Enflasyon sonrası muhalefet partilerinin yaptıkları hesaplamalarda CHP Milletvekili Burhanettin Bulut ve İYİ Parti Kalkınma Politikaları Başkanı Ümit Özlale, hem halkın gıdada alım gücündeki erimeyi ürünler bazında gözler önüne sererken, hem de sefalet endeksindeki rekora vurgu yaptı. DİSK-AR'ın hesaplamaları da durumun vahametine dikkat çekerken, son araştırmalardaysa ülkedeki en büyük sorun ekonomi oldu. Daha da kötüsü gençler gelecekten umutsuz görünüyor.
CHP Adana Milletvekili Burhanettin Bulut, geçen hafta açıklanan enflasyon verisi sonrası yaptığı hesaplamalarla alım gücündeki erimeyi gözler önüne serdi.
Bulut, son bir yılda yükselen enflasyonun vatandaşın sofrasından ve mutfağından 1.027 ekmeği, 798 yumurtayı, 124 litre ayçiçek yağını, 134 kilo kuru fasulyeyi, 64,7 kilo çayı ve 73 litre sütü eksilttiğini açıkladı.
Bulut, asgari ücret için 'Kuşa döndü” derken, yılbaşındaki asgari ücretle 2.127 adet ekmek alınırken, temmuz sonrası 4.250 TL'den 5.500 TL'ye çıkan asgari ücretle 1.100 ekmek alınabildiğini belirtti.
Aradaki 1.027 ekmek farkı için de 'Enflasyon canavarı yedi” diyen Bulut'un hesaplamalarında diğer kalemler de 157 paket makarna, 653 kilogram şeker, 33 kilogram tereyağı, 30 kilogram pirinç oldu.
Aralık 2021 tarihinde ayçiçek yağının litresi 17,90 TL olurken, Ekim 2022’de bu fiyat 48,50 TL’ye, pirincin kilosu 31,90 TL’den 53,29 TL’ye çıktı.
CHP'li Bulut, ''Vatandaşı enflasyona ezdirmeyeceğiz' sözü boş laftır' derken, Aralık 2021’de 2 TL olan ekmeğin Ekim 2022'de 5 TL olduğunu, artan hayat pahalılığıyla, 'Asgari ücretli, dar gelirli enflasyonun altında ezildi' dedi. Vatandaşın ayın sonunu zor getirdiğini belirten CHP'li vekil, faturaların, kiranın ödenemediğini, en temel ihtiyaçların dahi karşılanamadığını açıkladı. Gelir gider dengesi bozulan vatandaşın bankaların kapısını çalarak borcunun Ekim 2022'de 1 trilyon 371 milyar TL’ye yükseldiğini de hatırlattı. Bulut, 'İcra dairelerinde milyonlarca dosya var. Bu mu ezdirmemek?” diye de ekledi.
İYİ Parti Kalkınma Politikaları Başkanı Ümit Özlale de enflasyon rakamları için yaptığı Twitter paylaşımlarında, TÜİK istatistiklerinin grafikleriyle Türkiye'nin Sefalet Endeksi'nin 2022 yılında geldiği seviyenin 2. Dünya Savaşı döneminin de üzerine çıkarak rekor kırdığına dikkat çekti.
Özlale, Hazine ve Maliye Bakanın Nureddin Nebati'nin açıklamalarına atıfla, “Epistemolojik kopuş etkisini gösterdi: 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana sefalet bir yılda bu kadar hızlı artmamıştı!' ifadelerini kullandı.
Ekim 2022'de sefalet endeksinin Cumhuriyet tarihinde en yüksek üçüncü seviye olduğunu belirtirken, yıllık değişiminde ise rekor kırıldığını vurguladı.
Sefalet Endeksi'nin geçen yılın göre yüzde 47,93 oranında değiştiğine dikkat çeken Özlale, Victor Hugo’dan bir alıntı yaptı:
Eğer bir evde sefalet varsa, bir aile yoksulluğun, cehaletin, düşkünlüğün korkunç pençelerinde can çekişiyorsa; bundan o memleketin devleti sorumludur.
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) da ekim ayında Türkiye'de en yoksul yüzde 20’lik kesimin hissettiği enflasyonun yüzde 146,2 olduğunu açıkladı.
DİSK-AR açıklamasında, hükümetin 20 yıllık iktidarında gıda fiyatlarındaki değişimin 10 ila 14 kat aralığında artış gösterdiği belirtildi.
Yapılan hesaplamada gıda enflasyonunun ortalama yüzde 99.05 olduğu hatırlatılarak, emeklilerde bunun yüzde 126,2, üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunda yüzde 107,6, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grupta yüzde 127,6 olduğu paylaşıldı.
Bu veriler ışığında da bir araştırma dikkat çekti.
Türkiye Raporu Direktörü Can Selçuki, yaptıkları araştırmaya göre, ekonomide şu dönem durumunun çok kötü/kötü olduğunu düşünenlerin yüzde 94 ile HDP seçmeni olduğunu ardından da yüzde 93,7 ile CHP, yüzde 90 ile İYİ Parti, yüzde 63 ile MHP ve yüzde 55 ile iktidar partisi olduğunu belirtti. Cumhuriyet'ten Şehriban Kılıç'a yaptığı açıklamalarda Selçuki, Ekim ayında yapılan Ekonomi Algısı Anketinde bugün itibarıyla ekonominin yüzde 75 kötü veya çok kötü, gelecek yıl da yüzde 53 çok daha kötü olacak dediğini iletti.
Gençlerin ekonominin geleceği konusunda karamsar olduğunu belirten Selçuki, ekonominin geleceğine dair olumsuz görüş bildirenlerin en yüksek seviyede 25-34 yaş grubu olduğunu, en karamsar ikinci grubun da en genç yaş grubu olduğunu belirtti.
Ekonomik algıdaki yaz aylarındaki nispeten görülen kolay hayatın, oy oranlarına yansımadığını söyleyen araştırmacı, anketlerde kararsızların yüzde 14-15 aralığında olduğunu belirtti.
Araştırmalarda Türkiye’nin en ciddi sorununun tartışmasız ekonomi olduğunu söylerken, seçim sonrası için de kim kazanırsa kazansın bu ekonomik modelin devam edemeyeceğini vurguladı.