Keton karaciğerde üretilen bir yağ asididir. Keton yükselmesi özellikle diyabet hastaları için oldukça riskli bir durum oluşturabilir. İnsülin kaslar, diğer doku ve organlar için önemli bir enerji kaynağıdır. Vücut yeterince insülin üretmediği takdirde diyabetik ketoasidoz gelişir. Tedavi edilmediği zaman ise bilinç kaybı, beyinde şişme, koma ve ölüm ile sonuçlanabilir. Keton yüksekliği görüldüğü andan itibaren kişi acilen tedavi altına alınmalıdır. Peki, keton nedir? Yüksekliği ve düşüklüğü ne anlama gelmektedir? Değerleri kaç olmalıdır? İşte detaylar...
Sağlıklı bireylerde keton üretimi açlık ile ortaya çıkar ve bu çok normal bir durumdur. Ayıca açlıktan sonra kan şekeri seviyesi yükselmez. Ketonlar insülin, glukagon ve diğer hormonların dengesi sayesinde düzenlenir. Diyabet hastalarında ve insüline bağlı olarak yaşayan hastalarda keton seviyesinin yükselmesi yeterli insülin almamalarından kaynaklanıyor olabilir. İnsülin yetersizliği ise kişinin günlük hayat kalitesini düşürmekle birlikte çeşitli hastalıklara da neden olabilmektedir. İdrar ve kan testi yapılarak teşhis edilen keton hakkında merak edilenleri sizler için derledik...
KETON NEDİR?
İnsan vücudu enerji için glikoza ihtiyaç duyar. Hücreler yeterli miktarda glikoz bulamıyor ise hücreler yağ yakmaya başlayabilirler. Hücrelerin yağ yakması ile karaciğerde de keton üretimi başlar. Üretilen keton kan dolaşımı ile vücuda karışır.
KETON YÜKSEKLİĞİ VE DÜŞÜKLÜĞÜ NE ANLAMA GELİR?
Eğer kişide kan şekeri seviyesi 240 mg/ dL üstüne çıkarsa keton yüksekliğinden bahsedilebilir. Vücudun yeterli düzeyde insülin üretmediği durumlara keton seviyesinde artış yaşanır. Keton yüksekliğinin belirtileri arasında ağız kuruluğu, sık idrara çıkma, aşırı susuzluk hissi görülebilir. Keton yüksekliği, diyabetik ketoasidoza neden olabilmektedir. Uzun süreli kan şekeri yüksekliği sonucu oluşan asit birikimi, diyabetik ketoasidoz olarak adlandırılır. Bu durumu alkol ve uyuşturucu kullanımı, kalp krizi, fiziksel veya duygusal travmalar tetikleyebilmektedir. Diyabetik ketoasidoz belirtileri ise şunlardır:
Aşırı halsizlik
Kuru ve kızarık bir cilt
Karın ağrısı
Kusma ve bulantı
Nefes darlığı
Kafa karışıklığı
Sık idrara çıkma
Egzersizlere ara vermek, çok su içmek keton değerini düşürebilmektedir. Keton değerinin düşüklüğü ise normal olarak kabul edilir.
KETON DEĞERLERİ KAÇ OLMALIDIR?
Keton değerlerini öğrenebilmek için idrar veya kan testi yapılır. Eczaneden kolaylıkla idrar test kiti alınabilir ya da hastanelerde yaptırılabilir. Keton değerleri normal seviye, normal üstü seviye, yüksek seviyeli keton veya tehlikeli yüksek seviyede keton olarak değerlendirilir. Normal seviyede olan keton değeri 0.6 mmol/ L'nin altında yer alır. Normal üstü seviyede ise 0.6 ile 1.5 arasında, yüksek seviyeli keton 1.6- 3.0, tehlikeli yüksek seviyede keton 3.0 mmol/ L'nin üstünde yer alır.