Soyadını 1923'te dünyaya geldiği Karpat Dağları'ndan aldı. Kemal Karpat'ın 96 yıllık yaşam serüveni Romanya'dan Anadolu'ya, Anadolu'dan da Amerika'ya uzandı.
Kemal Karpat, İstanbul Üniversitesindeki hukuk eğitiminin ardından, Amerika'da doktora yaptı. Türkiye ve Osmanlı üzerine araştırma ve makaleleri 20 ülkede yayımlandı.
Bir ekol yarattı
Karpat'ın öğrencilerinden Dr. Kaan Durukan, "Kemal hoca, Princeton gibi bir yerden, Cambridge gibi bir yerden, Oxford gibi bir yerden yahut Hollanda merkezli Brill gibi prestiji çok yüksek yerlerden arka arkaya kitaplar yayımladı. Bunlardın herhangi birinden bir kitap yayınlamak çok büyük iştir ve bildiğim kadarıyla pek de örneği yoktur" dedi.
[Grafik: Hafize Yurt]Kemal Karpat, araştırma ve yazılarla da yetinmedi. Türk ve Osmanlı çalışmalarını kurumsallaştırdı, bir ekol yarattı.
Kemal Karpat'ın öğrencisi Prof. Dr. Deniz Galgamış, Karpat'ın başlangıçta bir Ortadoğu Araştırmaları Merkezi kurduğunu söyleyerek, şöyle konuştu:
Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü
Türkiye'de 60'lı yıllarda yayımlanan ilk eseri ise hak ettiği ilgiyi görmedi. Ancak 90'larda eserleri seri olarak Türkçeye çevrildi ve büyük yankı uyandırdı. Araştırmalarında hep bir mesaj vardı.
Deniz Galgamış, hocasının vermek istediği mesajı şöyle anlattı:
"Bence vermek istediği mesaj, ben Türkiye halkının meselesiyle uğraşıyorum. Dolayısıyla daha Romanya'dan çıktığı andan itibaren kendisine bunu ilke edinmiştir. Ben neyim, kimim ve memleketime nasıl bir katkıda bulunabilirim diye. Türk milletinin meselesini şahsi meselesi olarak ele almıştır."
Kemal Karpat, Türkiye'de en üst düzeyde de takdir gördü. 2009 yılında TBMM Onur Ödülü, 2016 yılında ise Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü takdim edildi.
Karpat, ölümünün 1. yıl dönümünde 20 Şubat'ta Fatih Camii haziresinde kabri başında anılacak.