Gün içinde internet üzerinde gerçekleştirdiğimiz en basit aktivite bile geniş bir veritabanına işlenir. Çoğu zaman biz farkında olmadan kaydedilen dijital ayak izleri internetteki fotoğraf paylaşımlarından, Google aramalarına kadar yaptığımız her şeyi kapsar. Arkamızda iz bırakarak kötü niyetli kullanıcılara davetiye çıkaran dijital ayak izi iyi yönetilmezse ciddi sorunlara neden olabilir.
Dijital ayak izi farkındalığı kazanmak ve internet takiplerini önlemek adına ihtiyacınız olanları açıklıyoruz!
Dijital ayak izinin ne olduğunu açıklamakla başlayalım!
Gün içinde vaktinizin çoğunu sosyal medya platformlarında, internet ağlarında veya arama motorlarında geçirirken kendinizi güvende hissediyor olabilirsiniz. Ancak alışverişten kariyere hayatın her alanını kaplayan internet rutinlerimizin tamamı geniş bir veritabanına kaydedilir. Bu veritabanı ise çevrimiçi ortamdaki hareketlerimizin bulunduğu dijital ayak izleridir. Dijital ayak iziniz ne kadar büyük olursa, kötü niyetli şahıslar tarafından tehdide uğrama riskiniz de o kadar fazla olur.
Online aktivite süresi arttıkça aktif ayak izi de artar ve arkaplanda daha fazla pasif kayıt yapılır.
İnternet ortamında aklınıza gelen her şey dijital ayak izine dahildir. Çevrimiçi ortama gönderdiğimiz bu bilgiler aktif ve pasif olmak üzere ikiye ayrılır:
Aktif ayak izi; e-posta gönderileri, sosyal medya paylaşımları, blog içerikleri gibi bilinçli olarak gerçekleştirdiğimiz aktivitelerdir.
Pasif ayak izi ise; IP adresi, arama geçmişi, tıklanan reklamlar gibi istemsiz bırakılan izlerdir.
Online veri kütüphanesi hakkınızda pek çok bilgiyi barındırır ve erişilebilir durumdadır.
Temel olarak internet ağlarında attığınız her adım geniş bir veri kütüphanesinde kayıt altında tutulur. Bu izler dijital ayak izinizin parçasıdır ve ulaşılması mümkün verilerdir. Bu nedenle internette gezinirken bıraktığınız izler farklı şekillerde kullanılabilir. Aktif ayak izlerini gizlemek ve kaldırmak kolaydır fakat arkaplanda işlenen pasif izler için aynı şey söz konusu olmayabilir.
Çevrim içi aktivitelerin izlenmesi pek çok açıdan risk taşır.
En yaygın dijital ayak izi dezavantajlarının başında size ait aktivite bilgilerinin başkaları tarafından takip edilmesi gelir. Örneğin; sosyal medya platformlarında veya internet gezintileri sırasında karşılaştığınız reklamlar dijital aktivitelerinizin izlendiği anlamına gelir. Bunun için her zaman karşı tarafta kötü amaçlı aktörlerin olması gerekmez ve eylemleriniz genellikle sadece yapay zeka tarafından kategorilere ayrıştırılıyordur. Sonuç olarak belirli markaların hedefi haline gelmişsiniz demektir.
Kötü niyetli aktörler söz konusu olduğunda dijital ayak izi kişisel bilgilerinizin çalınmasına neden olabilir.
Kimi zamanlarda da tehdit çok daha ciddi boyutlardadır çünkü gerektiği gibi gizlenemeyen ayak izleri kişisel bilgilerin çalınmasına kadar varan büyük sorunlar doğurabilir. Örneğin; sosyal medya hesaplarında paylaştığınız fotoğraflar ve mesajlar veri arşivindeki yerini alır. Özellikle halka açık ağlarda ve güvensiz ortamlarda paylaşım yapmak bu nedenle fazlasıyla risklidir. Veri arşivine erişim sağlayan üçüncü şahıslar size ait özel bilgileri çalabilir.
Dijital ayak izinizi yöneterek tehditleri ortadan kaldırabilirsiniz.
Bütün bunlar internet kullanımını sonlandırmanız gerektiği anlamına gelmez fakat dijital ayak izini yönetme biçimini değiştirmenizi gerektirir. Gün içinde en çok vakit geçirilen ortamlardan olan sosyal medya platformlarında gizlilik ayarları yapmak sizin için ideal bir başlangıç olabilir. Erişiminizin olmadığı hesapları kaldırmak ve iş ile sosyal yaşam için farklı e-postalar kullanmak diğer seçeneklerdendir. Bu sayede kurumsal imajı zedeleme risklerinden kaçınmış olursunuz.
Rahatsız edici reklamlardan kaçınmak için aboneliklerinizi tekrar gözden geçirin.
Dijital izlerin takibini azaltmak adına sunduğunuz bilgileri sınırlandırdığınızdan ve kimseye açık şekilde paylaşmadığınızdan da emin olmalısınız. Arka planda çalışan reklam algoritmalarına takılmamak içinse gereksiz bülten aboneliklerinden çıkarak farklı kurumların bilgilerinizi kullanmasını önleyebilirsiniz. Böylece rahatsız edici reklamların hedefi olmaktan kurtulursunuz.
Dijital görünürlüğünüzü test etmek adına isminizi arama motorlarında aratmayı deneyin!
Adınızı arama motorları üzerinden aratarak da ne kadar görünür olduğunuzu test edebilirsiniz. Böylece hangi bilgileri sınırlandırmanız gerektiğiniz anlamış olursunuz. Özellikle gizlilik konusunda endişe duymayan kişiler arama sonuçlarında telefon numarası ve adres gibi kişiler bilgilerle karşılaşırlar. Sağlıklı bir sonuca varmak için farklı arama motorlarında arama yapabilir ve hesap gizliliklerini yeniden kontrol edebilirsiniz.
Dijital ayak izinin dışında dijital karbon ayak izine dikkat etmek de önemli.
Dijital karbon ayak izi, internet kullanımı sırasında harcanan fiziksel enerjinin gezegenimize sera gazı salınımı olarak yansımasına verilen bir isim. Bütün elektronik cihazlar enerji harcadığından ne kadar fazla şarj edersek ve kullanım sağlarsak aslında karbon dijital ayak izini de o kadar büyütmüş oluruz. Bunu önlemenin yolu ise e-posta kutularını düzenlemek, kullanılmayan cihazları kapatmak, ekran parlaklığını düşürmek gibi birkaç basit tekniği uygulamaktan ibaret.
Online güvenliği sağladığınız an internetin gücünü çok daha iyi kullanmaya başlarsınız.
Dijital ayak izi, arkamızda takip edilebilir ve olumsuz sorunlar doğurabilir veriler bıraktığı için aslında oldukça tehlikeli. Ancak bu verileri kontrol etmek sadece biraz farkındalık kazanmak ve internet kullanım şeklini gözden geçirmekle yapılabilecek kadar kolay. Siz de bilinçli bir internet kullanıcısı olarak bilgi paylaşım şeklinizi düzenleyebilir ve arkanızda oldukça az ayak izi bırakabilirsiniz. Bu sayede internetin gücünden faydalanırken görünmez olmayı başarırsınız.