Antik çağ medeniyetlerinin biri olan Mısır Uygarlığı, kendisinden sonra gelen medeniyetleri etkilemesiyle bilinir. Edebiyat, bilim, sanat alanında gelişen Mısırlılar kendine özgü kültürleri ve yapıları ile gizemlerini korumaya halen daha devam etmektedir. Peki bu muhteşem Mısır Uygarlığı nasıl gelişmiştir? Özellikleri nelerdir? İşte detaylar..
Antik Yunan tarihçisi Heredot, Mısır için Nil bir armağandır der. Nil Nehri dünyanın en büyük nehirlerinden biridir. Mısır'da ilk yerleşmeler Nil Nehri'nin kıyılarında oluşmuştur. Nil Nehri içilebilir temiz su kaynağı, tarım arazilerini sulamak için yapılan su kanalları ile Mısır'ı bir medeniyet haline getirmiştir. Antik Mısır Uygarlığının oluşmasında etkili olan olayları ve özelliklerini sizler için derledik.
Mısır Uygarlığı
Antik çağ medeniyetlerinden biri olan Mısır, Nil vadisi, delta ve birkaç vahadan oluşur. Etrafı balta girmemiş ormanlar, çöller ve bataklılarla çevrili olduğundan korunaklı, izole bir yerdir. Mısır, M.Ö 3.050 yılından önce iki ayrı bölgeden oluşuyordu. Kuzey'de deltada Aşağı Mısır, Güney'de Nil vadisinde Yukarı Mısır. Yukarı Mısır'ın kralı Menes, M.Ö 3100 dolaylarında Aşağı Mısır bölgesini fethederek Mısır'ı birleştirdi. Mısır birleştikten sonra başkenti Abydos'tan Memphis'e taşındı. Ülke bölgelere ayrılarak her bölgeye kraliyet valileri yerleştirilmiştir. Erken hanedanlık dönemi de denilen bu dönem Mısır medeniyetinin şekillenmeye başladığı dönemdir.
M.Ö 2700'le birlikte eski krallık dönemi başlamıştır. Bu dönemde merkezi yönetim baya güçlüydü. Eski krallık dönemi piramitler çağı olarak da bilinmektedir. Hükümdarlar Mısır'ın güneş tanrısı Ra'nın çocukları olarak gösterilmiştir. İnşa edilen ilk piramit basamaklı piramittir. Rahiplerin ve taşra teşkilatların güçlenmesi ile merkezi yönetim zayıflamaya başlamıştır. Eski krallık dönemi sona ererek 1.Ara dönem başlamıştır.
Eski krallık döneminin bitmesi ile ara döneme giren Mısır, orta krallık dönemi ile tekrar birleştirilmiştir. Firavunlar görkemli mezarlara gömülmek yerine kayaya oyulmuş mezarlara gömülüyorlardı. Asya kökenli kavim olan Hyksoslar, delta bölgesini işgal ederek Mısır ikinci ara döneme girmiştir. Yeni krallık dönemi ile 1.Ahmosis delta bölgesini fethedip Mısır'ı tekrar birleştirmesi ile başladı. Bu dönemde Mısır, Sudan'dan Filistin'e kadar ulaşmıştır. Bu dönemde tek tanrılı dine geçilmeye çalışmış ama başarılı olunamamıştır. Mısır'ın en ihtişamlı dönemidir. Bronz çağının son dönemlerine doğru Akdeniz'de siyasi, ekonomik karışıklıklar olmuştur. Mısırlıların Deniz Kavimleri diye adlandırdıkları halklar Akdeniz'deki şehir devletlerini yıkmış ama Mısır'a geldiklerinde başarısız olmuşlardır. Mısırlılar bu zaferi ölümsüzleştirmek için İsrail Anıt Taşı denilen anıtı dikmişlerdir. İsrail isminin geçtiği ilk yerdir. Mısırlılar yense bile bu dönemin karışıklıklarından etkilenmiş ve üçüncü ara döneme girmişlerdir.
Geç hanedanlık döneminde Persler, Mısır'ı ele geçirmeye başladı. Son Mısırlı kraliyet hanedanlığı bu dönemde sona erdi. M.Ö 332 yılında Pers kralı Mazaces daha savaşmadan Büyük İskender'e teslim oldu. O dönemde Mısırlılar için Büyük İskender kurtarıcılarıydı. Mısır'ın Roma donanmasına yenilmesiyle M.Ö 30 yılında Roma'nın eline geçti.
Mısır Uygarlığı Özellikleri
Mısırlılar öldükten sonra tekrar dirilmeye inanıyorlardı. Bu nedenden dolayı önemli eşyaları ile birlikte gömülmüşlerdir. Firavunlar için piramitler, halk için ise labirent adı verilen mezarlıklar yapılmıştır.
Mısır'da mumyalama tekniği ile tıp ve eczacılık alanında gelişim sağlanmıştır. Sadece hükümdar ve soylu kişiler mumyalanırdı. Mumyalanırken kalp dışında tüm organlar çıkarıldı.
Matematikte ondalık sayı sistemini bulmuşlar, dört işlemi ilk defa kullanarak pi sayısını bugünkü değerine yakın bulmuşlardır.
Resim yazısı da denilen hiyeroglif yazısını kullanmışlardır.
Gök cisimlerini incelemek için kurulan rasathaneler ile astronomi de ilerlemişlerdir.
Bugünkü Miladi takvimin temelini atmışlardır.
Çok tanrılı dine inanırlardı.
Hititler ile yaptıkları Kadeş Antlaşması, tarihte bilinen ilk yazlı antlaşmadır.
Mısır'ın ekonomisini tarım ve ticaret oluşturmaktadır
Nil Nehri'nin, taşma zamanlamalarını hesaplayarak güneş takvimini, sel baskınlarını en az indirgemek için ise geometri ve matematiği bulmuşlardır.