250 binden fazla kişinin öldüğü, ülke nüfusunun yaklaşık yarısının (11 milyon kişi) da evlerini terk etmek zorunda kaldığı Suriye’deki iç savaşa çözüm bulunabilmesi için başlatılan Cenevre görüşmelerinin bugün devam etmesi bekleniyor. Peki görüşmelerde ne amaçlanıyor, tarafların beklentileri neler?
Görüşmelerinin amacı ne?
Cenevre'de görüşmelerin yapıldığı Birleşmiş Milletler binası
İsviçre'nin Cenevre kentinde yapılacak görüşmelerin öncelikli hedefi, öncelikle Suriye'de ateşkesin sağlanması. Ardından da ülkede bir geçiş hükümetinin kurulması ve serbest seçimlerin organize edilmesi amaçlanıyor.
Suriye'de barışçıl çözüm için geçen kasım ayında Viyana'daki Suriye toplantısında taraflar arasında müzakerelerin başlaması, BM denetiminde muhalefet bileşenlerinin belirlenmesi, ateşkes sağlanması, 6 ay içinde geçiş süreci, yeni bir anayasa hazırlanması ve 18 ay içinde seçim yapılması konularında uzlaşmaya varılmıştı.
Kimler katılıyor?
Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura salı günü görüşmelerin taraflarına resmi davetiyelerin gönderildiğini duyurdu. Ancak hangi grupların davet edildiği konusunda kamuoyuna bir açıklama yapmadı. Esad rejimine verdiği destekle bilinen Rusya, IŞİD’e karşı mücadelesiyle ön plana çıkan Kürt Demokratik Birlik Partisi'nin de (PYD) müzakere masasına davet edilmesini talep ediyor.
Türkiye ise PYD’nin silahlıı gücü YPG'nin Kandil ile bağlantılı olduğu gerekçesiyle görüşmelere katılmasını kategorik olarak reddediyor. Dış işleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'da, PYD'nin Cenevre müzakerelerine davet edilmesi durumunda Türkiye'nin toplantıyı 'boykot' edeceğini açıklamıştı.
PYD lideri Salih Müslim BM’den resmi bir davet almadıklarını doğruladı.
Suriye muhalefeti katılıyor mu?
Riyad'da 4 gündür toplantı halinde olan ve Birleşmiş Milletler 'hava saldırılarını, kuşatmaları ve insani yardımlara engelleri durdurmayı' garanti etmezse Cenevre'ye katılmayacaklarını söyleyen Suriyeli muhalifler, BM'nin kendilerine güvence verdiğini ve Cenevre'deki Suriye görüşmelerine katılacaklarını açıkladı.
Ancak Cenevre'ye gelecek olan heyet, pazarlık için değil, BM'nin insani yardım, bombardımanın durması gibi konularda ne yapacağını görüşmeye geleceğini söyledi.
Görüşmeler ne kadar sürecek?
Barış görüşmeleri Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Staffan De Mistura'nın, bugün ilk olarak Suriye'nin BM'deki daimi büyükelçisi Beşar Caferi ve beraberindeki 15 kişilik heyet ile görüşmesiyle tek taraflı şekilde başladı.
Muhalefet kanadı, görüşmelere katılmak için BM'den hava saldırılarının, kuşatmaların ve insani yardımlara engellerin durdurulmasını talep etmekteydi.
İlerleyen saatlerde Yüksek Müzakere Heyeti'nden, bu yöndeki taleplerinin güvencesini aldıkları ve görüşmelere katılabileceklerine dair açıklama yapıldı. BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan De Mistura'da pazar günü muhalefet ile görüşmelere başlayabileceklerini söyledi.
Görüşmelerin ilk etabının iki ile üç hafta arasında sürmesi ve Suriye’nin genelini kapsayacak bir ateşkes planı üzerinde yoğunlaşması bekleniyor.
Ayrıca Suriye'ye insani yardımların genişletilmesinin de görüşmelerde ele alınması bekleniyor. Pazartesi günü başlaması planlanan görüşmeler katılımcı listesi krizi nedeniyle cumaya ertelenmişti.
Başarıya ulaşma şansı var mı?
Uzmanlar Cenevre müzakerelerinden büyük bir beklenti içinde olunmaması gerektiğine dikkat çekiyor.
Londra'daki King's College'in terörle mücadele uzmanlarından Peter Neumann, halihazırda taraflar üzerindeki siyasi baskının büyük olmadığına, o nedenle tarafların büyük tavizler vermeye hazır olmadıklarına dikkat çekti. Uzman önceliğin ateşkes ve insani bölgeler oluşturulması olduğunu belirtti. Neumann, IŞİD'in geriletilmesinin de öncelikler arasında olduğunu vurguladı.
Deutsche Welle Türkçe