Farklı tarihi eserleri duymuş olabilirsiniz ama bu sefer oldukça farklı bir tanesiyle geldik! 52 milyon karakterden oluşan Budizmin bilinen en eski kaynaklarının nasıl yazıldığını ve günümüze kadar nasıl muhafaza edildiğini merak ediyorsanız detaylar ve daha fazlası içeriğimizde sizleri bekliyor.
Kaynak: @incunabula
Tripitaka Koreana nedir?
13. yüzyıldan günümüze ulaşmış, 81 bin 258 adet ahşap bloktur. Budist inancının bilinen en kapsamlı bilgileri 8 yüzyıl önce Hanja karakterleriyle bu özel koşullarda hazırlanan bloklara tek tek kazınmıştır.
Bu yazıtlar tarih boyunca insanoğlunun başardığı en büyük ve başarıyla sonuçlanmış veri aktarımıdır.
Yaklaşık 8 yüzyıl boyunca sıfır veri kaybıyla aktarılan 52 milyon karakterlik bilgi, eşsiz bir başarı olarak kabul edilmekte.
Tripitaka Koreana; Güney Kore, Gayasan Ulusal Parkı'ndaki bir Budist tapınağı olan Haeinsa'da konumlanmıştır.
1496'dan fazla başlık, 6568'den fazla cilt ile bilinen hiçbir hata olmadan düzenlenmiş Budist ilkelerinin en kapsamlı ve en eski versiyonudur.
Kütüphanelerde şans eseri veri aktarımı tabii ki gerçeklemiştir.
Ancak Tripitaka Koreana, tek tip olarak yazılmış tek bir metin dizisidir. Üretiminde ve saklanmasında gösterilen takıntılı özene bakılırsa, eserlerin ahiret düşünülerek oluşturulduğu söylenebilir.
Her bir ahşap blok 24 cm yüksekliğinde ve 70 cm uzunluğundadır.
Blokların kalınlığı 2,6 ila 4 santimetre arasında değişmekte ve her biri yaklaşık üç ila dört kilogram ağırlığındadır. Tahta bloklar ise 750 yıldan daha uzun bir süre önce yapılmış olmalarına rağmen hala bozulmamış durumda!
Her bir blok Kore'nin güney adalarından gelen huş ağacından yapıldı.
Ve ahşabın çürümesini önlemek için belli başlı işlemler uygulandı. Üç yıl deniz suyunda bekletilen bloklar kesilerek tuzlu suda kaynatıldı.
Daha sonra, bloklar gölgeye bırakıldı ve üç yıl boyunca rüzgara maruz bırakıldı. Bu noktadan sonra nihayet oyulmaya hazır hale geldiler.
Her blok oyulduktan sonra, böcekler yaklaşmasın diye zehirli bir cila ile kaplandı ve daha sonra kıvrılmasını önlemek için kenarları metal ile çerçevelendi.
Bu tahta bloklar üst üste dizildiğinde 2,74 km yüksekliğinde, sıralandığında ise 60 km uzunluğunda olacaktır.
Ve toplam ağırlıkları ise tam 280 ton!
Bilgisayar ortamında hesaplamak mümkün değil ancak 52 milyon oyulmuş Çince karakter yaklaşık iki gigabayt bilgiye eşittir.
Böylece Tripitaka Koreana, yaklaşık 8 yüzyıl boyunca hiçbir bozulma veya bilgi kayıp olmadan iki gigabaytlık veriyi günümüze başarılı şekilde ileten bir eserdir. Aktardığı bilgi fazlalığı nedeniyle günümüze ulaşmış diğer yazılı kaynaklar yanında ne yazık ki zayıf kalıyor. Bu derece fazla bilgiyi aktarmak inanılmaz bir başarı değil mi?
Tripitaka Koreana, gigabaytlarca veriyi saklamakla kalmaz, bu verilerin gerektiğinde rahatça bir kopyasının oluşturulmasına da olanak sağlar.
Doğrudan bloklardan okuyarak veya blokların bir kopyasını alarak yazılara ulaşmak mümkün. Örneğin görseldeki kitaplar, 1914 yılında bloklar 650 yaşındayken doğrudan bloklardan basılarak elde edilmiştir.
Tripiṭaka Koreana üzerine ilk çalışmalar 1011'de Goryeo-Khitan Savaşı sırasında başladı ve 1087'de tamamlandı.
6 bin tahta bloğun oyulması, Korelilerin Buda'nın yardımını isteyerek savaşın gidişatında bir değişiklik olmasını diledikleri anlamına geliyordu.
Triptaka'nın orijinal tahta blok seti, 1232'de Kore'nin Moğol istilası sırasında yangınla yok edildi, ancak bu bloklar yardımıyla basılan bazı ciltler hala duruyor. Görselde 11. yüzyılda basılmış bir örneği görebilirsiniz.
Moğol tehdidiyle mücadelede bir kez daha ilahi güçten yardım almak isteyen Kral Gojong, Tripiṭaka baskılarının gözden geçirilmesini ve yeniden oluşturulmasını emretti. Tahtaları oyma işlemi 1237'de başladı ve hem Seon hem de Gyo okullarından keşişlerin katılımıyla 12 yılda tamamlandı.
Yeniden hazırlanan bu ikinci versiyon, bugünkü Tripitaka Koreana'nın orijinal halidir.
1398'de Tripitaka Koreana Güney Kore'nin Güney Gyeongsang Eyaletinde bulunan Gaya Dağı'ndaki Haeinsa Budist tapınağına taşındı ve günümüze kadar bu binada muhafaza edildi.
Tripiṭaka Koreana'nın inşaatı, büyük bir ulusal para ve insan gücü vaadiydi.
Çünkü bu devasa projede binlerce bilim insanı ve zanaatkar istihdam edilmiş oldu.
Tripiṭaka Koreana'nın tarihsel değeri, Budizme ait bilimsel incelemelerin, yasaların ve kutsal yazıların en eksiksiz ve doğru mevcut koleksiyonu olması gerçeğinden geliyor.
Derlenen Kore versiyonunu Kuzey Song Hanedanı ve Khitan Liao Hanedanlarının eski versiyonlarını da içeriyordu.
Bu ahşap bloklar, projeden sorumlu Budist keşiş Sugi sayesinde bu kadar kaliteli de diyebiliriz.
Kendisi Kore versiyonunda hatalar olup olmadığını dikkatlice kontrol etmiş ve Tripiṭaka Koreana'yı tamamladıktan sonra hataları ve eksiklikleri kaydeden 30 ciltlik bir de ek kayıt yayınlamış!
Tripiṭaka Koreana'nın tamamen hatasız olması nedeniyle, Tripiṭaka'nın Japonca, Çince ve Tayvanca versiyonlarının tamamı bu Korece sürümüne dayanmaktadır.
Tripiṭaka Koreana, Edo döneminde Japon Budistleri arasında oldukça rağbet görüyordu. Aynı zamanda asla Tripiṭaka yapmayı başaramayan Japonya, 1388'den beri Kore'den Tripiṭaka Koreana'yı almak için sürekli talep ve girişimlerde bulundu.
Tripiṭaka Koreana'nın 45 tam baskısı Muromachi döneminde Japonya'ya çoğunlukla diplomatik hediye olarak ve bazen de Kore'yi baskı altında bırakarak zorla alındı..
Ve aldıkları bu baskıları modern Japon Taishō Tripiṭaka'nın temeli olarak kullanıldılar.
1960'larda, Kore Devlet Başkanı Park Jung-hee, Haeinsa Tapınağı yakınındaki tepelerin birine ahşap blokların saklanması için betondan binalar yapılmasını emretti.
Başkanın amacı ahşap blokları yangın tehlikesinden korumaktı.
Ancak, Tripitaka'nın küçük bir kısmı deneme süresi için bu yeni binaya taşındığında, tahta bloklarda 8 yüzyılda ilk kez küf oluşmaya başladı.
Böylece Tripitaka'yı farklı yöntemlerle koruma planından vazgeçilmiş oldu.
Buradan anlaşılıyor ki 800 yıl önce tahta blokların muhafaza edildiği iki ahşap salon inşa edilirken, mükemmel havalandırma, uygun nem seviyesi ve ideal sıcaklık düşünülerek inşa edilmişti.
Tahtaların saklandığı odaların toprak zemininin altında ardarda kömür katmanları, ardından tuz ve son olarak kireçtaşı bulunuyor. Bu katmanlar muson mevsimi (en fazla yağışın görüldüğü mevsim) boyunca fazla nemi emer ve kuru kış aylarında nem seviyeleri düştüğünde sakladığı nemi serbest bırakırakarak nem seviyesi ayarlanmış olur.
Ne diyorsunuz, dönemin şartları düşünüldüğünde bu derece detaylı düşünülerek geleceğe bir miras bırakmaları sizce de mükemmel değil mi?