Bilim insanları 1990'lı yıllarda ağır salınımları ölçen GPS cihazları ile yavaş depremlerin varlığını keşfettiler. 1861 yılında meydana gelen 8.5 büyüklüğündeki Endonezya depremi de buna örnektir. Peki yavaş depremler nedir ve nasıl gerçekleşir? Büyük depremlere neden olur mu?
Detaylar içerikte!
1861 yılında Endonezya'da 8.5 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmiş ve birçok insanın ölümüne yol açmıştır. Ancak o depreme günümüz teknolojisiyle bakıldığında uzmanlar deprem bölgesindeki levhaların tam 32 yıl boyunca hareket ettiklerini keşfetti.
Endonezya depremi tüm zamanların "kendini en yavaş gösteren" depremi olarak bilinmektedir. Bilim insanları bu olaya "yavaş depremler" ya da Yunanca ifadesiyle "bradiseizm" diyor.
Bir depremin meydana gelme süreci aslında yer altındaki gerilimin bir anda yüzeye çıkmasıyla başlar. Ancak yavaş depremlerde bu tam olarak böyle değildir. Yavaş depremlerde enerji, fay hattında zamanla birikir ve sonunda büyük bir sarsıntıyla yüzeye çıkar.
Yavaş depremlerde yerkabuğunun belirli kısımlarının yükselip alçalması söz konusudur. Bu depremler binlerce yıl devam edebilir ve yerkabuğunun yükselmesi sırasında binlerce küçük ve orta şiddetli deprem meydana gelebilir.
Yavaş depremin gözlemlenebildiği en önemli örneklerden birisi İtalya'nın Pozzuoli şehridir. Bu şehirde yavaş depremlerin sonucunda 1982-1984 yıllarında 1,5 metrelik hareketlenme yaşanmıştır. Bu yüzden kentin 30 bin sakini tahliye edilmiştir.
Yavaş deprem fenomeninin tarihi göstergelerinden biri yine Pozzuoli şehrinde ortaya çıkmıştır. Antik çağ zamanında şehrin pazar yeri yavaş depremler yüzünden sular altında kalmış ancak yeniden yükselerek suyun üzerine çıkmıştır.
Yavaş depremlerin varlığının keşfi ancak 1990'lı yıllarda gerçek oldu. Ağır enerji salınımlarını tespit eden GPS araçlarının keşfinden sonra bilim insanları yavan depremlerin süresinin değişebileceğini de ortaya koydular.
2004 yılında Endonezya'da 9.1 büyüklüğündeki Sumatra depremi, 2011 yılında Japonya'da 9.1 büyüklüğündeki Tōhoku depremi ve 2014 yılında Şili'de meydana gelen 8.2 büyüklüğündeki Iquique depremi gibi şimdiye kadar kaydedilen en güçlü depremlerin çoğundan önce yavaş kaymalar aslında gerçekleşiyordu.
Ancak yavaş depremler jeoloji dünyasında bir fenomen olarak karşımıza çıkmaktadır ve bu depremlerin çok büyük bir depreme neden olduğu sorusuna henüz kesin bir cevap yoktur.
