21 Aralık itibariyle kış mevsimi başlıyor. Bugün Kuzey Yarım Küre'de yaşayanlar en kısa günü yaşayacak ve gece en uzun gecelerden biri olacak. Kış mevsiminin gelişi dünyanın birçok bölgesinde festivallerle kutlanıyor. Eğer bunu daha önce duymadıysanız gelin bu kutlamaların nedeni neymiş, öğrenelim...
Ekvator'un kuzeyinde yaşayanlar 21 Aralık günü en kısa gündüz ve en uzun geceyi yaşayacak.
Kış gündönümü olarak adlandırılan bu zaman dilimi ile birlikte kış mevsimi resmen başlayacak.
21 Aralık'ta Kuzey Kutbu Güneş'ten en uzak noktada olduğu için Kuzey Yarım Küre'de kış başlar.
Kış gündönümü eski zamanlardan bu yana belli inanışlar nedeniyle kutlamalarla karşılanır. Dünyanın birçok bölgesinde halen bu adetler devam ediyor.
Londra'daki Greenwich Gözlemevi'nde yapılan ölçümlere göre en kısa gün 7 saat 49 dakika 43 saniyedir.
Bu demek oluyor ki yazın yaşadığımız bir günün neredeyse yarısını yaşıyoruz ve Kuzey Kutbu'na yaklaştıkça bu süre daha da kısalıyor. Elbette Kuzey Yarım Küre kış mevsimine girerken, Güney Yarım Küre'de ise yaz mevsimi başlar.
Bu durumun hayata yansıması ise bir haftayı aşkın bir süre boyunca sabahları daha karanlık olmasıdır.
En erken günbatımı ise bu tarihten en az bir hafta önce gerçekleşir. Peki neden dünya bu günü kutluyor ve kutlamalarda neler yapılıyor?
Kış gündönümü kutlamaları için Asya'da Dongzhi Festivali yapılır.
Çin, Kore ve Japonya olmak üzere Doğu Asya'da bu festival yılın en önemli kutlamaları arasında kabul edilir. 'Aşırı kış' anlamına gelen Dongzhi, uzun günlerin başlangıcı ve pozitif enerji kaynağı olara kabul edilen mevsimin kutlamalarını ifade eder.
Eski zamanlarda insanlar kışın hayvanları besleme zorunluluğundan kurtuldukları için ve kendilerine yemek ya da içecek yapacakları için memnun olurlardı. Kış mevsiminin gelişi bu yüzden kutlanıyordu.
Bu dönem Orta Amerika'da Uçuş Dansı ile kutlanırdı. 'Kuş adam' olarak ad verilen 5 kişi 30 metrelik bir direğe tırmanarak kendilerini iplere bağlı halde aşağı bırakırdı. Bir tanesi ise yukarda davul ya da flüt çalarak onların gökyüzündeki dansına eşlik ederdi. Efsanelere göre bu dans tanrıları mutlu etmek, kuraklığı dindirmek ve mısır hasılatını artırmak için yapılırdı.
Roma'da Satürnalya, Antik Yunan'da ise Dionysos Şenlikleri olarak kutlanan bu gün, Türklerde Güneş'in Doğuşu anlamına gelen Nardugan Bayramı olarak kutlanır.
Nardugan bayramı, Ön Türkler'deki atalar kültü döneminden günümüze kadar gelmiş ve Orta Asya coğrafyasında Güneş kültü adına kutlanan bir bayramdır. Her yıl 22 Aralık'tan sonra gelen ilk dolunayda kutlanır. Çünkü Türklerin eski inanışına göre, Mısır mitolojisinde olduğu gibi, gece ile gündüz sürekli savaş halindedir. 21 Aralık günü en uzun gecenin ardından günlerin uzaması beklenir.
İran'da Yalda, Pakistan'da Çatarmas ve Antik Roma'da Satürnalya olarak kutlanan bu gün aileler birlikte olur. Yemek masasında toplanılır ve sohbetle birlikte mutlu bir an geçirilir.
İran'da bu gün için kırmızı renkli meyveler tüketilir ve sabaha kadar şiirler okunur. Pakistan'ın Afganistan sınırında Hindikuş Dağları'nın vadilerinde yaşayan ve pagan azınlığı oluşturan Kalaşlar ise bu günü ateş yakıp dans ederek ve kuru meyveler yiyerek kutlar.
Antik Roma'da ise 17 Aralık'ta başlayarak 7 gün süren bu kutlama, tanrıların atası "Satürn" adına yapılırdı.
Noel kutlamaları da aslında kış gündönümü kutlamalarından birisidir. Günümüz İskandinavya bölgesinde yaşayan Cermen halkları da kış festivalinde, güneşin dönüşünü, ışığı ve sıcağı temsil edecek şekilde ateş yakarlar. Ve İskandinav tanrısı Thor için kütük yakılarak kötü ruhlar kovulmak istenir.
İngiltere ve Batı Avrupa'da ise pagan törenleri ile birlikte kutlamalar yapılırdı.
Paganlar ve Kelt topluluklarındaki rahip sınıfı ifade eden Druidler için kış gündönümü kutlamaları, güneşin dönüşünü getirdiği için önem arz ediyordu. Halen İngiltere'deki tarih öncesi Stonehenge anıtı etrafında toplanarak kış gündönümü sonrasındaki ilk güneşin doğuşu kutlanmaktadır.