Milli marşlar her ülke için önemlidir. Biz de dahil olmak üzere birçok ülkede spor müsabakalarından, toplantılardan önce okunur ve her millet kendi marşına azami ölçüde saygı gösterir. Ancak milli marşımız olan İstiklal Marşı edebi yönden o kadar güçlü bir eser ki on kıta üzerine sayfalarca yazı yazılabilecek semboller, söz sanatları içerir. Peki Mehmet Akif Ersoy'un yazdığı bağımsızlığımızın sembolü milli marşımızın seçilme süreci nasıl oldu? Meclis'in düzenlediği yarışmada diğer hangi şiirler finale kaldı? Yanıtı içeriğimizde.
Kaynak
Yıl 1920. Nisan'ın 23. günü Meclis açılmış ve Kurtuluş Savaşı da fiilen başlamıştı. Başkomutan Mustafa Kemal Paşa önderliğinde işgalcilere karşı savaşıyorduk.
Meclisi açılan bu yeni devlete bir de milli marş lazımdı. Bu nedenle 1920 yılının sonlarında bir yarışma düzenlendi ve katılımcılara 6 ay süre verildi. Ödül de 500 lira olarak belirlendi ki o dönem için önemli bir meblağ.
Bu süre içinde ülkenin çeşitli yerlerinden Maarif Vekaleti'nin (Milli Eğitim Bakanlığı) oluşturduğu komisyona sunmak üzere tam 724 şiir geldi.
Komisyonun seçtiği altı şiir mebuslara dağıtılmak üzere matbaada basıma girdi. Bu arada Maarif Vekili olan Hamdullah Suphi (Tanrıöver), dönemin Ankara mebusu Mehmet Akif'ten bir şiir yazmasını istedi.
Mehmet Akif Ersoy ise hali hazırda milletvekili olduğu için yarışmaya katılma teklifini reddederek kahraman ordumuza hitaben bir şiir yazdı. Yarışma sonucunda İstiklal Marşı büyük bir beğeni alarak meclis tarafından kabul edildi. Müsabakaya katılmadığı için ödülü almayı doğru bulmayan Mehmet Akif 500 lira değerindeki ödülü gazilere bağışladı.
Peki finale kalan diğer altı şiir? Tek tek inceleyelim. AS mahlaslı bir Ankaralının kaleme aldığı İstiklal Türküsü;
Millet aşkı, din aşkı, vatan aşkı uyansın
Yurdumuza göz dikenler al kanlara boyansın
Ya ben ya onlar diyen silahına dayansın
Türk oğludur bu millet
Türkündür bu memleket
Türk oğludur bu millet
Türkündür bu memleket
Düşman gözü tutamaz yanar dağlar başını
Bağrımızda saklarız vatanın her taşını
Yurdumuza yan bakan döker gözün yaşını
Türk oğludur bu millet
Türkündür bu memleket
Türk oğludur bu millet
Türkündür bu memleket
Can veririz her zaman hürriyet yoluna
Ya gazi, ya şehitlik ne devlettir kuluna
Ata emanet etmiş namusunu oğluna
Bize Türk oğlu derler
Hep bizimdir bu yerler
Mehmed Muhsin Bey'in şiiri;
Yıllarca altı cephede ateşle kanlara;
Türkün hilâl-ü dinine düşman olanlara;
Ceddin o; Yıldırım gibi saldın zaman zaman
Yüksek başın eğilmedi bir art cihanlara
Ey kahramanlar ordusu, ey yıldırım-Şitab.
Göster cihan-ı mağribe bir kanlı inkilab
Ey mazi-i havariki bin destan olan;
Garbın zalam-ı zulmüne yüz yıl kılınç salan
Arslan yürekli ordu; demir giy; silah kuşan!
Zira hududu kapladı ateşle kan, duman.
Ey kahramanlar ordusu, ey yıldırım - Şitab,
Göster cihan-ı mağribe bir şanlı inkilab!
Arslan mücahid ordusu, ey haris-i salah
Destinde seyf-i hak gibi pek şanlı bir silah
Açtın sema-yi millete pür-nûr bir sabah.
Atî bizim... bizim artık vatan, zafer, felah.
Ey kahramanlar ordusu; ey yıldırım - Şitab.
Göster cihan-ı mağribe bir şanlı inkilab
Müsabakaya M. mahlasıyla katılıp ardından yarışmadan çekilen Bursa mebusu Muhittin Baha Bey'in şiiri:
Altı bin yıl efendilik yaptın,
Kahraman Türk idi cihanda adın.
Bir ateşten siperdin İslama
Sönmeyen bir güneş gibi yaşadın.
Ey büyük ünlü milletim ileri!
Hasmına çiğnetme koş bu şanlı yeri!
Düşmanın bir cihansa dostun
Hak Hakkın elbette müstakil yaşamak
Atıl, ez, vur, senindir İstiklâl
Ebedî parlasın şu al bayrak...
Ey benim şanlı milletim ileri;
Ele çiğnetme koş bu ülkeleri!
Merzifon İdadisi Hat Muallimi (Merzifon lisesi hat öğretmeni) İskender Haki Bey'in şiiri:
Ey Müslüman, ey Türk oğlu
Açıldı istiklâl yolu
Benim bu son günlerimdir,
Diyor bize Anadolu.
Çek sancağı Türk ordusu
Olmaz Türk'ün can korkusu
Esarete dayanır mı
Türk vatanı, Türk namusu?
Bu son savaş bize farzdır,
Fırsatımız gayet azdır,
Muzaffer ol da ey millet
Altın ile tarih yazdır.
Birleşelim özümüzden,
Dönmeyelim sözümüzden,
Hem silelim bu lekeyi,
Tarihdeki yüzümüzden.
Kemalettin Kami Bey'in ‘‘İstiklal Marşı’’ başlıklı uzun şiirinin ilk kıtaları:
Göz yaşına veda et
Ey güzel Anadolu!
Hakkını korur elbet
Türkün bükülmez kolu
Cenk ederiz genç, koca
Bugün değil, yarın da
Yadımız ağladıkça
İzmir ezanlarında.
Hak yolunda kan olur,
Dünyalara taşarız;
Ya şerefle vurulur,
Ya efendi yaşarız.
Her gün yeni bir hile
Arkasından satıldık;
Her gün yeni bir dille
Yurdumuzdan atıldık
Yeter, ey Kabemizi
Elimizden alanlar
Alıkoyamaz bizi
Yolumuzdan yalanlar.
Hangi alçak el alır,
El zinciri boynuna?
Kim Yunanı bırakır
Türk kızının koynuna?
Hüseyin Suat Bey'in şiiri:
Türkün evvelce büyük bir pederi
Çekti sancağı hilâl-i sehari
Kanımızla boyadık bahr-ü berri
Böyle aldık bu güzel ülkeleri
İleri, arş ileri, arş ileri
Geri kalsın vatanın kahpeleri
Seni ihya için ey nâmı büyük
Vatanın uğruna öldük öldük
Ne büyük kaldı bu yolda ne küçük
Siper oldu sana dağlar gibi Türk
Yürü ey milletin efradı yürü
Ak süt emmiş vatan evlâdı yürü
Vatan evlâdını kurban edeli
Milletin hür yaşamaktır emeli
Veremez kimseye bir Çamlıbeli
Bağlanır mı acaba Türkün eli
İleri, arş ileri, arş ileri
Çiğnenir çünkü kalan yolda geri.