Gelişmiş uygarlığın topyekün çökebileceği ihtimali, günümüzde tüm dünyayı tehdit eden bir felaket olarak görülüyor. Birçok bilim insanı, teknolojiye dayalı, gelişmiş toplumların, aşırı karmaşık bir yapı altında ezilen, ani bir çöküş ihtimaline karşı günbegün savunmasız hale gelen kağıttan bir kuleye dönüşmesinden kaygı duyuyor. Bilim adamı John Casti'nin sıraladığı bazı uç senaryolar gerçekleşirse mali sistem çökecek, iletişim, ulaşım, elektrik, yiyecek ve içecek akışı kesilecek ve bir sabah, modern çağların mazi olduğunu görerek uyanacağız.
1. Nükleer Tablonun İstikrarsızlaşması
Nükleer silah sahibi 8 ülke arasında kullanmama üzerine antlaşmalar bulunsa da güven vermemektedir. İki çeşit kullanımı olabilir. Birincisi; sınırlı nükleer savaştır. Bu savaş türünde az miktarda nükleer silah kullanılır ve sadece düşman askeri hedef alınır. Yine de bu saldırı sivilleri etkiler ama asıl zarar gören grup askerlerdir. Böyle bir savaşta kullanılmak üzere Soğuk Savaş sırasında birçok ülke tarafından küçük çaplı nükleer silah üretilmiştir.
İkinci olarak; büyük-ölçekli nükleer savaştır. Bu savaş türünde büyük miktarlarda nükleer madde kullanılır ve asker de sivil de dahil olmak üzere bütün ülke hedef alınır. Böyle bir saldırıda bir ülkenin ekonomik, sosyal ve askeri yapısı tamamen yok edilmeye çalışılır.
İki silahlanmış ülke arasında sınırlı bir nükleer savaşın olabileceğini kabul eden savaş stratejisi uzmanları bile böyle bir savaşın kısa zamanda büyük ölçekli bir nükleer savaşa dönüşebileceğini tahmin etmektedir. Hatta nükleer saldırı tamamen askeri bir bölgeye bile yapılsa, ortaya çıkacak radyoaktif maddeler, rüzgar gibi doğal etmenlerle başka bölgelere taşınarak sivil nüfusta uzun süreli ve yok edici etkilerde bulunacaktır.
En iyimser tahminler bile gelecekteki büyük bir nükleer savaşta kısa sürede milyonlarca insanın öleceğini, daha kötümser olanlar ise insanlığın yok olacağını, ekosistemin çökeceğini ve küresel iklimin tamamen yok olacağını söylemektedir.
2. Egzotik Parçacıkların Yaratılmasına Bağlı Olarak Dünyanın Yok Olması
CERN'de 2008 yılında devreye girip yüksek enerjili parçacık fiziği deneyleri yapılmasına imkan veren Büyük Hadron Çarpıştırıcısı gibi projeler bazı fizikçileri, iki parçacığın Planck enerjisi denen çok yüksek bir sabit değerin üzerinde çarpışmasıyla mini kara delikler ortaya çıkabileceği, oluşacak bir kara deliğin de Dünya’yı yutacağı düşüncesine itti.
CERN yetkilileri, bir kara delik oluşsa bile mikroskopik ölçeklerde ortaya çıkacağından saniyenin çok küçük kesirleri içinde Hawking ışınımı denen süreçle kütlesini yitirip yok olacağı görüşünü savunsa da kafalardaki soru işaretleri silinmedi.
3. Dünya Petrol Rezervlerinin Tükenmesi
Dünyanın önündeki en büyük problemlerden birisi kuşkusuz tükenen enerji kaynakları. Birçok savaşın sebebi, birçok dengenin temel unsuru petrol, 21. yüzyılda tükenecek. En az 3 bin ürünün doğrudan, binlerce ürünün de dolaylı olarak ham maddesini, katkı maddesini oluşturan bu ürünün bitmesinin de, dünyanın tüm dengelerini değiştirecek bir etki yaratacağı şüphe götürmez. Bu da birçok sektörü derinden etkileyecek, tüketim alışkanlıklarını değiştirip radikal yeniliklere yol açacak.
4. Küresel Bir Salgın
Bakteriler, riketsialar, virüsler, funguslar, protozoalar gibi mikroorganizmalar devletler tarafından bilim adamlarına birer silah gibi kullandırılabilir ya da bir hatayla istenmeden bu mikroorganizmalar aracılığıyla öldürücü hastalıklar tüm dünyaya yayılabilir. Örneğin teneffüs yoluyla bulaşan ölümcül bir hastalığın Amsterdam Schiphol Havalimanı gibi tüm dünyanın aktarma merkezi olan bir noktadan tüm dünyaya yayılması sadece birkaç gün sürebilir.
5. İnternetin Dünya Genelinde Uzun Süreli Kesilmesi
İnternet son 25 yılda dünya genelinde inanılmaz bir hızla büyüdü ve daha da hızlı büyümeye devam ediyor. Tüm dünyada insanların hayatının temel taşı haline gelen interneti oluşturan sistemler çok genç gözükse onlarca yıl önceki teknoloji günümüzde yaşlı kaldığından sağlam bir temelin olduğundan bahsetmek oldukça güç. Dolayısıyla internet sistemik çöküşler veya kasıtlı siber saldırılarla tamamen çökebilir. Kişisel kullanım göz ardı edilebilse bile şirketlerin ve devletlerin dünyanın diğer ucundan saniyeler içinde kilitlenebileceği saldırılar hayatımızı cehenneme çevirecek sonuçlara yol açabilir.
6. Küresel Gıda Tedarik Sisteminin İflası
Bazı ülkelerde hatta kıtalarda gıda krizinin yaşanması tehlikesi var. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütünün verilerine göre, yarı aç yaşayanların sayısı bir milyarı geçti. Dünyanın değişik bölgelerindeki iklim anormallikleri kontrol edilmez gelişmelere yol açabilir. Doğal afetler, sıra dışı hava olayları, siyasi istikrarsızlıklar ve iç kargaşalar nedeniyle 25 yıl önceye göre iki kat daha fazla gıda krizi yaşanıyor ve tüm dünyaya hızla yayılıyor. Bu hızla devam ederse açlık sistemin çökmesinde etkili olabilir.
7. Global Ölçekte Yaşanan Elektromanyetik Bir Darbeyle Tüm Elektronik Cihazların Bozulması
Elektronik cihazları gelişimi, insanların bu cihazlara bağımlılığı ve artık bunlar olmadan yaşayamaz hale gelmesi onların karşılaşabileceği saldırıları da önemli hale getirdi.
Atmosfer dışından gelip dünyanın manyetik alanını etkileyecek ya da atmosferde içinde yaşanacak nükleer patlama gibi yüksek çok yüksek bir enerji patlamasıyla oluşabilecek elektromanyetik şok dalgası tüm elektronik cihazları bozulmasına neden olabilir. Bu da hayatı ilkel bir hale döndürebilir.
8. Yeni Dünya Düzensizliği
Küresel düzenin koruyucuları ve güçlüleri, bir yandan yeni koşullarda sistemin düzenli çalışabilmesi için bir düzen oluşturma arayışı içindeyken, şu anda düzeni dengesizliğe itme çabasında olanların ön plana çıktıkları görülüyor. Ve yeni dünya düzeni yerine yeni dünya düzensizliğinin ön plana çıkıp kuralları onun koymaya başladığı görülüyor. Bu da küreselleşmenin çöküşüne işaret ediyor. Teoriye göre tüm dünyada artan terör, daimi işsizlik ve çeşitli ekonomik sıkıntılar bizi bekliyor. Buna karşın düzenin dev devletlerinin arayışı, yenilenebilen, sürdürülebilen bir düzen konusunda nasıl global bir anlaşma sağlanacağı üzerine.
9. Elektrik ve Temiz Su Şebekelerinin Çöküşü
Türkiye'de ve dünyada elektrik sistemlerinin geçen yüzyıldan kalmış olması, baştan değil sürekli kısmi yenilenmelerle onarılması ve eski teknoloji ürünü olması, saldırıları ve çöküşleri kolaylaştırıyor. Geçtiğimiz Mart ayında Türkiye genelinde yaşanan elektrik kesintisi ve yaşanan sıkıntılar aynı durumun dünya genelinde yaşanırsa nasıl bir ortam yaratacağını göstermişti.
Suda ise durum çok daha vahim. Yeni açıklanan bir rapora göre, tüm dünyayı yakın gelecekte temiz su kıtlığı tehdit ediyor. İklim değişikliği ve dünya nüfusunun hızla artması ile sanayi ve ziraatçilik nedeniyle kirletilen sular, tüm dünyanın gelecekteki temiz su ihtiyacını ciddi oranda tehdit ediyor. Dünyadaki su miktarı aynı kalıyor ama kullanılıp kirletilen kaynak suyu miktarı son 50 yılda üç katına çıktı. Dünya genelinde halihazırda yaklaşık 1 milyar insan temiz içme suyundan yoksun ve bu nedenle her yıl binlerce kişi çeşitli hastalıklardan yaşamını yitiriyor. Temiz su ihtiyacına olan bu benzeri daha önce görülmemiş artış birçok önemli kalkınma hedefini de tehlikeye sokuyor.
10. Zeki Robotların İnsanoğlunu Alt Etmesi
Hala tam anlamıyla yapay zeka üretebilmek için gereken algoritmaları geliştirebilmiş değiliz ve bu ancak önümüzdeki birkaç on yılda mümkün olabilecek. Bu yüzden kısa vadede, akıllı makinelerin sadece belli işlerde insanların yerini alacağı gibi bir endişe var. Uzun vadede ise yapay zekanın çok gelişip insan zekasını geçebilecek bir düzeye gelmesinden endişe ediliyor. Yapay zeka, kendisini geliştirmeyi sürdürebilir ve hatta kendisini yeniden biçimlendirebilir. Son derece yavaş bir biyolojik evrimle sınırlı olan insanlar, bu tür bir güçle yarışamaz ve yapay zeka karşımızdaki en büyük varoluşsal tehlike olabilir.
11. Dünya Finans Piyasalarının Çöküşü
Küreselleşmeyle birlikte dünya finans piyasası tek bir vücut haline geldi. Dünyanın bir ucundaki dalgalanma diğer ucunda adeta tsunami etkisi gösteriyor. Geçtiğimiz yaz Çin borsasındaki düşüşün tüm dünyada, ülkemizde hatta Amerika'da nasıl hissedildiğini hatırlayanlar piyasalarda oluşacak dengesizliklerin nasıl sonuçlara yol açabileceğini tahmin edebilir.