Borsada devre kesme uygulaması merak edilen işlemlerden biri. Borsa ile ilgilenenlerin mutlaka öğrenmesi gereken bu kavram hakkında bilmeniz gereken her şey bu içerikte. Borsada devre kesme nedir, ilk ne zaman uygulanmış gibi soruların cevaplarını merak edenleri içeriğe alalım!
Borsa İstanbul devre kesici uygulamasını kendi sitesinde şu şekilde açıklamış:
'Bir sermaye piyasası aracında işlemler seansın sürekli işlem bölümünde çok fiyat yöntemi ile yürütülürken belirli bir referans değer üzerinden hesaplanan fiyat değişiminin Borsa tarafından belirlenmiş olan eşik değerlere (oranlara) ulaşması veya aşması hâlinde ilgili sermaye piyasası aracının işlemleri geçici süre ile emir toplama aşamasına alınacaktır. İlgili sermaye piyasası aracında tek fiyat yöntemi kullanılarak fiyat belirlemesi yapılır. Tek fiyat yöntemine ilişkin süreçlerin tamamlanmasının ardından ilgili sermaye piyasası aracının işlemleri yeniden seansın sürekli işlem bölümüne alınır ve işlemlere çok fiyat yöntemi ile devam edilir.'
Borsa İstanbul tarafından devre kesme işlemi ilk kez 2015 yılında uygulandı.
Diğer adı Otomatik Seans Durdurma Sistemi olan devre kesme uygulaması ile işlemler durdurularak yatırımcıya bilgi edinebilmesi için fırsat veriliyor.
Devre kesme, borsadaki yatırımcıları korumak için geliştirilmiş bir uygulama. Bu uygulamada yatırımcıları koruyabilmek için borsadaki alım ve satımı işlemleri bir süreliğine durduruluyor.
Borsada işlem yapan yatırımcıların oluşan fiyat dalgalanmalarından negatif yönde etkileneceği zamanlarda devre kesici uygulaması kullanılıyor.
Bu uygulamanın asıl amacı panik satışlarını engellemek. Panik alımlar olduğunda da yine bu uygulama kullanılabiliyor.
Devre kesici uygulaması, borsada güvenli işlem sağlayabilmek için son derece gerekli.
Bir hissenin fiyatında ani bir düşüş veya yükseliş olduğunda borsa, devre kesici uygulamasıyla bu duruma müdahale ediyor.
Bir hissenin fiyatında meydana gelen %5 düşüş veya %10 yükseliş olduğunda devre kesici uygulaması ile bu duruma müdahale edilir ve bütün emirler iptal edilir.
Devre kesici uygulaması için dışarıdan bir müdahaleye gerek yok. Bu uygulama, şartlar gerçekleştiğinde otomatik olarak devreye giriyor.
Yani devre kesici senet fiyatlarını algılıyor ve piyasadaki hisse senedi emirlerini otomatik olarak iptale çeviriyor.
Devre kesici uygulaması hem BIST100 gibi geniş piyasa endeksleri için hem de hisse senetleri için kullanılıyor.
BIST100 endeksinde ilk eşik olarak %5 ve daha fazla düşmesi halinde devre kesici uygulanıyor. Belirlenen ikinci eşik ise %7 ve daha fazla düşme.
Borsa İstanbul'da devre kesici uygulaması başlatıldığında ilk 20 dakika hiçbir işlem yapılamaz. 20 dakikanın sonunda 5 dakika boyunca devre kesici uygulandığındaki sabit fiyattan emirler toplanır.
Daha sonraki 5 dakikada ise emirler eşlenerek en çok emri gerçekleştirmek için tek bir fiyat üzerinden bütün emirler gerçekleştirilir.
Toplam 30 dakikalık sürecin sonunda devre kesici uygulaması son buluyor. Sürekli fiyat yöntemi ile borsada işlemler devre kesme uygulaması öncesine dönüyor.
Hisseler için devre kesici uygulaması biraz daha farklı. Borsa İstanbul'da hisse senetleri 3 farklı pazar içerisinde bulunuyor. Devre kesici uygulaması da buna göre değişiyor.
Yıldız Pazar'daki hisseler için devre kesici %10'da uygulanıyor. Ana Pazar'da bulunan hisseler için devre kesici eşiği %7,5 ve Alt Pazar'da bulunan hisseler için %5.