Batı'da Woke Kültürü yükselişe geçti ve şimdi de farklı konularda insanların hassasiyetlerine dokunmak isteyen yazarlar kitlesi ortaya çıktı. Yurt dışında yazarların editörleri epey değişti. Sensitivity Reader adı verilen, duyar editörleri kitapları tepki toplayacak şekilde yeniden düzenliyor.
Twitter'da sıkça kullanılan söz öbeği 'duyar kasmak', günümüzde gerçek bir kültür olarak hayatımıza iyiden iyiye girmeye başladı.
Artık dijital ortamda yapılan bir çok yayın ya da paylaşım duyar kasmak üzerine kurulu gibi hissediyoruz. İzlediğimiz veya okuduğumuz her şeyde mutlaka tepki göstermek istediğimiz ya da yorum yapmamız için bizi tetikleyen unsurlar oluyor.
'Duyar kasmak' yazarların da ilgisini çekti. Ortaya duyar editörleri çıktı.
Batı'da başladığı bilinen Woke kültürü, kişilerin cinsel yönelimleri, ırkları ya da dinleri üzerinden adalet duygularını tetikliyor. Böylece sosyal medyada daha çok tepki almak daha mümkün kılınıyor. İşte tam da bu mantıkla kitap yazarları da basılı yayınlarını buna göre derlemeye karar verdi.
Batı'da yayıncılar "Sensitivity Reader" adı verilen editörlerle anlaşıp kitaplarına 'hassasiyet okuması' yaptırıyorlar.
Birkaç yıldır devam eden bu uygulama oldukça yaygın bir hale geldi. Ancak bir kesim bunu gereksiz bir duyar kasma çabası olarak görmesine rağmen bazı yazarlar ise bunun okuyucu ve yazar için çok faydalı olacağını savunuyor.
"2011'den beri tüm kitap editörlerim beyazdı. Neden yarattığım karakterler hakkında farklı bir bakış açısı istemeyeyim?"
The Guardian gazetesinde yayınladığı bir yazıda duyar editörleri ile çalışmanın çağımıza ayak uydurmanın bir yolu olduğunu savunan Yazar ve senarist Juno Dawson kendini şu sözlerle savundu: '2011'den beri tüm kitap editörlerim beyazdı. Neden yarattığım karakterler hakkında farklı bir bakış açısı istemeyeyim?'
Bazı yazarlar, duyar editörleri ile çalıştığını açıklıyor.
Hiciv yapmanın ve iğneleme sanatının bu yeni uygulamada sıklıkla kullanıldığını ancak okuyucunun yazarın söylemek istediğini asla anlamaması gerektiği ifade ediliyor. Şair, yazar ve öğretmen olan Kate Clanchy bir yazısında duyar editörleri ile bir kitabı için işbirliği yaptığını açıkladı.
"Daha iyi yazılmış değil, Twitter'da daha çok gündem olacak bir kitap hazırlamaya yardım ediyorlar."
Ancak Clanchy, sonuçların 'tüketim kültürüne' yönelik olduğu için yazarın anlatmak istediğinden ve özgünlükten uzaklaştığını anlatıyor. Duyar editörlerini 'Daha iyi yazılmış değil, Twitter'da daha çok gündem olacak bir kitap hazırlamaya yardım ediyorlar' sözleriyle özetliyor.
Cinsiyetçilik, ırkçılık, nefret söylemleri ve daha fazlası...
Duyar editörlerinin asıl amacı kitabın toplumda daha çok ses getirmesi ancak bunu yaparken seçtikleri yol pek de masum görünmüyor. Bunu yaparken transseksüel, eş cinsellere, ırk ayrımlarına ve dini farklılıklara vurgu yapabiliyor. Tüm bunlar toplum arasında kitabın isminin duyulmasını sağlasa da insanlar arasında nefretin yayılmasına da neden olduğuna inanılıyor.