Türk Lirası'nın ABD ile yaşanan krizin de etkisiyle hızla değer kaybettiği bir dönemde Katar'dan 15 milyar dolarlık yatırım açıklaması gelmesi iki ülke arasındaki dostluğu yeniden ön plana çıkardı. Peki Katar, Türkiye'nin Batı ile yaşadığı sorunlar karşısında ticari ve ekonomik açıdan alternatif olabilir mi?
Verilerin ışığında yakından bakalım...
Katar'ın Türkiye'ye doğrudan 15 milyar dolarlık yatırım yapacağı açıklamasının ardından iki ülke merkez bankaları arasında swap anlaşmasının imzalandığı duyuruldu. İki ülkenin Merkez Bankası Başkanları Murat Çetinkaya ile Abdullah Bin Suud Es-Sani tarafından imzalanan anlaşma kapsamında piyasalara likidite sağlanması ve finansal istikrarın desteklenmesi amaçlanıyor. Anlaşma kapsamında ilk aşamada kullanılacak kaynağın 3 milyar dolar olacağı belirtildi.
Türkiye Merkez Bankası, anlaşmayla ilgili olarak internet sitesinde şu açıklamayı yaptı:
'Söz konusu anlaşma 3 milyar USD karşılığı Türk Lirası ve Katar Riyali cinsinden imzalanmıştır. Anlaşmanın temel hedefi yerel para birimleri üzerinden gerçekleştirilen ticareti kolaylaştırmak ve iki ülkenin finansal istikrarına destek sağlamaktır.'
Katar'ın, Türkiye'nin ihracatındaki payı yüzde 1'in de altında
BBC Türkçe'den Özge Özdemir'in haberine göre,Türkiye, Katar'a 2017 yılında 649 milyon dolar değerinde ihracat gerçekleştirdi.
Bu tutar, Türkiye'nin geçen yıl gerçekleştirdiği toplam 157 milyar dolar değerindeki ihracatın içinde yüzde 1'inin de altında kalıyor.
Türkiye'nin Katar'dan ithalatı ise 2017 yılında 264 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Katar'ın Türkiye'nin ithalat hacminden aldığı pay yüzde 0,11.
Ekonomi Bakanlığı'nın verilerine göre Katar'a ihraç edilen ürünlerin başında gemiler-yatlar, elektrikli-elektronik ürünler, makineler ve mobilyalar geliyor.
Katar'dan ithal edilen başlıca ürünler ise mineral yakıtlar (LNG), plastik ürünleri, alüminyum ve ürünleri.
Türkiye'ye yabancı yatırımında Katar 19.sırada
Doğrudan yabancı yatırım verileri açısından da Batı ülkelerine kıyasla Katar gerilerde kalıyor.
Ticaret Bakanlığı'nda yer alan uluslararası doğrudan yatırım verilerine baktığımız zaman son 8 yılın rakamları toplandığında Katar'ın yabancı yatırımcı ülke olarak 19'uncu sırada bulunduğunu görüyoruz.
Katar'ın Türkiye'ye son sekiz yılda yaptığı toplam yatırım 1 milyar 683 milyon dolar.
Bu tutar 2017 yılında 100 milyon dolar, 2016 yılında 420 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Türkiye'ye en büyük doğrudan yatırımı gerçekleştiren ilk 5 ülke ise Hollanda, ABD, Avusturya, İngiltere ve Lüksemburg.
Uzmanlar Katar'ın yatırımı için "önemli ama yetersiz" diyor
Financial Times'a bu konuyla ilgili olarak konuşan Renaissance Capital'ın başekonomisti Charles Robertson, Katar'ın yapacağı 15 milyar dolarlık yatırımın neredeyse Türkiye'ye son 8 yılda yapılan yabancı yatırımın yıllık ortalamasına eşit olduğunu vurgulamış, o yüzden bu rakamın önemli olduğunu söylemişti.
Ancak Türkiye'nin önümüzdeki bir yıl içinde çevirmesi gereken dış borcun 200 milyar doların üzerinde olduğunu vurgulayan uzmanlar ise bu tutarın yetersiz olduğunu söylüyor.
Türkiye'nin bir yıllık dış finansman ihtiyacı 230 milyar dolar
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) açıkladığı verilere göre Türkiye 2017 yılını 47 milyar 100 milyon dolar cari açık ile kapadı.
Bu, dış finansman ihtiyacının sadece bir ayağını oluşturuyor.
TCMB'nin açıkladığı Haziran ayına dair verilere göre ise Türkiye'nin bir yıl içinde döndürmesi gereken kısa vadeli dış borç stoku 179 milyar dolar.
Bu da Türkiye'nin bir yıl içinde ihtiyaç duyduğu dış finansmanı 230 milyar dolar seviyesine kadar çıkarıyor.
"AB halen Türkiye'nin en büyük ticaret ortağı"
Londra merkezli ekonomik danışmanlık kurumu Capital Economics'ten ekonomist Yasemin Engin, Türkiye'nin 230 milyar dolar seviyesinde olan dış finansman ihtiyacı yanında Katar'ın vaat ettiği 15 milyar dolarlık yatırımın 'yeterli olmadığını' söylüyor.
Engin'e göre yatırımcılar, ortodoks para politikası ile sıkı mali politika görmeyi talep ediyor.
Türkiye'nin geçen yaz Körfez ülkelerinin uyguladığı abluka sırasında yardım eli uzatmasından beri Katar'ın Türkiye ile ticaret hacmini artırdığını söyleyen Engin, yine de bu durumun Batı'ya alternatif oluşturamayacağı görüşünde:
'Türkiye'nin Avrupa Birliği ve NATO ile olan tarihi bağlarına baktığımız zaman, Katar ve Türkiye arasındaki güçlü ekonomik ve askeri ilişki soluklaşıyor. AB halen Türkiye'nin en büyük ticaret ortağı.'