Saçınızın o gün çirkin olup olmamasıyla kimse ilgilenmiyor. Boşa dert ediyorsunuz çünkü Spotlight Etkisi altındasınız.
Bir sabah uyandığınızda saçınızın biçiminden hiç hoşlanmadınız ve bunu düzeltecek vaktiniz de yok.
Dışarı çıktınız ve herkesin saçınıza bakıp sizinle dalga geçtiğini, kendi aralarında bunu konuştuğunu düşünüyorsunuz. Kendinizi çok fazla önemsediğiniz için değil bu düşünceleriniz.
Muhtemelen size de tanıdık gelecek bir durumdan bahsedeceğiz.
Spotlight etkisi, spot ışığı etkisi, sahne ışığı etkisi... Birçok isimlendirmenin altında aynı psikolojik durum yatıyor.
Bizim Spotlight Etkisi olarak anacağımız bu etki temel olarak görünüş ve hareketlerimizin çevremizdeki insanlar tarafından sürekli incelendiğini, insanların bunları değerlendirdiğini ve tıpkı bir spot ışığı altındaymışız gibi gözlerin üzerimizde olduğunu düşündürüyor.
Bu etki sadece insanların bizim üzerimizdeki gözlemleriyle sınırlı değil, kendimizle ilgili bazı temel varsayımlar da hatalı hale geliyor.
Örneğin yalnız başınıza konsere gitmektense kalabalık bir grupla gitmeyi tercih ediyorsanız ve bunun çok daha iyi bir deneyim yaratacağını düşünüyorsanız farkında olmadan bu etki altındasınız. Spotlight Etkisi altında insanların tamamen yalnız oldukları an sahip oldukları deneyimi küçümseme eğilimleri var.
Araştırmanın da gösterdiği üzere insanın yalnız deneyimlediği şeylerden aldığı keyif de hayli yüksek.
Spotlight Etkisi'nin bu davranışlarımızda devreye girişi, yalnız bir şeyler yapmaktan çekinmek ya da ister konser ister sergi olsun kalabalıklar içerisindeki 'tek' kişi olmaktan uzak durmak.
Kalabalık içerisinde, o kalabalığın bir parçasıyken daha rahat hissediyoruz.
Çoğunlukla yaptıklarımızdan şüphe duymamıza sebep olan bu etki pek hoşumuza gitti diyemeyiz.
Çünkü ne saçımızın nasıl göründüğü ne de giydiğimiz o lekeli tişört sandığımız kadar ilgi çekiyor.
Zihnimize böylesine yük bindiren, bazen uyku kaçıran detayları fark eden bile yok. Bizde yarattığı korku ise bazen derin bir stres kaynağı olduğu için çok büyük yaralar da açabiliyor.
İstediğimiz gibi davranmakta zorlanıyoruz.
Rezil olma korkusu... Bizi biz olmaktan alıkoyuyor.
Olmadık şeylere evet diyoruz, istemediğimiz şeyleri giyiyoruz ya da hiç sevmediğimiz bir filmi sırf insanlar beğeniyor diye izliyoruz. Belki diğerlerinin sevmediği ancak sizin tutkunu olduğunuz şeyler var, neden onlar yokmuş gibi davranıyoruz?
Bu etkiden kaçabilmek için sizi endişelendirecek biçimlerde insan içine çıkın demiyoruz ancak başlangıç için yalnız geçirdiğiniz zamanların sayısını arttırın.
Gerçekten faydası oluyor.
İnsanların ne düşündüğünü önemsemeyin çünkü sizinle sandığınız kadar ilgilenmiyorlar. Kendi huzurunuzu onlar için kaçırdığınıza değer mi?
Detaylar için faydalandığımız kaynaklara bu ve şu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.