Göktürklere uzanan bir Türk geleneği olan 'kırk uçurma' günümüzde hala yapılan bir ritüel. 40 günü tamamlamış bebeklere yapılan 'kırk uçurma nedir?', 'kırk uçurma nasıl yapılır?' ve 'kırk uçurma sepetine neler konur?' gibi soruların yanıtları içeriğimizde!
Özellikle ülkemizde yeni doğan bebeklere 40 günlük olana kadar özen gösterilir ve evden dışarı çıkarılmaz.
Çoğu kişi bunun bebeği dış faktörlerden korumak için yapıldığını düşünse de aslında Göktürklere kadar uzanan bir gelenekten kaynaklanmaktadır.
'Kırk uçurma' adı altındaki geleneklere göre bebek 40. gününü doldurduğunda bir takım ritüeller yapılmalıdır. Peki, 'kırk uçurma nedir?'
Kırk uçurma aslında çok eskilere dayanan bir Şaman geleneğidir.
Göktürklere dayanan bu geleneğe göre annenin lohusa döneminin bitmesiyle anne ve bebeğin dualar eşliğinde banyo yapması ve yakınlarını ziyaret etmesini içerir.
Öncelikle belirtmek gerekiyor ki kırk uçurma kesinlikle dini bir gelenek değil.
Sadece iyi niyetler ve duadan oluşan bu tören, halk arasında 'iç ferahlatma' isteğiyle yapılır.
Peki, kırk uçurma nasıl yapılır?
Kırk uçurma için neler yapılmalı diyorsanız, ilk adımınız banyo olmalıdır.
Bu geleneğe göre öncelikle anne ve bebek banyo yapar ve ardından yakınlarına gezmeye çıkarlar. Tabii bu banyo süreci bir takım ritüeller ve dualarla yapılır.
Kırk uçurma banyosunda anne ve bebeğe bir başka kişi banyo yaptırır. Yani öncelik bu kişiyi seçmek olur.
Kırklama annesi olarak adlandırılan bu kişi genellikle ailenin bir büyüğü olur.
Kırklama banyosu için günün erkek saatleri seçilir ve banyoyu yaptıracak olan kırklama annesi, eve gelirken yoldan 40 taş veya mevsim çiçekleri toplamalıdır.
Eve gelen kırklama annesi önce getirdiği taş veya çiçekleri temizler ve banyo suyuna atar.
Bunun yanı sıra banyo suyuna nazar boncuğu, altın ve gümüş bırakılır.
Bu işlemlerin ardından kırklama annesi abdest alır ve dua ederek ellerini 40 kez banyo suyuna batırıp çıkarır.
İlk önce bebeğin ardından annesinin başından aşağı 40 tas su dökülür.
Bu işlem yapılırken dualar ve belirli sözler söylenir. Banyo işleminin ardından anne ve bebek yepyeni kıyafetler giyerek ritüelin ikinci aşamasına geçer.
İkinci aşamada anne ve bebek evden çıkar ve aile büyüklerini ziyaret eder. Anne ve beben 7 ayrı ev gezmelidir.
Ziyaret edilen her evde anneye sütünün bol olması için yarım bardak su verilir ve anne bu suyun hepsini içmelidir. Ayrıca ziyaret için gidilen her evde un, şeker, pirinç gibi şeyler verilir.
Günümüzde kırk uçurma sepetleri hazır bir şekilde satılırken, bu şekilde geleneksel yürüten aileler hala mevcut.
Kırk uçurma sepetinde yer alanlar ve anlamlarını aşağıda belirttik:
Un: Ömrü uzun olsun.
Yumurta: Sağlıklı olsun.
Bozuk para: Maddi açıdan zengin olsun.
Şeker: Tatlı dilli olsun. Ağzının tadı hiç bozulmasın.
Tuz: Bereketli olsun.
Pamuk: Güzel ve huzurlu yaşlansın.
İp: Uzun ve sağlıklı saçları olsun.
Çörek otu: Şansı ve bahtı açık olsun.
Nazar boncuğu: Nazar değmesin.
Kur'an: Dini bütün bir insan olsun.
Sabun: Alın yazısı temiz olsun.
Kahve: 40 yıllık hatırı olan dostları olsun.