Merkez Bankası rezervlerinde düşüş sürerken, Türkiye, IMF'nin rezerv raporundaki listede ilk sırada yer aldı.
Dünyada ABD Doları'na merkez bankalarının bağımlılığının gerilediğine dikkat çekilen rapora Türkiye'nin swap anlaşmaları da damgasını vurdu.
Rezervlerde ABD dolar düşüşte
Rusya'nın Ukrayna'ya savaş açmasıyla ABD başta olmak üzere uygulanan yaptırımlar içerisinde Merkez Bankası rezervlerinin dondurulması ile Moskova'da ekonomi yönetiminin son yıllarda Çin Yuanı cinsinden rezervleri artırması dünya çapında ABD Doları ile merkez bankalarında bulunan rezervlere gözleri çevirdi.
Uluslararası Para Fonu IMF, “Dolar Hakimiyetinin Görünmeyen Erozyonu: Aktif Çeşitlendiriciler ve Geleneksel Olmayan Rezerv Para Birimlerinin Yükselişi” başlıklı yayımladığı raporda dünyada merkez bankalarının rezervlerinde 1999 yılı itibarıyla yüzde 72 oranında bulunan ABD Doları'nın 2021 yılında yüzde 59 oranına gerilediğini açıkladı.
Merkez bankalarında yuanın yükselişi
Sözcü'den Emre Deveci haberine göre, IMF'de Serkan Arslanalp'in de aralarında olduğu analistlerin yayımladığı raporda, merkez bankalarının döviz rezervlerini çeşitlendirme eğilimi içinde olduğunun altı çizildi.
ABD Doları'nın merkez rezervlerindeki payı gerilerken, değişmeyenler euro, İngiliz Sterlini ve Japon Yeni olurken yükselen para birimleri arasında ise Çin Yuanı'nın başta geldiği belirtildi. Yuanda artışın sınırlı ve yavaş olması ise dikkat çekerken ,henüz tüm dünyada merkez bankalarındaki yuan cinsi rezervin toplamda payının yüzde 2,5 olduğu da belirtildi.
Türkiye ilk sırada!
2020 yıl sonunda geleneksel olmayan para birimlerinin (dolar, euro, yen) payının 46 ülkede yüzde 5'in üzerinde olduğu aktarılırken, Türkiye'nin 2020 yılı sonunda 48,5 milyar dolarlık brüt döviz rezervinin ise 15,9 milyar dolarlık kısmının yüzde 33 oranındaki payının geleneksel olmayan para birimleri olduğu da açıklandı.
Bu oran Türkiye'yi rezervi 5 milyar dolardan fazla olan ülkeler içerisinden ilk sıraya taşırken, Rusya da yüzde 21 oranındaki payla listede üst sıralarda yer aldı.
Türkiye'de çeşitliliğin nedeni swaplar
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası rezervlerinde 18 Mart 2022 tarihinde brüt döviz rezervinin 23,6 milyar dolarlık kısmı Katar Riyali, Çin Yuanı ve Birleşik Arap Emirlikleri Dirhemi'nden oluşuyor. Swapları içeren bu oran toplam döviz rezervinin içinde yüzde 35,5'lik kısmı oluşturuyor.
Bu swapların 15 milyar dolarlık kısmı Katar, 6 milyar dolarlık kısmı Çin, 2,5 milyar doları da BAE Merkez Bankası ile yapılan swap (takas) anlaşmalarından geliyor.
Güney Kore Merkez Bankası ile yapılan 2 milyar dolar karşılığındaki Güney Kore Wonu swap anlaşması daha yürürlüğe girmediği için bulunmuyor.
BAE anlaşması 4,9 milyar dolar olarak imzalanmış olup, henüz yarısı hesaba aktarıldı.
Doların getirisi cazibesini azalttı
IMF'nin çalışmasında, bu para birimlerinin rezervlerindeki payındaki artışta üç faktör göze çarpıyor:
Dolar, sterlin, euro ve yen harici para birimleri takaslarında işlem maliyetlerinin azalırken, doların aracı olarak kullanılması ihtiyacı ortadan kalkarken, merkez bankaları arasında swap anlaşmaları da yaygınlaşıyor.
Merkez bankalarının rezerv varlıklarını getiri amaçlı daha aktif kullanmalar ile diğer para birimleri varlıklara ilginin artması.
Dolar, sterlin, euro ve yen cinsi tahvillerde getiri oranının sıfıra yaklaşarak alternatif getiri arayışına girilmesi.
IMF çalışmasında yaptırımların payına yer vermedi.
Yuan birinci sırada yer aldı
Merkez bankalarının 8,3 trilyon dolarlık döviz rezervlerinde bulunan 1 trilyon 70 milyar dolarlık geleneksel olmayan para birimleri varlıklarda ilk üç sırada bulunan para birimlerinin yüzde 25'ini Çin Yuanı, yüzde 23'ünü Kanada Doları, yüzde 20'sini de Avustralya Doları oluşturuyor.
Yüzde 8 ile Güney Kore Wonu dördüncü sırada yer alırken, İsveç Kronası yüzde 6, Singapur Doları ve Norveç Kronası yüzde 5, Danimarka Kronası da yüzde 4 ve İsviçre Frangı yüzde 2 oranında bulunuyor. Yeni Zelanda ve Hong Kong Doları ise yüzde 1 olarak listede yer alıyor.