruz kaldığınızda meydana gelebilecek dolaylı travmadır. Tüm toplumu etkileyen kolektif travma da bir diğer etken olabilir.
Sebebi ne olursa olsun kendinize şefkat ve anlayış gösterin.
Hayatınız düzelmiş olsa da veya başkalarının hayatından daha iyi olsa da duygularınızla mücadele ediyor olabilirsiniz. Duygularınıza her zaman anlam veremiyor olsanız da duygularınızı yargılamanın da hiçbir faydası yoktur. Peki elimizde olmayan nedenlerden dolayı yaşadığımız bu durumu aşmak için neler yapabilirsiniz?
Sosyal bağlarınızı koparmayın.
Permacrisis'e neden olan sorunların çoğu kronik sağlık problemler, hasta aile üyeleri, hayatta gerileme gibi elinizde olmayan problemlerdir ancak yaşadığınız durumu elinizdekilere sıkıca sarılarak atlatmak da mümkün. Durumunuzu atlatmak için ailenize veya arkadaşlarınıza yönelmeyi deneyin. Onay ve empatinin sunulduğu alanlar bulmak, zorluklarınızı sağlıklı bir şekilde ifade edebilmenize olanak sağlayacaktır. Yaşadığınız bu dönemde, çevrenizdekilerle sağlıklı sınırları olan ve size saygı duyulan ilişkiler kurduğunuzdan emin olun.
Yapmak istediğiniz şeyin tam tersini yapın.
Hepimizin tüm gün boş boş yatmak istediği günler mutlaka olur ancak bir yandan da arkadaşlarınızla vakit geçirmeniz gerektiğini bilirsiniz. Bu tür durumlarda yapmak istediğiniz şeyi değil de yapmanız gerekeni yapmak için kendinizi zorlamalısınız.
Fiziksel sağlığınıza ve hijyeninize özen gösterin.
Günlük hayatta düzenli olarak yapmanız gerekenlerden bahsediyoruz aslında. Düzenli yemek yemek, yeterince uyumak, vücudunuzu hareket ettirmek, dişlerinizi fırçalamak, çamaşır yıkamak, nefes alıştırması yapmak gibi ufak ama etkili aktiviteleri düzenli olarak yaptığınızda daha iyi hissettiğinizi fark edeceksiniz.
Olumsuzluğu mümkün olduğunca hayatınızdan çıkarın.
Her ne kadar artık hayatımızın içinde olsa da sosyal medyadan ve haberlerden uzaklaşmaya çalışın. Sizi olumsuz etkileyen haberlere maruz kalmanızı en aza indirmeye amaçlayın. Gündemi takip etmek isteseniz de tüm gün haberleri izlemek izlediğiniz olumsuzluklardan etkilenmenize sebep olacaktır. Araştırmalar, kaygıya yatkın bireylerin, sosyal medya ve haberleri takip etme oranı arttığında kaygı düzeylerinin de arttığını gösteriyor. Eğer çevrenizdeki olaylardan etkileniyorsanız ise yardım almayı düşünebilirsiniz.
Yeni hobiler ve rahatlama yöntemleri deneyin.
Kendinize yeni hobiler veya ilgi alanları bulun, boş zamanlarınızda eğlenebileceğiniz aktiviteleri deneyin ve kendinizi geliştirin. Bu tür faaliyetler zihninizi dağıtmanıza yardımcı olur.
Aşamadığınız durumlarda uzman yardımı alın.
Profesyonel destek almanız uzmanlar tarafından şiddetle öneriliyor. Semptomları gösteriyor ve aşamıyorsanız yakınlarınızla paylaşın ve sizin için en uygun yardımı almak için bir an önce harekete geçmeyi ihmal etmeyin.