Rusya’nın Ukrayna’ya dönük askeri müdahalesi nedeniyle Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, dün gece Rusya’ya dönük yeni yaptırımları açıkladı. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, dün gece Rus bankalarının SWIFT sisteminden çıkarılacağını da açıkladı. Peki SWIFT nedir? Rusya'nın SWIFT sisteminden çıkartılması ne anlama geliyor? İşte merak edilenler...
Açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in savaşı tercih etmesi ve bağımsız bir ülke olan Ukrayna'ya saldırması kınandı.Batılı müttefikler, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik askeri harekatında 4’üncü gününe girildiğinde, Moskova’yı uluslararası SWIFT sisteminden çıkarma kararı aldı. ABD, AB, İngiltere ve Kanada, kararı duyuran ortak bir açıklama yayınladı. Peki SWIFT nedir? Rusya'nın SWIFT sisteminden çıkartılması ne anlama geliyor?
SWIFT Nedir?
1973’te kurulan SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication / Dünya Bankalar Arası Finansal Telekomünikasyon Derneği), merkezi Belçika’da bulunan ve dünya genelinde 200’ün üzerindeki ülkeden 11 binin üzerinde banka ve finansal kurumun kullandığı mesajlaşma sistemine verilen isim.
SWIFT, tek bir kurumun kendi sistemini geliştirmesini ve tekel olmasını istemeyen Amerikan ve Avrupa bankaları tarafından ortak bir şekilde yaratıldı. Sistem ABD ve İngiltere Merkez Bankaları da dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki büyük merkez bankalarıyla ortaklaşa bir şekilde Belçika Merkez Bankası tarafından denetleniyor.
SWIFT sistemi ile her gün trilyonlarca dolar el değiştirirken, günde 40 milyondan fazla mesaj gönderiliyor. Bu mesajların yüzde 1’inden fazlasının Rus ödemelerini içerdiği düşünülüyor.
Rusya SWIFT Sisteminden Çıkarılacak mı?
Bir ülkenin SWIFT’den çıkarılması, kilit bankaların küresel finansal sistemden büyük ölçüde kopacağı anlamına geliyor. Moskova’nın SWIFT’den dışlanması sonrası Rus bankaları, diğer ülkelerdeki bankalarla güvenli bir şekilde iletişim kurmak için alternatif yollar arayacak.
SWIFT’ten çıkartılan Rus kuruluşlar, SWIFT tarafından sağlanan normal sorunsuz ve anlık işlemlere erişimi kaybedecek. Rus bankaları ile işlem yapan finansal ve ticari kuruluşlar bu bankalarla doğrudan anlaşma kurmak zorunda kalacak. Bu da gecikmeler ve ek maliyetler yaratacak.
Rusya Merkez Bankası daha önce olası bir yaptırımdan korunmak için Mir adı verilen bir ödeme sistemi geliştirmişti. Ancak, şu anda sadece birkaç yabancı ülke bu sistemi kullanıyor. Yaptırımlar nedeniyle bu sistemin yaygınlaşması bekleniyor.
Bloomberg’in aktardığına göre, batıcı bir düşünce kuruluşu olan Atlantik Konseyi’nin JeoEkonomi Merkezi direktörü Josh Lipsky konu ile ilgili, “Rusya’yı SWIFT’den çıkarmak önemli bir adım ama sihirli bir değnek değil. Rus bankalarının faaliyet göstermesi için hala alternatif yollar var. Bu yüzden mesajlaşma sistemine değil paraya odaklanmak önemli” değerlendirmesinde bulundu.
İran Büyük Kayıp Yaşadı!
Daha önce İran, Tahran’ın nükleer programında yaşanan gelişmelerin ardından 2014 yılında SWIFT’den çıkarılmıştı.
İran sistemden 2012 yılında men edilmişti. Sistemden dışlanan ülke, petrol ihracat gelirlerinin neredeyse yarısını ve dış ticaretinin yüzde 30’unu bu yüzden kaybetti.
SWIFT Ne İşe Yarar?
SWIFT (Dünya Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Birliği), sınır ötesi ödemeleri hızlandıran ve uluslararası ticareti kolaylaştıran güvenli bir mesajlaşma sistemi. 200'den fazla ülkede 11 binden fazla finans kurumu tarafından kullanılıyor.
SWIFT, bankaların WhatsApp'ı olarak da biliniyor. 2020'de 140 trilyon dolarlık sınır ötesi havalelerin yüzde 90'ından fazlası SWIFT üzerinden yapıldı. Bu, küresel gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 152'sine denk geliyor.
Ödeme transferinde bir banka SWIFT aracılığıyla başka bir bankaya mesaj gönderiyor. Mesajda ödeyici ve alıcının isimleri, hesap numaraları ve bankaların kodları yer alıyor.
SPFS’ye katılan ülke sayısı artarsa ve SWIFT’e diğer alternatifler ortaya çıkarsa, ABD dolarının 'dünyanın önemli referans para birimi' olarak üstünlüğünü de tehlikeye atabileceği belirtiliyor.
Öte yandan, ABD’nin Rus bankalarını SWIFT'ten çıkarmak konusunda “hızlı” olmamasının bir sebebi de egemen olduğu dolar ağırlıklı küresel sistemin istikrarına zarar gelmesini önlemek olduğu değerlendiriliyor.