Son günlerde yerli yabancı bilim sitelerinde oldukça popüler olan konulardan biri Jüpiter'in aslında Güneş'in etrafında dönmediği üzerine. Gelin olayı mercek altına alalım.
Jüpiter bildiğimiz üzere Güneş Sistemi'nin en büyük gezegeni.
Kütlesi diğer tüm gezegenlerin kütlelerinin toplamından bile 2.5 kat fazla. Dünya'nın kütlesinin ise 318 katı. İddialar, bu kadar büyük bir kütle söz konusu olunca Güneş'in etrafında dönme olayının da biraz karmaşıklaştığını söylüyor.
Bu noktada ilk ve en önemli iş olarak gezegenlerin Güneş'in etrafında dönme olayının tam olarak sanıldığı gibi olmadığını belirtelim.
Gezegenler kütleleri ne olursa olsun asla Güneş'in tam merkez noktasının etrafında dönmüyorlar, aksine kütleleri oranına göre Güneş ile aralarındaki kütle çekim merkezini bir miktar kaydırıyorlar. Yalnız bu kayma miktarı o kadar az ki, kütle merkezi yine Güneş'in merkezine inanılmaz yakın oluyor.
Dolayısıyla dışarıdan bakıldığında pek bir şey fark edilmiyor, sanki Güneş tamamen hareketsizmiş de sadece gezegenler etrafında dönüyormuş gibi oluyor.
Aynı örneği Dünya'nın yörüngesinde dolanıp duran uzay istasyonları için de verebiliriz. Aslına bakarsanız hem uzay istasyonu, hem de Dünya, ikisinin kütlelerinin meydana getirdiği merkez noktası etrafında dönüyorlar. Ancak uzay istasyonunun Dünya'ya kıyasla ağırlığı çok az olduğundan bu merkezi nokta da Dünya'nın merkezine aşırı yakın oluyor ve Dünya'nın hareketi oldukça minimal düzeyde kalıyor.
Söz konusu Jüpiter olunca ise işler bir hayli değişiyor.
Devasa kütlesiyle Jüpiter, Güneş ile aralarındaki kütle çekim merkezini diğer gezegenlere göre baya bir kaydırabiliyor. Öyle ki, bu merkez noktası Güneş'in iç kısmından dışarı çıkıyor ve tam yüzeyin dışındaki bir noktada konumlanıyor.
Hal böyle olunca Güneş de aslında yüzeyinin hemen dış tarafında bulunan bu merkez noktasının etrafında dönüyor.
Ortaya da NASA tarafından hazırlanan bu görseldeki bir manzara çıkıyor haliyle.
Peki bu gerçekten Jüpiter'in Güneş etrafında dönmediği anlamına mı geliyor?
Cevap hem evet, hem hayır. Evet; çünkü zaten Jüpiter dahil aslında hiçbir gezegen Güneş'in merkezinin etrafında dönmüyor, yalnızca Güneş Sistemi'nin kütle merkezinin etrafında dönüyor.
Hayır; çünkü dolaylı yoldan tüm gezegenler Güneş'in etrafında dönüyor.
Döndükleri kütle merkezi noktalarının Güneş'in hemen dibinde veya içinde olmasının nedeni Güneş'in devasa kütlesi, yani bir nevi Güneş'in büyük kütlesi nedeniyle onun etrafında turluyorlar.
Özetle iş, biraz da nereden baktığınıza bağlı olarak değişiyor. İşte bu iddianın perde arkası da tam olarak böyle.