Sıklıkla dehidrasyon gibi faktörlerin bir göstergesi olarak idrarımızın rengine dikkat etmemiz söylenir ancak klozete bakarken, çişin sarı rengini tam olarak nasıl aldığını hiç merak ettiniz mi? Yakın zamanda yapılan bir çalışma, bağırsak bakterileri tarafından üretilen yeni keşfedilmiş bir enzime işaret ederek uzun süredir devam eden bu soruyu yanıtladı.
İdrarın renklenmesinde rol oynayan bilirubindir. Kırmızı kan hücreleri ömrünü tamamladığında, hemoglobin adlı madde parçalanır ve bu süreçte bilirubin adında turuncu bir madde oluşur.
Bu bilirubin, bağırsaklarda safra yoluyla atılır. Bağırsakta ya parçalanır ya da yeniden emilir. Bu parçalanma sırasında ürobilin adı verilen bir madde meydana gelir ve işte bu madde, idrarın sarı renk almasını sağlar. Ancak, bu sarı rengi veren maddeyi üreten bilirubin redüktaz (BilR) adlı enzim, ancak son zamanlarda keşfedildi.
Maryland Üniversitesi'nde Yardımcı Doçent olan ve çalışmanın baş yazarı olan Brantley Hall, şöyle açıkladı:
'Bağırsak mikropları, bilirubini renksiz bir madde olan ürobilinojene dönüştüren bir enzim olan bilirubin redüktazı kodlar. Sonrasında, ürobilinojen kendiliğinden ürobiline dönüşerek, hepimizin bildiği o sarı rengi oluşturur.'
Ekip, insan bağırsak mikrobiyomundan farklı bakteri türlerini inceledi.
Bilirubini ürobilinojene dönüştürebilen dokuz suş buldular, ancak dönüştüremeyen 13 suş (bakterinin alt türleri) da tespit ettiler. Yetenekli suşların genomlarını inceleyip, karşılaştırarak, bu özellikle ilgili olan gen kümelerini belirlediler. Bu genler, karbon-karbon çift bağlarını azaltan bir enzimle benzerlik gösteriyordu.
Sonra, araştırmacılar E. coli bakterisine, bilirubini azaltma yeteneği veren genleri eklediler.
Ancak, bu genleri taşımayan E. coli bakterileri bilirubini azaltamadı. Ayrıca, enzimin aktif bölgesindeki bazı amino asitlerin, bilirubinin indirgenmesinde önemli rol oynadığını buldular. Bu amino asitlerin değiştirilmesi, enzimin işlevini önemli ölçüde azalttı.
Bağırsak bakterileri, bilirubin redüktazı üretiminde anahtar rol oynuyor.
Bu enzimin çoğunlukla insan bağırsağında bulunan Firmicutes filumundaki bakteriler tarafından üretildiği bulundu. Makalede ayrıca, bazı bilR genlerinin, genellikle su ve toprak gibi ortamlarda bulunan Flavobacteriales bakterilerinde bulunduğu belirtildi. Bu da bilirubin redüktazın diğer ortamlarda bilirubin veya benzer metabolitleri parçalamada olası bir rolü olabileceğini düşündürmektedir.
İnsan bağırsak metagenomlarını inceleyen bir ekip, Bilirubin redüktaz enziminin bebeklerde yaşamlarının ilk yılına kadar genellikle eksik olduğunu buldu.
Bu eksiklik dönemi, yenidoğan sarılığı riskinin en yüksek olduğu döneme denk gelir, çünkü sarılık kanda bilirubin birikmesinden kaynaklanır. Ayrıca, araştırmacılar ülseratif kolit veya Crohn hastalığı olan kişilerde, bu hastalıkları olmayanlara kıyasla enzimin belirgin bir şekilde daha fazla eksik olduğunu tespit etti.
Bilirubin enziminin keşfi, bağırsak bakterileri ve sağlık ilişkisini daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir.
Çalışmanın ortak yazarı ve NIH Araştırmacısı Xiaofang Jiang, 'Artık bu enzimi tanımladığımıza göre, bağırsaklarımızdaki bakterilerin dolaşımdaki bilirubin seviyelerini ve sarılık gibi ilgili sağlık koşullarını nasıl etkilediğini araştırmaya başlayabiliriz. Bu keşif, bağırsak-karaciğer ilişkisinin anlaşılması için önemli bir adım.' dedi.
Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım...