Yaşam boyu gerçekten aynı kişi olup olmadığınız ve bu kişilik kavramının ne anlama geldiği, devam eden felsefi ve psikolojik tartışmaların konusu.
İngiltere Psikologlar Derneği tarafından yayınlanan “Psychology and Aging” dergisinde yayınlanmış dünyanın en uzun süreli kişilik çalışmasına göre bir ömür boyunca, tıpkı fiziksel görünümümüzün ve hücrelerinizin sürekli değişmesi gibi, kişiliğimiz de kendinizi tanıyamayacağınız ölçüde değişiyor.
1950 yılında 14 yaşında olan 1208 katılımcıyla başlatılan bu deneyin sonuçları bir hayli enteresan.
İskoçya’da gerçekleştirilen çalışma da çeşitli anketler kullanılarak bireylere altı ana karakter özelliği üzerinde düzenli olarak belirli sorulmuştur.
Öz güven, azim, ruh hallerinin istikrarı, vicdan, özgünlük ve öğrenme arzusu ile ilişkili bu alanlarda sorulan sorular daha sonra çeşitli metrik yöntemlerle bir araya getirilerek, 63 yıl boyunca kesintisiz olarak 174 kişiye uygulanabildi.
Çalışmanın 63. yıl dönümünde yapılan incelemeler sonucunda 14 yaşındaki halleriyle yakından uzaktan bir kişilik özelliği barındırmayan bireylerin sayısı %90'ın üzerinde kalıyor.
Araştırmacılardan biri şöyle diyor, “60 yıldan daha uzun bir süre boyunca kişilik istikrarının kanıtını bulacağımızı varsaydık, ancak korelasyonlarımız bu hipotezi hiç bir şekilde desteklemiyor.”
Şu ana kadar bu konuyla ilgili yapılan çalışmalar genelde kısa aralıklarda test edilmiş ve sonuçlarda yüksek korelasyon ilişkileri bulunmuştu. Ancak anlaşıldığı üzere test aralığı genişledikçe, karakter özellikleri ile zaman arasındaki ilişki de azalıyor.
Bir psikoloji profesörü olan David Funder’in karakter tanımına bakalım:
“Kişilik veya öz, bireyin karakteristik düşünce, duygu ve davranış kalıplarını, bu kalıpların arkasında yatan gizli veya açık seçik psikolojik mekanizmalarla birlikte ifade etmesidir.”
Düşünce, duygu ve davranış biçimleriniz onlarca yıl boyunca bu kadar büyük ölçüde değişiyorsa, gerçekten yaşlılıkta da ergenlik çağındaki çocukla aynı kişi olarak kabul edilebilir misiniz?
Bu soru benliğin doğası hakkında daha geniş teorilerle bağlantılıdır. Örneğin, eski bir Budist inancı olan, “değişmeyen öz bir yanılsamadan ibarettir”, inancını destekleyen çeşitli sinir bilim araştırmaları var.
Belki de okuldan çok eski bir arkadaşla yıllar sonra karşılaştığınızda hatırladığınız çocuktan tamamen farklı bir kişi bulduysanız bu sizi şaşırtmayacaktır. Bu araştırma, on yıllar geçtikçe, kendi genç benliğinizin de aynı şekilde tanınamayacak duruma gelebileceğini kanıtlıyor.