Tarihteki en ikonik uzay araçlarından birisi olan Uluslararası Uzay İstasyonu'nun günleri artık resmi olarak sayılı. NASA, UUİ'nin 2031 yılında emekli edileceğini duyurdu. Futbol sahası büyüklüğündeki dev yörünge karakolu hizmet dışı bırakılacak, ve Pasifik Okyanusu'nun uzak bir köşesine çarptırılacak. Bizler de bu yazımızda, bu ikonik istasyonun son yolculuğundan bahsediyoruz.
UUİ, oldukça zengin bir tarihe sahiptir. Kasım 2000'den beri sürekli olarak astronot ekipleri tarafından kullanılır, ve bu süre boyunca hiç boş kalmamıştır.
UUİ, evden uzakta bir ev olarak tasarlandı. Kozmik okyanusa geçici olarak dokundurduğumuz bir ayak parmağı. Dünya'nın güvenliğine nispeten yakın olan, ve uzayda aylarca nasıl yaşanacağını test etmek için bir yer. Mikro yerçekiminde yaşamak hakkında öğrendiğimiz dersler, bu on yıl içinde Ay'a geri dönme ve ondan sonra Mars'a gitme konusunda bize güven verdi.
Yine de, hayatta her şeyde olduğu gibi, hiçbir şey sonsuza kadar süremez.
Geçen yıl Eylül ayında Rusya, UUİ bölümlerinin en az yüzde 80'inin son kullanma tarihi geçmiş uçuş sistemlerine sahip olduğu konusunda uyardı. Zarya kargo modülünde çatlaklar oluşmaya başladı. Mürettebatın yaşam alanlarında da bir dizi hava sızıntısı oldu. Bu yapısal yorgunluk, UUİ'nun 2030'da boşaltılmasının ve 2031 yılında yörüngeden çıkarılmasının nedenleri arasında. NASA bu planı, Ocak ayında güncellenmiş Uluslararası Uzay İstasyonu Geçiş Raporu ile resmileştirdi.
Son mürettebatın ayrılmasına sekiz yıl kala, istasyon hakkında bazı değişiklikler olacak.
Son birkaç yılda, NASA gibi kamu tarafından finanse edilen uzay ajansları ile Elon Musk'ın SpaceX'i gibi özel sektöre ait işletmeler arasında artan bir iş birliği görülmüştü. 2020'lerin geri kalanında, özel uzay yolcularının kalabileceği yaşanabilir modüller ile UUİ ticarileşecek. Aralık 2024'te Space Entertainment Enterprise-1 adlı bir film stüdyosunun lansmanı burada yapılacak. Ünlü Hollywood yapımları sıfır yer çekimli ortamda filmlerini çekebilecekler ki Tom Cruise'un orada bir film çekmek istediği zaten yaygın olarak biliniyor.
Zor kısım ise UUİ ile nihai olarak ne yapılacağı.
Onu uzayda bırakmak ciddi bir tehlike oluşturur. UUİ, Ay'dan sonra Dünya'nın etrafında dönen en büyük objedir. Bir uzay çöpü tarafından vurulursa, düşük Dünya yörüngesindeki tüm uydu altyapımızı tehdit edecek bir enkaz yağmuru yaratacaktır.
Bu yüzden UUİ, Pasifik Okyanusu'ndaki sulu bir mezarda bir dizi diğer emekli uzay donanımına katılacak.
Nemo Noktası veya Okyanus Erişilemezlik Kutbu olarak bilinen yere çakılacak. Yeni Zelanda ile Güney Amerika arasında kalan bu nokta, en yakın kara parçasından neredeyse 3 bin kilometre uzakta. Yani düşen enkaz insanlar için çok az tehlike oluşturuyor.
Ancak başka endişeler de var...
Norveç Deniz Hukuku Merkezi'nden Vito De Lucia 'Bu enkazların deniz ortamı üzerinde potansiyel etkiler var' diyor, 'Ancak bunlar genellikle uzay ajansları tarafından ihmal edilmiş görünüyor.' En önemli noktalardan biri, zehirli veya radyoaktif maddelerin atmosfere düşüşten sağ çıkabilmesidir, ki bu olasılık NASA'nın da kabul ettiği bir şey.
UUİ, okyanus ile bir olacak.
NASA sözcüsü, 'Enkaz okyanusa girdiğinde, okyanus tabanına yerleşmesi ve kabuklanıp tortulara karışması bekleniyor' diyor. “Muhtemel olmasa da, yeniden giriş sırasında bazı önceden kapatılmış bölmelerden sızıntılar olabilir. Ancak bunun uzun vadeli bir etkisi olması beklenmiyor.'
Ancak bu, konunun sonu olmayabilir.
De Lucia, Point Nemo gibi uluslararası sularda bulunan alanlarda deniz biyoçeşitliliği tartışması konusunu ele almak için şu anda yeni bir uluslararası anlaşmanın müzakere edildiğini söylüyor. “Bu yeni anlaşma, UUİ'nun düşüşü ile ilgili bir zaman çerçevesi içinde kabul edilebilir ve hatta belki yürürlüğe girebilir” diyor. Yani UUİ'nun okyanusa düşürülmeme ihtimali hâlâ mevcut.
NASA planlarını değiştirmek zorunda kalabilir.
Nihai kaderi ne olursa olsun, UUİ, insan uzay araştırmalarının geleceğinin yolunu açmıştır. NASA, Ay'ın yörüngesinde 'Geçit' adı verilen benzer bir istasyon inşa etmeyi planlıyor. Astronotlar orada yaşayacak ve çalışacaklar, ve geçit istasyonunu ay yüzeyine yapılacak geziler için bir hazırlık noktası olarak kullanacaklar. Onlarca yıldır UUİ sayesinde öğrendiğimiz değerli dersler ve bilgiler olmadan bu mümkün olmazdı.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!