Buzdolabı teknoloji tarihinin en iyi icadı kesinlikle; gündelik hayatımızın bir parçası hatta elimiz kolumuz. Ancak annelerimiz hariç, çoğumuz buzdolabında yiyeceklerin nasıl saklanması gerektiğini bilmemekle beraber, birçok yiyeceğin buzdolabında bozulup çürümesine yol açıyor. Derdinize derman olmaya ve kafanızdaki soru işaretlerine cevap vermeye geldik efendim.
Buzdolabında yiyecekler nasıl saklanır, hangi sebze, meyve buzdolabına nasıl yerleştirilir, yeşillikler nasıl saklanır, yerleştirme düzeni ve anne sütünün buzdolabında saklanmasına kadar günlük hayatınıza sakinlik getirecek ve mutfakta imdadınıza koşacak her şey bu içerikte. Hazırsanız başlayalım...
1. Yiyeceklerinizi buzdolabında en uygun şekilde nasıl saklarsınız?
Çoğu zaman daha birkaç gün önce aldığımız yiyeceklerin/içeceklerin buzdolabında çürüyüp koktuğuna, bozulduğuna şahit olup üzülmüşüzdür. Bunun sebebi ise, hangi yiyeceğin buzdolabında nerede ve nasıl saklanacağını bilmediğimizden kaynaklanır.
Örneğin sütü mutlaka buzdolabının iç raflarında saklayın. Dolap kapağında saklanan şeyler, kapağı her açtığınızda sıcak havayla temas eder ve daha çabuk bozulur. Son kullanma tarihi ne olursa olsun süt kutusunu açtıktan sonra en fazla 3 gün içinde tüketmelisiniz.
Peynirlerde ise durum çeşidine göre farklılık gösterir. Tulum, hellim veya mihaliç sert peynirler olduğundan hava almayacak şekilde buzdolabına konduğunda 3-4 hafta hiçbir şey olmadan durabilirken; taze kaşar peyniri veya dil peyniri gibi peynirler paket açıldıktan 3-4 hafta, krem peynirler ise 2 hafta boyunca buzdolabında tazeliğini korur.
Sebzeler - meyveler
Nem meyveleri buzdolabında daha hızlı çürütebileceğinden, yıkayıp dolaba koymaktansa, yemeden önce çıkartıp yıkamalısınız.
Meyve ve sebzeleri bir arada tutmayın. Çünkü bazı meyveler etilen gazı üretir ve bu da yanındaki sebzelerin daha çabuk bozulmasına neden olur.
Birçok meyve ve sebzenin buzdolabında saklanması gerekir. Ancak bazılarının oda ısısında kalması daha iyidir. Bazı istisnalar dışında, domates, patates, sarımsak, soğan buzdolabına konmaması gereken sebzelerdendir. Bu sebze ve meyveler hava geçiren delikli kaplarda, direkt güneş ışığı almayan bir yerde durmalıdır.
Aldığınız muzları 2-3 gün içinde tüketmeyecekseniz, buzdolabında saklayın. Kabukları kararırsa içi daha uzun süre sert kalacaktır.
Mantarları kağıt torbada buzdolabına koyun. Hava geçirmez bir kap içinde tutmak nemlenmesine ve pörsümesine neden olur.
Enginar, kuşkonmaz, kereviz gibi sebzelerin içeriğinde bulunan suyun azalıp tazeliğini kaybetmemesi için buzdolabında saklanmasında fayda var.
Etler
Etleri buzdolabının en soğuk kısmında 2 ile 4 derece arasında saklayın. Çiğ etleri bir tabağa koyduktan sonra plastik bir poşetin içine koyun ki suları akıp diğer yiyeceklere bulaşmasın. Ancak, eğer eti aldıktan sonra 1-2 gün içinde tüketmeyecekseniz et paketini bir kez de alüminyum folyoya (et alüminyum folyo ile temas etmemeli) sarıp derin dondurucuya koyun ve üzerine paketlediğiniz tarihi mutlaka yazın.
Kırmızı çiğ et buzdolabında en fazla 3-4 gün dayanır. Sosis ve salam paketleri ise açıldıktan sonra 5 gün, füme etler de 1 hafta dayanır.
Kırmızı et derin dondurucuda 6-12 ay, sosis ve salam 1-2 ay saklanabilir. Füme etleri dondurmaksa pek de iyi bir fikir değildir.
Aldığınız kıymanın tamamını tüketemeyecekseniz, kavurup küçük kaplara bölerek derin dondurucuda saklayabilirsiniz.
Çiğ et bakteri üretir ve ancak piştiği zaman bu bakteriler ortadan kalkar. Çiğ etler diğer yiyeceklerle temas ederse bakterileri diğer besinlere de bulaştırmış oluruz. Bu yüzden çiğ etleri bir tabakta üzerini kapatarak veya poşetin içinde saklamak ve diğer gıdalardan ayırmak gerekir.
2. Yiyecek ve içecekler buzdolabına nasıl yerleştirilmelidir?
Aslında çoğu sorun hangi malzemeyi nereye koyacağımızı bilmediğimizden kaynaklanıyor. Yiyecekleri belirli raf ve bölmelerde, uygun şekilde saklayarak çoğu yiyeceğin raf ömrünü uzatmak mümkün. Bu sebeple dolabınızın tertipli görünmesi için değil, yiyeceklerin daha az bakteri üretmesi için bu okuyacaklarınız çok önemli.
Buzdolaplarının en soğuk bölümü buzluğa en yakın rafıdır; en sıcak kısmı ise buzluğa en uzak bölmesi. Her rafın sıcaklık değeri farklı olduğundan yiyecekler bu duruma uygun şekilde yerleştirilmelidir.
En riskli ve hassas yiyecekleri en soğuk rafa yerleştirin. Özellikle bozulmaya en yatkın yiyeceklerden yumurta, süt ve süt ürünleri, et, tavuk, balık ve yumurta burada olmalı.
Çiğ yumurtanın kabuğu da aynı çiğ et gibi bakteri üretir bu yüzden onu diğer yiyeceklerden uzak tutmaya gayret ederek, dolabınızın yumurta bölmesinde saklamalısınız.
Yemeye hazır pişmiş yemekler ve hazırlanmış salatalar da üzeri kapalı cam kaplarda üst rafta muhafaza edilmelidir.
Peynir, süt, yoğurt, kefir, tereyağı, margarin gibi gıdalar üst rafta veya orta rafta muhafaza edilmelidir.
Süt eğer buzdolabı kapağında saklanırsa kapak açıldıkça hava ile temas edip daha çabuk bozulacağı için iç raflarda saklanmalıdır. Ekmek buzdolabında saklanacaksa küflenmemesi için streç filme sarılarak orta rafta saklanmalıdır.
Taze sıkılmış meyve suları ile yıkanmış yemeye hazır meyveler buzdolabının en sıcak bölmesi olan alt rafta saklanmalıdır.
Buzdolabının en sıcak bölmesi olan meyve sebze bölmesine ise doğal olarak meyve ve sebzeler yerleştirilmelidir.
Buzdolabının kapak kısmındaki yiyecekler kapak her açıldığında hava ile temas edip daha çok ısınacağı için iç kısımdakilere göre daha çabuk bozulurlar. Bu sebeple kapakta fazla soğuğa ihtiyacı olmayan su, meyve suyu vb., ketçap, mayonez, soslar, kavanozlanmış baharatlar, konserve gibi yiyecek ve içecekler konulabilir.
3. Yeşillikler buzdolabında nasıl saklanır?
Özellikle salatalarımız için kullandığımız yeşillikler sağlıklı yaşam için çok önemli; ancak aldıktan 2 gün sonra pörsümüş ve sararmış yeşillik görmekten çok sıkılmış olabilirsiniz. Bu sebeple yeşilliklerinizi buzdolabında daha uzun süre saklayabilmeniz için birkaç püf nokta var.
Yeşilliğinizin saplarını biraz kesip, bağını çözün. Yıkamayın ve dağınık bir şekilde birkaç parça kağıt havlunun veya bir bezin üzerine yayarak açın. Birkaç saat yaprakların üzerindeki fazla su kuruyana kadar bu şekilde bekletin. Sonrasında bu yeşillikleri elinizle gevşek bir demet yapın. Bir kavanoza sapları aşağıda kalacak şekilde yerleştirin ve kavanozun kapağını kapatıp buzdolabına kaldırın.
Kullanacağınız zaman gerektiği kadar yeşilliği çıkarıp yıkayın. Kavanozu tekrar buzdolabına yerleştirin. Yeşilliklerin uzun süre bozulmadan dayandığını göreceksiniz.
4. Derin dondurucuda hangi yiyecek nasıl saklanmalıdır?
Büyük geniş ailelerin en büyük ihtiyacı bir derin dondurucudur. Özellikle kısa sürede mevsimi geçen meyveler, et suları ve her zaman ulaşamadığımız organik ürünleri sürekli tüketebilmek için harika bir icat. Önceden yaptığınız börekleri, sarmaları veya kekleri de misafirleriniz aniden geldiğinde hemen ısıtıp servis edebilmeniz büyük kolaylık sağlar. Ancak her yiyeceğin saklanma ve koruma biçimi farklı olabilir; bunun için sizinle birkaç ipucu paylaşalım:
Donduracağınız besinleri en az -18 derecede dondurmalı ve bir kez çözdürdüğünüz besinleri yeniden dondurmamanız önerilir.
Dondurmak istediğiniz malzemeleri türlerine göre ayırın ve ayrı raflarda et, balık ve tavuk gibi ürünlere temas ettirmeden ve tek seferde tüketebileceğiniz miktarlarda paketleyerek dondurun.
Buzdolabı poşetleri derin dondurucular için idealdir. Yiyecekleri buzdolabı poşetlerine koyup içerisindeki havayı boşaltarak muhafaza etmelisiniz. Ayrıca poşetlerin ya da kapların üzerine ürünü dondurucuya attığınız tarihi de yazarsanız bu sizin için büyük kolaylık sağlar.
5. Derin dondurucuda neler saklanabilir?
Ekmek: Eğer eve o gün fazla ekmek alındıysa ve bayatlayıp küflenmesini istemiyorsanız buzluğa atabilirsiniz. Yemeden bir saat önce ise dondurucudan çıkartıp çözdürebilirsiniz.
Kek: Kek yapıp yemeyi çok seviyorsanız ama o kek hiç bitmiyor ve bir süre sonra bayatlayıp yenmiyorsa, kekinizi dondurucuya kaldırabilirsiniz. Yine bir buzdolabına koyup içindeki havayı çıkartmayı da ihmal etmeyin. Yemeden ya da belki misafirleriniz gelmeden bir saat önce çıkartıp çözdürdüğünüzde ilk anki tazeliğini koruduğunu göreceksiniz.
Yufka: Ne olur ne olmaz diye alıp buzdolabında beklettiğiniz yufkalarınızını buzluğa kaldırıp tazecik saklayabilirsiniz. Yufka katları ayırarak katlayıp öyle buzluğa kaldırırsanız yufkalar birbirine yapışmamış olur.
Yufka gibi börek, mantı, yaprak sarması veya pandispanyayı da dondurucunuza kaldırıp kolaylıkla saklayabilirsiniz.
Yazın alınan sebzeler kış için hazır bile:
Domates: Ağustos aylarında aldığınız mis gibi domatesleri kış aylarında yemeklerinizde kullanabilmek için kabuklarını soyup dilimleyerek buzdolabı poşetleriyle derin dondurucunuzda saklayabilirsiniz.
Bamya: Bamyalarınızı da mevsiminde alıp ayıklayarak, ister pişirerek ister çiğ bir biçimde buzlukta saklayabilirsiniz. Eğer pişirecekseniz içine domates de ekleyip öyle dondurmak güzel bir kolaylık sağlar.
Dolma biber: Eğer evinize fazladan dolmalık biber aldıysanız veya mevsiminde alıp taze taze saklamak isterseniz, biberleri ayıklayıp yıkayıp kurulayarak buzdolabı poşetlerinde saklayabilirsiniz.
Közlenmiş kırmızı biber: Közlenmiş kırmızı biber salatası çok güzel olan bir sebze. Her mevsimde de bulunmuyor ve konservesi tam istediğiniz gibi olmayabiliyor. Bu sebeple fırında közlediğiniz biberleri temizleyip dondurucuya kaldırabilirsiniz.
Bezelye / Barbunya: Yazın ayıkladığınız bezelye ve barbunyaları da kış için derin dondurucunuzda buzdolabı poşetleri içinde saklayabilirsiniz.
Taze fasulye: Taze fasulye de kış için derin dondurucuya atılabilecek sebzelerden.
Enginar: Enginarı kendiniz taze taze alıp ayıklıyorsanız, ayıkladıktan sonra limonla ovularak kuru halde buzdolabı poşetinde dondurulmalısınız.
Haşlanmış nohut, kuru fasulye: Düdüklüde 30 dakika süreyle haşladığınız nohutları veya kuru fasulyeleri buzdolabı poşetinde birer bardak kadar dondurursanız çorbalarınızda, humus ya da piyaz yaparken kullanabilirsiniz.
Vişne, böğürtlen, ahududu, çilek: Kışın çok özlediğimiz kırmızı meyveleri yazdan yıkayıp dondurarak, soğuk kış aylarında pastalarınızda ya da kompostolarınızda kullanabilirsiniz.
Peynir ve tereyağı: Tabii ki gündelik hayatta peynir veya tereyağınızı dondurmanıza gerek yok ama eğer köy veya kasabalardan el yapımı olarak bolca aldıysanız bozulmaması için derin dondurucuda saklayabilirsiniz.
6. Buzluktaki yiyecekler pişirilmeden önce nasıl çözdürülmeli?
Çözdürme işlemi oldukça hassastır. Kesinlikle, kalorifer üstünde, oda sıcaklığında bu işlem yapılmamalıdır. Öncelikle buzdolabında alt raflarda, su sızdırmayacak uygun kaplar içinde ya da acelemiz varsa akan soğuk su altında çözdürebiliriz. Ayrıca mikrodalga fırınlar da pişirme ve çözülme için çok sağlıklı ve uygundur. Ancak özellikle dondurulmuş etler kesinlikle ocak üzerinde ateşle temas edecek şekilde çözdürülmeye çalışılmamalıdır.
7. Anne sütü buzdolabında/derin dondurucuda ne kadar saklanır?
Anne sütünün ne kadar önemli olduğunu artık hepimiz biliyoruz. İşe veya seyahate giden anneler ya da sağlık sorunları olan anneler süt sağma işlemlerini çok iyi bilirler. Fazladan sağılıp eve bırakılacak ya da daha sonra kullanılacak olan anne sütünün saklanması da çok önemli bildiğiniz üzere. Anne sütünü yukarıda gördüğünüz görseldeki değerlere göre muhafaza edebilirsiniz. Ancak sağılmış anne sütünü strelize edilmiş, kapağı iyi oturan, dışı sert plastik veya cam kaplarda muhafaza etmenizi uzmanlar öneriyor, dikkatli olmakta fayda var. Bu kapların üzerine de sütün sağılma tarihini mutlaka yazın. Donmuş anne sütü dondurucunun ortalarında saklanmalıdır. Çünkü sıcaklığın en stabil olduğu yer dondurucunun ortasıdır. Dondurucunun yan bölümlerinde sıcaklık dalganabilir ve istemediğiniz halde donmuş sütün bir kısmı çözülebilir. Bu durumda sütün tekrar donması sağlıklı değildir.
8. Yumurta buzdolabında ne kadar dayanır?
Yumurtalar raflara sivri ucu aşağı gelecek şekilde yerleştirilmelidir. Yumurta, kendi kartonu içinde buzdolabında 5 haftaya kadar saklanabilir. Çünkü yumurta, kabuğu içine koku geçirebilir. Bunun için, açık olarak saklanması yerine, kapalı olarak saklanması koku almasını engeller.
Yumurtanın sarısını buzdolabında, içine 1-2 çorba kaşığı sıvı yağ koyduğunuz ağzı kapalı plastik saklama kabı içinde 4 gün saklayabilirsiniz.
Yumurta beyazı da plastik saklama kaplan içinde 2-4 gün saklanabilir.
Yumurta, katı haşlanmış olarak, kabuğuyla buzdolabında 8-10 gün saklanabilir.
Yumurta hiçbir zaman kabuklu olarak dondurulamaz. Ama kırılmış yumurta, yumurta beyazı veya sarısı, pişmiş yumurta sarılan dondurulabilir. Yumurta beyazı sıkıca kapalı bir saklama kabında dondurulmalıdır.
Donmuş yumurtayı ya buzdolabında ya da soğuk suyun altında çözebilirsiniz fakat dondurucudan çıkardığınız yumurtayı hemen kullanmanız gerek.
9. Tavuk buzdolabında ne kadar dayanır?
Özellikle yaz aylarında tavuk etinden kaynaklanan zehirlenmeleri çok duyuyoruz. Bu zehirlenmelerin sebebi, bakterilerin protein ağırlıklı yiyeceklerde fazlasıyla bulunmasıdır. Özellikle bakteriler, kendilerine uygun sıcaklığı buldukları zaman protein ağırlıklı ürünlere hızla saldırmaya ve devamında üremeye başlarlar. Bu sebeple de tavuk eti çok çabuk bozulmaktadır.
Marketten taze alınmış bir tavuk, buzdolabında uygun şartlar sağlandığı takdirde en fazla 3 gün dolapta muhafaza edilmelidir. Fakat en doğrusu, alınan tavuğun aynı gün içerisinde veya ertesi gün pişirilmesidir.
Çiğ tavuğu buzdolabında saklamak için en uygun kuşular, buzdolabı sıcaklığının maksimum +4 derece olmasıdır. + 4 dereceden daha sıcak ortamda bozulma hızlanmakta, bu da tavuğun et kalitesini düşürmekte, daha ileri durumlarda zehirlenmeye sebep olmaktadır.
Ya da isterseniz -18 derecede buzlukta da çiğ tavuğu muhafaza edebilirsiniz. Bu sıcaklık koşullarında 6-12 aya kadar bekleyebilir.
10. Domates buzdolabında nasıl saklanır?
Domates yazın en güzel ama en hızlı çürüyebilen sebzesi. Kışın bolca hasretini çektiğimiz ve annelerimizin kazanlarla pişirip soğuk aylara sakladığı domatese çok özenli davranmak lazım.
Doğal yollarla domatesi saklamak istiyorsanız olgunlaşmamış hatta biraz yeşil domates almanız daha mantıklı; böylece oda sıcaklığında veya güneş altında yan yana dizerek bir süre saklayabilirsiniz. Fakat sürekli kontrol etmeniz gerek çünkü çok dayanmazlar.
Buzdolabında domates saklamak ise yine dikkatli ve tedbirli davranılması gereken bir süreç. Olgunlaşmış ve yumuşamış domateslerinizi en kısa süre içinde tüketmelisiniz. Onlar dolapta yalnızca birkaç gün dayanır ve sonra bozulmaya başlar.