Dünya tarih boyunca birçok güçlü ses çıkaran doğal afet, canlı ya da olaylara tanıklık etti. Ancak bilim insanlarına göre bundan daha yüksek bir ses daha duyulmadı. Zaten duyanların da duyma işlevi sesin yüksekliği nedeniyle zarar gördü. Etkisi 70 kilometre öteye ulaşan bu gizemli sesin kaynağı ve yüksekliği nedir, gelin birlikte bakalım...
Tarih boyunca kaydedilmiş en yüksek ses olarak kabul edilen bu ses birçok opera sanatçısını, gürültülü bir toprak kaymasını ya da bebek ağlamasınıgeride bırakıyor.
Öyle bir ses ki hemen yanınızda çalışan ve havalanan bir jetten daha da rahatsız edici...
1883 yılında, Endonezya'nın Java ve Sumatra adaları arasında yer alan ıssız volkanik Krakatoa Adası'nda gerçekleşen patlamadan bahsediyoruz.
Bu patlama sırasında uzmanlara göre '200 megatonluk bir bombanınkine eşdeğer' bir güç kaydedildi.
Yüksek sesle havaya uçarak paramparça olan adada patlamanın şiddeti, 160 km ötede, Cakarta yakınlarındaki bir gaz fabrikasında 172 desibel olarak ölçüldü.
172 desibelin ne kadar büyük bir ses olduğunu şöyle anlatalım:
Bilim insanlarına göre, insan kulağı 130 desibelde ciddi bir acı hissediyor. Buna eklenen her 10 desibel 'sesin ve acının iki katına çıkması' anlamına geliyor. Gerisini siz düşünün...
4 bin 830 km ötede "uzaklardan işitilen bir silah sesi" gibi duyulabildi, yakınlardan geçen bir kaptan mürettebatımın yarısından fazlasının kulak zarları paramparça olduğunu söyledi.
O sırada yakınlardan geçen bir Kaptan'ın seyir defterinde şöyle yazıyordu: 'Patlama o kadar şiddetliydi ki mürettebatımın yarısından fazlasının kulak zarları paramparça oldu. Son düşüncelerim sevgili eşimle birlikte. Kıyamet Günü'nün geldiğine inanıyorum...'
Sesin toplamda 310 desibel olduğu tahmin ediliyor ve sesin yarattığı hava dalgası fiziksel olarak da tehlike arz ediyor.
Bilimsel olarak 194 desibel civarında, ses dalgasının içindeki enerji bozulmaya ve dalgalar arasında boşluk yaratmaya başlar. Yani 310 desibel sesin artık havada hareket etmediğini, havayı da beraberinde sürüklediğini gösteriyor. Böylece büyük hava dalgası vücuda da zarar verir hale gelebiliyor.
Tarihte o günden bu yana kaydedilen en yüksek sesin, 2022 yılında Tonga'da kaydedilen volkanik patlama olduğu sanılıyor.
Gerçekleşen sonik patlama, yaklaşık 9 bin 500 km ötedeki Alaska'nın Palmer kentinden duyulabilmiş, hatta yarattığı 1 metreye varan dalgalar da Alaska kıyılarına ulaşabilmişti. Uluslararası Uzay İstasyonu'na göre bu ses 450 km yüksekliğe kadar çıkmıştı.