Arkeoloji bölümü mezunu 53 yaşındaki Jim Bailey, metal detektör ile toprakta tarihi madeni para arama tutkusunu ve bunun korsanlık tarihinden Orta Doğu ile ABD arasında ilk dönem ilişkilerine yansımasına kadar birçok yönünü anlattı.
Tarihe her zaman ilgi duyduğunu ve hobi olarak ömrünü tarihi madeni para aramakla geçirdiğini söyleyen Bailey, özellikle son 10 yıldır, 17. ve 18. yüzyıl dönemlerine odaklanıp erken sömürgecilik yıllarına ait tarihi eşya ve madeni paraları araştırdığını anlattı.
Saatlerce alan araştırması yapıyor
ABD’deki kolonileşme döneminin en önemli duraklarından Rhode Island’daki Newport Limanı'na yarım saat uzaklıkta yaşadığını söyleyen Bailey, bulunduğu bölgenin tarihi eşya ve madeni para bakımından zengin bir alan olduğunu anlattı.
Bailey, metal detektör ve küreği ile sahaya inmeden önce her gece internetten saatlerce alan araştırması yaptığını söyledi.
"Yıllardır sahaya çıkmadan önce her akşam çevredeki tarihi alanlar hakkında araştırmalar yapıyorum. Yine böyle bir gün Middletown’da eski koloni yerleşkesinin bulunduğu bir çiftlikte arama yaparken ilk kez üzerinde Arapça yazılı beni çok şaşırtan madeni gümüş bir para buldum. Yaptığım uzun araştırmalar sonucu bu madeni paranın, 17. yüzyılda Amerikan kolonilerini hareket üssü olarak kullanan Avrupalı korsanların Kızıldeniz civarındaki yağmalamalarından buraya getirildiğini öğrendim."
[Fotoğraf: AA]
"Şu ana kadar toplam 16 madeni para bulundu"
O dönemlerde Avrupalı korsanların, Afrika kıtasını dolaşıp özellikle Hindistan ticari gemilerini hedef alarak yağmaladığını anlatan Bailey, bu konuda ünlü İngiliz korsan Henry Every örneğini verdi.
"İngiliz Kaptan Henry Every, İspanya’daki bir isyana karıştıktan sonra korsan gemisi ile Kızıldeniz’e geçti ve 1695’te içinde hacıları da taşıyan altın ve gümüş dolu Hindistan Babür İmparatoru Aurangzeb’in kraliyet gemisine saldırarak yağmaladı. Bulduğum gümüş paraların bu olayla bağlantısını içeren American Numismatic Society araştırma dergisinde bir makale yayınladım. Şu ana kadar toplam 16 madeni para bulundu ve Every’nin 1696 Mayıs’ında Newport Limanı'ndan Amerikan kolonilerine geldiğine dair birincil kaynak belgelere de rastladım."
.jpg)
[Fotoğraf: AA]İlk kez "uluslararası arama" başlatıldı
Kaptan Every’nin Hindistan kraliyet gemisini yağmalamasının İngiltere ile Hindistan arasında krize dönüştüğü ve İngiltere kralının Every’nin başına ödül koyarak tarihte ilk kez bir kişi hakkında "uluslararası arama" başlatıldığı bilgisini paylaşan Bailey, "Herkes, 17 yüzyılın en büyük suçlarından biri olan kraliyet gemisi yağmasından dolayı Henry ve adamlarını arıyordu. Onlarsa yağmadan sonra gemilerini köle ile doldurarak, köle tüccarı kılıfında Bahama Adaları'na, oradan da Amerikan kolonilerine kaçtı" dedi.
Bailey, şu ana kadar Amerika eski koloni bölgelerinde değişik zamanlarda 1695 öncesi basılmış toplam 16 Arapça yazılı madeni para bulunduğunu anlattı. Bunların ABD sömürge dönemine ait bulunan en eski paralar olduğunu ve Henry Every’nin hikayesiyle bağını mükemmel bir şekilde gösterdiğini vurguladı.
"Gemiler sadece hacı taşımaz, ticari metalar ve paralar da taşırdı"
16 gümüş paranın çoğunun Yemen basımı olduğunu ancak içlerinde Osmanlı’ya ait iki akçe de bulunduğunu belirten Bailey, IV. Mehmet’e ait akçelerin 1648-1687 dönemine ait olduğunu ve Kahire’de basıldığını söyledi.
Bailey, Osmanlı akçelerinin bölgedeki ticari dolaşım sırasında yağmalama yapan korsanlar vasıtasıyla ele geçirilip ABD’ye getirildiğini anlatarak, "Kızıldeniz ticari bir bölgeydi, özellikle Yemen’in Mokha Limanı çok hareketliydi. Gemiler sadece hacı taşımaz, ticari metalar ve paralar da taşırdı. Hindistan’dan pamuk ve ipek gibi ürünler gelir, geriye ise kahve, gümüş ve altın giderdi" dedi.
Şu ana kadar bulduğu madeni paraların değerinin 50 bin dolar civarında olduğunu tahmin eden Bailey, "Gerçekten burada beni esas çeken madeni paranın kendisi veya değeri değil, 5 dolar da olsa fark etmez, önemli olan bunların arkasındaki tarih. Bu paralar şimdiye kadar gerçekleşmiş en büyük korsanlık olaylarının hikayesini saklıyor" dedi.
"Amerika'nın Orta Doğu'daki ilk varlığı korsanlık üzerinden"
Bailey, korsanların her zaman insanların ilgisini çektiğini ve üzerine yüzlerce film yapıldığını söyleyerek, bir dönemin hikayesini anlatan elindeki madeni paraları da bir müzede kalıcı olarak sergilemek istediğini anlattı.
Tarihi paraların Amerikalıların Orta Doğu ile ilk temas şekline de işaret ettiğini vurgulayan Bailey, şunları söyledi:
"Bu paralar hepimizi durup düşündürüyor çünkü temelde Amerika'nın Orta Doğu'daki ilk varlığı korsanlık üzerinden, Hindistan ile bölge arasında ticaret yapan gemilerin yağmalanması şeklinde görülüyor. 2009’da Somalili korsanlar tarafından kaçırılan Amerikan Maersk Alabama gemisi olayına bakıyorsunuz, 325 yıl önceye geri döndüğünüzde ise tamamen tersi bir durum var, o zamanlar korsanların biz olduğumuzu görüyoruz. Bu (paralar) gerçekten her şeyi tersine çeviriyor, tarihimize geri dönüp incelemeliyiz."
Amerikan kolonicilerinden Kızıldeniz’de korsanlığa karışanların olduğuna dair ellerinde birçok delil olduğunu söyleyen Bailey, "O dönemde dünyanın o bölgesi ile ticaret yapıldığına dair ise hiç belge yok, bunun için en az 100 yıl daha geçmesi gerekecekti. Zaten burada ticari ürün olarak Orta Doğu'da ilgi çekmeyecek pirinç fıçısı tahtası ve kürk üretiliyordu, Kısaca bu madeni paralar sadece korsanlar yoluyla buraya geldi" dedi.