Lagün İtalyanca dilinden Türkçe'ye geçen bir kelimedir. İtalyanca 'da göl ve gölet anlamında kullanılmaktadır. Genel olarak deniz kıyısında görülen lagünler kıyıdan belirli bir yere kadar bariyerle ayrılmış ve farklı bir alan oluşturmuş gibi bir görünüme sahip olurlar. Ülkemizde Yeşilırmak, Kızılırmak, Büyük ve Küçük Menderes Deltalarında, Fethiye Ölüdeniz ve Terkos Gölü'nde lagüne rastlamanız mümkündür.
Lagün Nedir?
Lagün, kıyı set gölü ya da denizkulağı ismiyle de bilinen bu oluşumlar, büyük su kütlelerinin oluşturduğu kıyı birikim şeklidir. Oluşumunda dalgaların yanı sıra kıyı akıntılarının da etkisi vardır.
Büyük su kütlelerinin mercan, bariyer resifleriyle ya da kum barı ve doğal bariyerle birbirinden ayırır. Lagün doğal bir bariyerin su kümesini ayırmasıyla oluşan su yığınına verilen isimdir.
Lagün Nasıl Oluşur?
Bir akarsuyun kıyıya taşımış olduğu moloz, kum ve çakılları kıyıya yığmasıyla ortaya çıkar. Bunun yanı sıra denizin dalgalarla birlikte sürüklediği kum, çakıl ve molozlar bir körfeze ya da kıyıya yığılmasıyla da ortaya çıktığı görülmektedir. Lagünler genel olarak dar bir yolla denize bağlanır. Bu darlık tekneler için dinlenme yeri olarak kullanılmaktadır.
Lagün Çeşitleri Nelerdir?
Lagünler kıyı lagünü ve atol lagün olmak üzere ikiye ayrılmaktadır:
Atol Lagünü: Bir adanın tamamen suyun altında kalmasıyla oluşan lagün şeklidir. Diğer ismi mercan adasıdır. Bu türde kısmen ya da tamamen lagünün çevresinde adacıklar bulunur.
Kıyı Lagünü: Deniz seviyesinin yukarı doğru şiddetlenerek yükselmesi ve var olan tortu miktarı ile gelgit aralığı kıyı lagününü oluşturan unsurlardandır.