Sıcak günlerin en sık duyulan sözü 'çay harareti alır' bir efsane mi yoksa bizi hararetten kurtaracak hakikat mi?
Yaz sıcaklarında ne içmek istersiniz diyecek olsak büyük bir çoğunluğumuz şöyle bir şey hayal eder. 👇
Ya da bunun gibi renkli bir içecek olmasına da gerek yok, soğuk bir maden suyu bile insanın içini ferahlatacak yoldaş olarak görülür. Böyle seçim anlarında her zaman çay içme önerisi getiren biri olur ve genellikle de çayın sıcak günlerin devası olduğunu söyler, biz de bunu bir şehir efsanesi olarak görüp gülüp geçeriz.
Hava sıcak, vücudumuz sıcak, bir de bünyeye çok daha sıcak bir sıvıyı dahil etme fikri garip geliyor, çok normal.
Varsayımımıza göre böyle sıcak zamanlarda daha soğuk bir alternatif bulmak, örneğin soğuk bir duş almak ya da soğuk bir içecek yudumlamak vücut ısımızı normale çekecek. Ama bu sadece bir varsayım.
Peki, çayın harareti alışı bu bir efsaneden daha fazlasıysa?
Daha çayın ve sıcak diğer tüm içeceklerin 'harareti alıyor' oluşu şaka malzemesinin ötesinde bir gerçekse...
Lafı uzatmayalım, burada bir efsaneden daha fazlası var ve belki de sıcak yaz aylarında kurtarıcımız olacak bir formül bulmuş olabiliriz.
Gelin, bilimi bir serinletici yelpaze olarak yanımıza alıp detaylara bakalım.
Sadece Türkiye'de değil, dünyada birçok kültürde sıcak içeceklerin harareti aldığına dair geleneksel deyişler var.
Ama çoğunlukla hurafe gözüyle bakıldıkları için bir türlü güvenilir olduklarına ikna olunabilmiş değildi, bu alanda bir araştırma yapılana dek. Araştırma yaz aylarında vücut ortalamamızdan daha sıcak içecekler tükettiğimizde neler olduğunu detaylarıyla anlattı, bizi ikna etti.
Başlangıç tahmin ettiğimiz gibi oluyor aslında, ilk başta direkt bir ferahlama yok.
Sıcak bir içecek içtiğimiz vakit vücudumuz normalden fazla terlemeye başlıyor fakat vücudumuza aldığımız sıvı terlenenden fazla olduğu için bu kayıpta anormal bir durum yok.
Koşup yorulmak gibi değil, kontrollü biçimde terlemeye başladığımızda da vücudumuz otomatik olarak serinlemeye başlıyor ve 'hararet alınmış' oluyor.
Fakat bu olası tek senaryo değil.
İkinci senaryo, vücudunuzun çay içtiğinizde terleme reaksiyonu vermemesi ya da terliyorsanız bunu arttırmaması.
Yani vücudum daha sıcak bir sıvıyla tanıştırmanıza rağmen olağan durum devam ediyorsa çayın herhangi bir olumlu etki yaratmadığını söyleyebiliriz. Bu kişiden kişiye ve vücut ısısının o anki durumuna göre değişebildiği için bir gün yaşadığınız ferahlama yıllar boyu benzer şekilde tekrar edebilir, yahut hiçbir etki yaratmayabilir.
'Şayet terlemiyorsanız soğuk içeceklere dönebilirsiniz' diyor uzmanlar.
Çünkü genellikle işe yarayan sıcak içecekler bazı durumlarda hiçbir işe yaramayabiliyor. İlginçtir çay gibi sıcak içecekler vücudun tümünde de bir sıcaklık etkisi yaratmıyor, şayet bir ferahlık yaşamadıysanız bile ağız ve boğaz çevresinde yaşanan ısınmayı çok da abartmamak gerek.
Uzun lafın kısası, çay harareti alıyor, almadığı durumda ise sizin mevcut hararetinizi arttırmıyor. Bilim böyle diyor.