Aztek uygarlığının mitolojik evreninde yer alan sekiz tanrı ve tanrıçanın önemli rolleri bulunmaktadır. Bu dini figürler Azteklerin hayatının her alanında etkili olmuş onların inançlarını, yaşam tarzlarını ve kültürlerini şekillendirmiştir. İşte Aztek İmparatorluğu'nun en önemli sekiz tanrısı ve tanrıçası!
Kaynak: 1
1. Huitzilopochtli
Huitzilopochtli, Aztek uygarlığının en yüce varlığı ve Méxica halkının göksel koruyucusuydu. Kartal, onun nagualı olarak bilinen hayvan ruhunun sembolüydü. Diğer Aztek tanrılarından farklı olarak Huitzilopochtli'nin varlığı tamamen Meksika kökenliydi ve daha önceki Mezoamerikan kültürlerinde benzeri bir figür bulunmamaktaydı.
Azteklerin savaş ve güneş tanrısı olan bu figür, aynı zamanda Tenochtitlán'ın koruyucusu olarak kabul ediliyordu.
Azteklerin ritüel savaşlara olan düşkünlüğü, tanrıların 'açlık' kavramıyla sıkı bir şekilde bağlantılıydı. Bu tanrının tapınağı, Aztek başkentinde bulunan ve Templo Mayor piramidi olarak bilinen yapıda yer alıyordu. Bu tapınak, kafatasları ile süslenmiş ve kanın sembolü olarak kırmızıya boyanmıştı.
2. Tezcatlipoca
Tezcatlipoca, Aztek mitolojisinin en önemli tanrılarından biri olarak kabul edilirken aynı zamanda gece gökyüzünün, ataların belleği ve zamanın efendisi olarak da bilinir. Onun nagualı yani ruhani ikizi, bir jaguardır.
Bu güçlü tanrı, post-klasik Mezoamerika'nın en etkileyici tanrılarından biri olarak kabul edilir. Ayrıca, kuzeyden gelen ve Nahua dili konuşan savaşçı bir halk olan Toltekler tarafından en yüce tanrı olarak görülürdü. Onun en büyük rakibi ise, Azteklerin en önemli tanrısı olan Huitzilopochtli idi.
Aztek mitolojisine göre, evrenin yaratılışı Huitzilopochtli ve Tezcatlipoca'nın eseridir.
Ancak Tezcatlipoca, ölüm ve soğukla bağdaştırılan karanlık bir gücün sembolüdür. Kardeşi Quetzalcóatl'ın zıttı olarak geceyi yönetir ve yanında obsidyen bir ayna bulundurur. Bu ayna, Nahuatl dilinde 'dumanlı ayna' olarak adlandırılır. Bu, Tezcatlipoca'nın gizemli ve belirsiz doğasını yansıtır.
3. Quetzalcoatl
Rüzgarların ve yağmurun efendisi, zekâ ve öz yansımanın sembolü Quetzalcoatl, Tezcatlipoca'nın kardeşi olarak bilinir. Mezoamerikan kültürlerinin önemli parçalarından olan Teotihuacan ve Maya'da da etkin bir rol üstlenir.
Quetzalcoatl'ın kendine has nagualı kuş ve çıngıraklı yılanın benzersiz bir karışımıdır.
İsmi Nahuatl dilinde zümrüt tüylü kuş anlamına gelen quetzal ve yılan anlamına gelen coatl kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Bilim ve öğrenme alanlarının muhafızı olan Quetzalcoatl, takvim ve kitapların mucidi olarak kabul edilir. Ayrıca Quetzalcoatl Venüs gezegeni ile de bağdaştırılır.
4. Coatlicue
Coatlicue, hem tanrıların hem de ölümlülerin doğumuna vesile olan bir tanrıça olarak kabul edilirdi. Yıldızların ve Güneş'in yaratıcısı olduğuna dair bir inanış da vardı.
İki dişli bir yılan şeklindeki yüzüyle tasvir edilen bu tanrıça, savaş ve tarımın da sembolüydü.
Aztek mitolojisi içerisindeki tanrı ve tanrıçalar arasında öne çıkan bir konumu olan Coatlicue, aynı zamanda korku uyandıran bir varlık olarak da bilinirdi.
5. Tonatiuh
Aztek mitolojisinin merkezinde yer alan ve genellikle bir güneş diski taşıyan bir adam olarak resmedilen Tonatiuh, güneş tanrılarından biri olarak bilinir. Tonatiuh sadece bir güneş tanrısı olmanın ötesinde savaşçıların koruyucusu olarak da görülürdü. Bununla birlikte Azteklerin insan kurban etme geleneğinin de odak noktasıydı.
Azteklerin inanışına göre güneşin her gün yeniden doğabilmesi ve karanlığı yenmesi için enerjiye ihtiyacı vardı.
Bu enerjiyi sağlamanın en etkili yolu ise insan kurban etmekti. Bu nedenle Aztek savaşçılarının en önemli görevlerinden biri Güneş tanrılarına, özellikle de Tonatiuh'a kurban sunabilmek için savaş esiri toplamaktı.
6. Tlaloc
Yağmurun esrarengiz tanrısı, geniş yuvarlak gözler ve keskin dişlerle süslenmiş bir maske giyerdi. Bereketin, bolluğun ve toprağın sembolü olan bu tanrı mahsullere yaşam enerjisi verirdi.
Aztekler, Tlaloc'un sadece yardımsever bir tanrı olmadığını, aynı zamanda öfkeyle dolu olduğunu da çok iyi bilirlerdi.
Yıkıcı fırtınalar, sel baskınları ve şimşekler, onun öfkesinin birer sonucuydu. Dolayısıyla Aztek tanrıları arasında, Tlaloc hem sevilen hem de korkulan bir karakterdi.
7. Xipe Totec
Azteklerin inanç dünyasında Xipe Totec, tarım ve mevsimlerin tanrısı olarak büyük bir yere sahipti. Kendisini her hasat döneminde insanların beslenmesi adına feda eden ve sonra yeniden dirilen bir tanrı olarak kabul edilirdi. Bu inanç doğrultusunda Xipe Totec genellikle bir insanın soyulmuş derisini giyen bir adam şeklinde betimlenirdi.
Bu dini inanış bazı kişilerin derisinin yüzülerek canlandırıcı adı verilen bireylere giydirilmesi gibi alışılmadık bir ritüeli beraberinde getirmişti.
Bu kişiler daha sonra öldürülür ve derileri Aztek rahipleri tarafından yirmi gün süresince taşınırdı. Bu garip ritüel, Xipe Totec'in anısına yapılan bir törenle son bulurdu.
8. Chalchiuhtlicue
Aztek mitolojisinde Chalchiuhtlicue, Tlaloc'un eşi ya da bazen kız kardeşi olarak bilinir ve akan suyun ve tüm su elementlerinin tanrıçası olarak kabul edilir. Diğer su tanrıları gibi Chalchiuhtlicue de genellikle yılanlarla ilişkilendirilir. Bu tanrıça, genellikle su akıtan yeşil veya mavi bir etek giyerken tasvir edilir.
Aztek mitolojisinin önemli figürlerinden biri olan Chalchiuhtlicue, yeni doğanların ve doğumun koruyucusu olarak bilinir.
Bu kadim tanrıça, Azteklerin tufan efsanesinin Mexica versiyonunda belirgin bir yer tutar. İlginç bir şekilde insanları korkutan bir tufanın yaratıcısı olmasına karşın onları balığa dönüştürerek yaşamlarını sürdürmelerini sağlamıştır. Bu çelişkili durum, Chalchiuhtlicue'nin hem yıkıcı hem de koruyucu bir güç olarak tasvir edilmesine neden olmuştur.