Klasik Yunan Mitolojisi, Antik Yunan’da evrenin yaratım süreci, tanrı, tanrıça ve kahramanların yaşayışlarını konu alan hikayeler anlatır.
Klasik Yunan Mitolojisinde tanrı ve tanrıçaların oturduğu yer kabul edilen Olimpos 2919 m yüksekliğe sahip Yunanistan'ın en yüksek zirvesini oluşturan Teselya bölgesindeki bir dağ. Burada yaşamış 12 büyük tanrı ve tanrıçaların Latince isimleriyle sembollerine bakalım.
1. Zeus / Jüpiter
Tanrıların tanrısı olarak adlandırılan Zeus, babası Kronos’u yenip ortadan kaldırdıktan sonra kardeşlerini de kurtarmış ve kainatta bu tanrıların egemenliğinin başlamasını sağlamıştır. Tanrılar arasında en güçlü olan olarak kabul edilen Zeus, çapkınlıklarıyla da ün salmıştır. Roma mitolojisinde Jüpiter olarak geçer.
Dünya’nın 7 harikasından biri olan Zeus heykeli, M.Ö. 450’de yapıldı.
Havayı temsil eden Zeus için Hesiodos, İşler ve Günler adlı kitabında kaygısız, bilge, adil ve merhametli der.
Kartal ve yıldırım Zeus'un simgelerindendir.
Ganimes'in Kaçırılması, Girolamo da Carpi, 1543-1544
Karısı Hera aynı zamanda kız kardeşidir. Ancak Zeus hiçbir zaman karısına sadık bir eş olmamıştır. Yaygın olarak bilinen birçok ilişkisi vardır. Bu ilişkilerin sonucu olarak: Apollon, Artemis, Hermes, Persephone, Dionysos, Perseus, Minos, Mousalar ve büyük Herakles gibi birçok tanrı, tanrıça ve yarı tanrılar dünyaya gelmiştir.
2. Hera / Junun
Zeus’un kardeşi olan Hera, aile ve evliliğin tanrıçasıdır. Zeus’un da eşi olan Hera mitolojik hikayelerde Zeus’un diğer ilişkilerinden olan çocuklarına karşı öfke ve kıskançlıklarıyla konu olur. Herakles bunların arasında en bilinenlerden birisidir. Zeus’un ilk eşi olarak bahsedilse de bazı kaynaklarda son eşi olduğu da söylenir. Roma mitolojisinde Juno olarak adlandırılır. İnek gözlü olarak bilinen Hera’nın sembollerinden bazıları ise inek, tavuskuşu, nar, taçtır.
Athena Çeşmesi, Zeus ve Hera, Viyana Parlemento Binası, Avusturya
Tanrıların kraliçesi olarak bilinen Hera gökyüzünü temsil eder.
Zeus ve Hera'nın düğünü kutsal düğün olarak bilinir.
3. Athena / Minerva
Savaş ve koruyucu tanrıçadır. Annesi Aegis'in yaptığı özel kalkanı taşır.
Babası Zeus, annesi ise akıl ve bilgelik anlamına gelen Okeanos’un kızı Metis olan Athena’nın doğumu normal doğumlara nazaran daha farklıdır. Akıl, bilgelik ve savaş tanrıçası olarak bilinen Athena babası Zeus’un kafasından doğar. Hatta silahlı bir savaşçı olarak elinde kargısı ile doğduğu söylenir.
Athena Çeşmesi, Viyana Parlamento Binası, Avusturya, Carl Kundmann, 1893-1902
Poseidon ile girdiği bir yarışmada zeytin ağacını yaratan Athena, Medusa’yı da lanetleyen tanrıçadır. Roma mitolojisinde Minerva olarak anılan tanrıçanın en önemli sembolleri baykuş, kalkan ve Medusa başıdır.
4. Poseidon / Neptün
Zeus, Kronos’u yendikten sonra kardeşlerini de kurtarmış ve bunlardan Poseidon denizlerin tanrısı olmuştur. Denizler Poseidon’un egemenliğindedir ve aynı zamanda depremin de tanrısı olarak bilinir. Roma mitolojisinde Neptün olarak adlandırılan Poseidon’un sembolleri üç çatallı asa, deniz ve attır.
Neptün Çeşmesi, 1574, Navona Meydanı, Roma
5. Apollon / Apollo
İkiz tanrılardan olan Apollon, Zeus ve titan Leto’nun oğlu ve güneşin, ışığın tanrısıdır. Aynı zamanda müzik ve sanatın da tanrısı olan Apollon mitolojide özellikle bilicilik mevzusunun geçtiği her yerde karşımıza çıkar.
Güneşi temsil eden Apollon'un simgesi yay ve lirdir.
Anadolulu olarak bilinen tanrılardan birisi olan Apollon’dan özellikle Likya bölgesi ile beraber çok bahsedilir. Antik Çağın en önemli iki bilicilik merkezinden birisi olan da Didim Apollon Tapınağı’dır. Mitolojide adı en çok geçen tanrılardan birisi olan Apollon, Roma’da Apollo adıyla bilinir.
6. Artemis / Diana
Apollon’un ikiz kardeşi olan Artemis, Anadolu’nun köklerinde yer alan Ana Tanrıça kültünün devamı olarak da bilinir. Ana Tanrıça, Artemis ve Meryem Ana üçlüsü özellikle Efes’te birbirinin devamı niteliğindedir. Kardeşi Apollon ile beraber Troya Savaşı’nda Troyalıların yanında saf tutan Artemis, Roma mitolojisinde Diana olarak bilinir.
Artemis, Jean-Baptiste Tuby, 1687
Ay ve av tanrıçası olan Artemis’in en bilinen sembolleri ise geyik ve yaydır. Toprak, ana tanrıça ve bereketi simgeler.
7. Hermes / Merkür
Zeus’un habercisi Hermes, Zeus ve Maia’nın oğludur. Roma’nın Mercury olarak adlandırdığı Hermes tanrıların en hızlısıdır. Hızlı bir şekilde uçmasını sağlayan kanatlı sandaletler ve kaplumbağa en önemli sembolleridir. Elinde kerykaion isimli asası vardır.
Hermes ölüleri ölü ülkesine götürür.
8. Aphrodite / Venüs
Güzellik ve aşk tanrıçası eros ile gösterilir. Hephaistos'un karısı, Ares'in sevgilisidir.
Oklarıyla herkesi birbirine aşık eden tanrı Eros’un da annesidir kimi kaynaklara göre. Roma’nın Venüs’ü olarak bilinen tanrıçanın sembolleri arasında gül, ayna ve güvercini görürsünüz.
Venüs'ün Doğuşu, Botticelli, 1485, Uffizi, Floransa
Güzelliğin ve aşkın tanrıçası Afrodit’in doğumu diğer tanrılardan oldukça farklıdır. Kronos’un babasının cinsel organını, Gaia’nın verdiği tırpanla keser ve denize atar. Bunun sonucu denizde çıkan beyaz köpüklerden Kıbrıs kıyılarından Afrodit doğar.
9. Ares / Mars
Zeus ve Hera’nın çocuğu olan Ares savaş tanrısıdır. Yunan mitolojisinde çok sevilen bir tanrıça olmasa da Roma’da oldukça önemli bir tanrı olmuştur.
Sevgili Afrodit'le olan ilişkisinin Hephaistos tarafından ortaya çıkarılmasıyla da bilinir.
Elinde mızrak ve miğfer vardır.
10. Hephaistos / Vulcans
Zeus ile Hera’nın bir diğer oğlu olan Hephaistos’un, sadece Hera tarafından kendiliğinden doğurulduğu da söylenir.
Olimpos’un topal ve çirkin tanrısı olarak bilinen hor görülse de her türlü madeni işlemesiyle herkesi kıskandıracak güzellik ve işçilikte eşyalar yapar. Demir ustası olan bu zanaat tanrısı, birçok tanrı, tanrıça ve kahraman için silah ve zırh yapmıştır.
Hephaistos'un Demirci Ocağı, Valezquez, 1630
Olimpos’taki zıtlığın en çarpıcı örneklerinden birisi de güzeller güzeli Afrodit ile topal ve çirkin olan bu tanrının evlenmesidir. Romalıların Vulcan olarak adlandırdığı Hephaistos’un sembolleri ise çekiç ve yanardağdır.
11. Demeter / Ceres
Bereket tanrıçası, insanlara buğday ekip biçmeyi öğretir. Kronos ve Rhea’nın çocuklarından Zeus’un kurtardığı kardeşi güzel saçlı Demeter hasat, bereket tanrıçası olarak bilinir. Roma mitolojisinde Ceres olarak anılan tanrıçanın sembolü ise buğday başağıdır.
Demeter, Taban Mozaiği, Zeugma Müzesi
Zeus ile Demeter’in beraberliğinden olan kızları Persephone’nin Hades tarafından yer altı dünyasına kaçırılması ve akabinde gelişen olaylar Demeter’in konu edildiği en bilinen mitostur.
12. Hestia / Vesta
Tanrısal varlıkların en kibarı olmasının yanı sıra, en cömert ve en erdemli tanrıça olarak da bilinmektedir. Roma’da Vesta olarak adlandırılan tanrıçanın sembolleri ise ateş ve evdir. Ocak ateşi dışında, eşek ve domuz da sembolleri arasında yer alır.
Hestia, heykel ve resimlerdeki tasvirlerinde genellikle olgun bir kadın olarak tasvir edilir.
Ocağın, ailenin tanrıçası olan Hestia, Kronos ve Rhea’nın ilk kızı ve Zeus’un kardeşlerinden birisidir. Hayatı boyunca evlenmeyen bir tanrıçadır. Olimposlu tanrılardan biri olmasına rağmen, bu kargaşa ortamında çok yaşamak istemez; bir süre sonra oradan ayrılır ve yerine de Dionysos’un geçtiği söylenir.