Birçoğumuz hatalarımızdan ders çıkardığımızı düşünürüz. Ancak bilim, çoğu zaman geçmiş hatalardan ders çıkaramadığımızı gösteriyor. Buyurun detaylara birlikte bakalım...👇
Birçoğumuz hatalarımızdan ders çıkardığımızı düşünürüz ancak bilim bunun tam tersini söylüyor. Aynı hataları sürekli tekrar ediyoruz.
Düşünme, davranış kalıpları ve karar verme söz konusu olduğunda, randevulara geç kalmak, ertelelemek gibi hataları tekrarlarız.
Bu, beynimizin bilgiyi işleme ve şablonlar oluşturma biçiminden kaynaklanır. Bu şablonlar gerçek dünyada karar vermemize yardımcı olan kısayollardır. Ancak sezgisel olarak bilinen bu kısayollar, hatalarımızı tekrar etmemize de neden olur.
Beynimiz tembel olduğu için senaryoyu ve zaten oluşturduğumuz bu kısayolları değiştirmek için çaba harcamaz. Bu nedenle, hatalarımızı tekrarlamanın bilincinde olsak bile, aynı davranış kalıplarına geri dönme olasılığımız yüksek.
Buna doğrulama yanlılığı denir. Zihnimizi yeni bilgi ve fikirleri dahil etmek için değiştirmek yerine, zaten inandığımız şeyi doğrulama eğilimindeyiz. Yeni durumlarla ilgili kararlar alırken geçmiş deneyimlerimizin birikiminden yararlanırız.
Bazen belirli davranış kalıplarına bağlı kalırız ve bizi mevcut inançlarımıza bağlı kalmaya zorlayan bir 'ego etkisi' nedeniyle hatalarımızı tekrarlarız.
Egomuzu korumamıza yardımcı olacak bilgi yapılarını ve geri bildirimleri seçmemiz muhtemel.
Bir araştırma, insanlara geçmişteki başarıları hatırlatıldığında, bu başarılı davranışları tekrarlama olasılıklarının daha yüksek olduğunu buldu.
Ancak geçmişten gelen başarısızlıklarının bilincinde olduklarında, başarısızlığa yol açan davranış modelini tersine çevirme olasılıkları daha düşüktü. Yani insanların aslında hala bu davranışı tekrarlama olasılığı vardı.
Bunun nedeni, geçmiş başarısızlıklarımızı düşündüğümüzde, kendimizi kötü hissetmemiz. Bu anlarda, kendimizi rahat ve tanıdık hissettiren davranışlarda bulunma olasılığımız daha yüksek.
Dikkatlice ve yavaş düşündüğümüzde bile, beynimiz, bunların hatalarla sonuçlanıp sonuçlanmadığına bakılmaksızın geçmişte kullandığımız bilgi ve şablonları kullanır. Buna aşinalık yanlılığı denir.
Beynimiz daha önce yaptığımız hataların bir görevi yerine getirmenin doğru yolu olduğunu varsaymaya başlar ve alışılmış bir 'hata yolu' yaratır.
Bilişsel kontrol ve kendi kendini düzeltme ile ilgili beyin süreçleri hakkında mükemmel bir anlayışa sahip olamasak bile, bu durumu düzeltebilmek için yapabileceğimiz basit şeyler var.
Hata yapma konusunda daha rahat olmamız gerekiyor. Bunun başarısızlıklara karşı yanlış bir tutum olduğunu düşünebiliriz, ancak aslında ileriye dönük daha olumlu bir sonuca yol açacak.
Toplumumuz başarısızlıklarımızdan ve hatalarımızdan utanç duymamıza neden oluyor ve hatalarımızı saklamak zorunda kalıyoruz. Ne kadar suçlu hissedip, utanırsak, hatalarımızı başkalarından ne kadar çok saklamaya çalışırsak, onları tekrarlama olasılığımız o kadar artıyor.