15 Temmuz darbe girişimin ardından, yüz binden fazla kamu çalışanının işine Kanun Hükmünde Kararname'ler ile son verildi. İhraç edilenlerden bir kısmı yaşamına son verirken, bir kısmı ise düzenledikleri bireysel protestolar ile hakkını arama yoluna gitti.
Uluslararası Af Örgütü de bu konuyu mercek altına alarak bir araştırma yaptı. Araştırma sonrası yayımlanan raporda, ihraç edilen kişilerin birikimlerini kullanarak, aileleri veya dostlarından yardım alarak, düzensiz çalışmak zorunda kalarak ya da sendikalarından sağlanan az miktarda dayanışma katkılarıyla zar zor geçinebildikleri vurgulandı.
Fotoğraf: Reuters
'Gelecek Karanlık: Türkiye'de ihraç edilen kamu çalışanlarına yönelik sonu gelmeyen baskılar' adlı rapor, ihraç edilen kişiler, sivil toplum kuruluşları ve yetkililerle Ankara, Diyarbakır ve İstanbul'da yapılan 61 görüşmenin ardından hazırlandı.
İhraç edilen kişilerin maruz kaldıkları sıkıntılar elbette yalnızca ekonomik ve sosyal değil. Bu kişilerin kayda değer bir kısmı arkasında 'FETÖ ile bağlarının olmadığını vurgulayan' mektuplar bırakarak yaşamana son verenler de var.
Seslerini bireysel çabaları ve protestolarla duyurmaya çalışanlar ise karşısında polisi buluyor. 675 ve 679 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile işlerinden ihraç edilen akademisyen Nuriye Gülmen ile ilkokul öğretmeni Semih Özakça iki ayı aşkın süredir açık grevindeler.
Gülmen ve Özakça dün gece polis tarafından gözaltına alınmışlardı.
Grevi sürdükleri 'İnsan Hakları Anıtı' ise bugün ablukaya alındı ve etrafına kimsenin girmemesi için bariyerler konuldu.
Yaşanan son gelişmelerle beraber Uluslararası Af Örgütü Türkiye Araştırmacısı Andrew Gardner, raporun bulgularıyla ilgili 'Türkiye'de darbe girişimi sonrası uygulanan baskının yol açtığı sarsıntılar, sadece işlerini kaybetmekle kalmayan, aynı zamanda mesleki ve aile hayatları da paramparça olan on binlerce kişinin hayatını tahrip etmeyi sürdürüyor' diyor ve ekliyor:
'Türkiye'de darbe girişimi sonrası uygulanan baskının yol açtığı sarsıntılar, sadece işlerini kaybetmekle kalmayan, aynı zamanda mesleki ve aile hayatları da paramparça olan on binlerce kişinin hayatını tahrip etmeyi sürdürüyor.'
Raporda bir hükümet yetkilisinin Af Örgütü temsilcisine söylediği "Eğer birileri sizi kurumdan silmek istiyorsa, adınızı Gülenci olarak vermeleri yeterli" sözleri de yer alıyor.
İhraç edilen bir asker: 'Arkadaşlarımın gözlerimin önünde öldüklerini gördüm. Toplum beni kahraman olarak görüyordu şimdi ise hain.'
'Ben terörle mücadele eden, dağlarda operasyonlara giden, rahat yataklarda yatamayan, doğru düzgün yemek yiyemeyen veya temiz içme suyu bulamayan bir askerdim. Arkadaşlarımın gözlerimin önünde öldüklerini gördüm. Hiç kimsenin yapmak istemediği bir işi yapıyordum ama toplum tarafından da bir kahraman olarak görülüyordum. Fakat şimdi bir terörist ve bir hain olarak görülüyorum. Asker arkadaşlarımdan biri uğradığımız bir saldırıda yaralanmıştı. Kendisi yedi ay süreyle işe gelemedi, neredeyse ölüyordu. İşinin başına döndükten bir ay sonra da ihraç edildi.'
KHK ile İhraç edilenlerin sayısı
Af Örgütü, bu insanların yasal olarak hiçbir itiraz hakkı bulunmamasını eleştirirken, kurulacak OHAL komisyonunun işe yaramayacağı görüşünde.
Uluslararası Af Örgütü Türkiye Direktörü İdil Eser, 'OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu hemen çalışmaya başlasa, hatta komisyona destek olacak bir sekretarya kurulsa bile süreç, basit bir matematiksel hesapla, ihraç edilenler neredeyse emekli olana kadar sonuçlanacak gibi görünmüyor. Bu tasfiyeler muhalif sesleri kamudan uzaklaştırmakla kalmıyor, bu kişilerin mesleki kariyerlerini de katlediyor' diyor.
- BBC Türkçe / Af Örgütü / Raporun tamamı için buraya