Divan edebiyatında ve tasavvufta sıklıkla kullanılan terimler arasında yer alan 'gavs'ın ne demek olduğu araştırılmaya başlandı. 10. yüzyılda Anadolu ve Orta Asya'da doğan tasavvufi düşünce akımının getirilerinden biri olan gavs kelimesinin anlamını sizler için açıklıyoruz. Peki gavs ne demek? Gavs ne anlama gelir? Kime gavs denir?
Gavs Ne Demek?
Gavs kelime anlamı olarak; kendisine belli başlı konularda danışılan evliya ve alim mertebesi almış kişiye verilen isimdir. Tasavvuf ve divan edebiyatında gavs kelimesinin anlaşılabilmesi adına Kabz ve Bast terimlerinin de bilinmesi gerekmektedir.
Bast; ruhen rahatlama ve ferahlığa erme anlamına gelir. Mutasavvıflar bu durumlarda Allah'a yakın oldukları için şeytan vesveselerinden ve sıkıntılarından uzakta olduğuna inanır.
Kabz; kulun bunalması, ruhen daralması ve zor durumda hissetmesidir. Bast halinde olan kişi gavsa sığınır ve ondan yardım talep eder.
Gavs Kimdir ve Kutub Kime Denir?
Gavs, en büyük alimlere verilen isimler arasındadır. Geçici ve Kevni Kutub olarak iki sınıfa ayrılır. Geçici kutublar, yazdıkları eserler ve fikirleriyle yol gösterici olur. Kevni kutublar ise tarikat ehli anlamına gelir. Ölümlerinin ardından dahi kitapları ve davranışlarıyla yol göstermeye devam ederler.
Bu ayrım ibn-i vakt ve ehl-i vakt kavramları kullanılarak açıklanır. İbn-i vakt zamanın oğlu anlamı taşır. Ehl-i vakt ise zamanın efendisidir.
Tasavvufta Ya Gavs Ne Demektir?
Tasavvuf anlayışında bir ehilden yardım talep etmek için 'yetiş ya gavs' ifadesi kullanılır. Marifet yolundaki adımları yeni olan mutasavvıfların yardım istemek için kullandıkları ifadedir. Gavstan aldıkları yardım ile ruhi sıkıntılardan kurtulup manen rahatlandığına inanılır.
Gavs Hangi Dil?
Gavs, Arapça Arapça ġawṣ kökünden gelmektedir.