Soykırımın 20. yıldönümünde Srebrenitsa'da yapılan törene katılım büyüktü. Törende 136 kişinin daha cenazesi toprağa verildi. Anma sırasında törene katılan Sırbistan Başbakanı Vuçiç protesto edildi. Vuçiç atılan bir taşın başına isabet etmesi sonucu hafif yaralandı.
Srebrenitsa Katliamı'nın 20’inci yıldönümünde, bugün toprağa verilen 136 kişi için Potoçari Mezarlığı’nda mezar yerleri açıldı. Bu sene defnedilenler arasında daha 18’ini doldurmamış 18 kişi var. Bu yıl defnedilen katliam kurbanlarının en yaşlısı ise öldürüldüğünde 75 yaşında olan Yusuf Smayloviç. Smayloviç, oğlu ve torunu ile birlikte toprağa verildi. Öğle namazına müteakip cenaze namazı kılındı.
Yirminci Yılında 13 Maddeyle Srebrenitsa Katliamı. Dünü, Bugünü...
Potoçari Mezarlığı’nda ilk cenaze töreni 600 Srebrenitsalı'nın defnedildiği Mart 2003’te yapılmıştı. Son cenazeyle beraber toplam 6 bin 377 kişinin mezar yeri oldu.
Srebrenitsa Anneleri Derneği Başkanı Hatice Mehmedoviç, Sırbistan Başbakanı Aleksander Vuçiç’e katliamın sembolü olan 'Srebrenitsa çiçeği'ni taktı.
Çeşitli ülkelerden 30’dan fazla üst düzey yetkili törene katılıyor. Türkiye’yi temsilen Başbakan Ahmet Davutoğlu da törende. Davutoğlu konuşmasında, 'Şu gerçeği kabul etmeliyiz ki uluslararası camia Srebrenitsa'da olanları durdurmadı' dedi. Davutoğlu şunları söyledi:
'Bosna- Hersek'teki barış ve huzura destek vermeliyiz. Çünkü Bosna-Hersek'teki barış, Balkanlar'da, Avrupa'da ve dünyadaki barış anlamına gelir. Bir kere daha kurbanları olan ailelerin acılarını paylaşıyorum. Aynı zamanda, 78 milyon nüfusu olan Türkiye'nin her zaman Bosna- Hersek'in yanında, her zaman Srebrenitsa'nın ve Srebrenitsa'daki ailelerin yanında olacağını belirtmek istiyorum.'
Başbakan Ahmet Davutoğlu törene eşi Sare Davutoğlu ile birlikte katılıyor.
'Bizim görevimiz burada olanı asla unutmamak ve aynı zamanda nefret kültürü ya da intikam kültürünün olmamasını sağlamaktır. Bosna-Hersek bugün farklı etnik ve kültürel farklılıkları olan bir ülkedir ve bizim için bir umut. Onların başarısı insanlığın başarısı, onların başarısızlığı bütün dünyanın, hepimizin başarısızlığıdır. İşte bu yüzden de hep birlikte Bosna-Hersek'e, buradaki barış ve huzura destek vermeliyiz.'
Sırbistan Başbakanı'na protesto
Katılımıyla ilgili en çok konuşulan ve geleceğini Salı günü onaylayan isim ise Sırbistan Başbakanı Aleksandar Vuçiç oldu. Sırbistan Başbakanı Vuçiç törende 'Vuçiç dışarı' sloganıyla yuhalandı.
Sırbistan Başbakan Aleksandar Vuçiç soykırım anıtına çelenk bıraktığı sırada bir grup tarafından önce sözle ve ıslıkla protesto edildi. Sırbistan'ın katliamdaki rolünü kabul etmesini savunan Belgradlı bir grup kadın, 'Sorumluluk' ve 'Soykırım' diye bağırdı. Ardından Başbakan Vuçiç'e ayakkabı, taş, su şişesi ve başka cisimler fırlatıldı. Bu sırada bir grubun Vuçiç'in 1995'te sarf ettiği 'Öldürülen her bir Sırp için 100 Müslüman öldüreceğiz' sözünün yer aldığı bir pankart açtığı görüldü.
Polis taş atan protestoculardan birini böyle gözaltına aldı
Sırbistan Başbakanı Vuçiç korumaları eşliğinde törenden ayrılmak zorunda kaldı. Göstericilere megafonlar aracılığıyla yapılan sükunet çağrısı da etkili olmadı.
Sırbistan resmi haber ajansı Tanjug'a göre saldırıda Başbakan Vuçiç'in gözlüğü kırıldı. Başbakana eşlik eden bir şahıs olayı Belgrad gazetesi Blic'e şöyle anlattı: “Korkunçtu. Taş, ayakkabı, ne buldularsa attılar. Başbakan bir taşla yüzünden yaralandı. Ama o kadar ciddi değil.”
Dünya medyası Srebrenitsa’da
Al Jazeera'nin haberine göre, ‘Güvenli bölge’ olarak Birleşmiş Milletler'in korumasındayken iki günde 8 bin 372 kişinin öldürüldüğü katliamın 20’inci yıldönümünde 40’ın üzerinde ülkeden en az 50 bin katılımcı var.
Uzakdoğu ve Amerika kıtasından da olmak üzere cenaze törenini 140 yayın kuruluşu aktarıyor. 450’den fazla gazeteci akredite oldu.
Eski ABD Başkanı Bill Clinton da törende. (Tören fotoğrafları: AA)
Güvenlik önlemleri
Srebrenitsa Belediye Başkanlığı yetkilisi Zekeriyah Haciç bu yıl daha geniş güvenlik önlemleri aldıklarını söyledi. Srebrenitsa’nın bağlı olduğu Sırp Cumhuriyeti entitesi emniyetinden de bu konuda garanti aldıklarını belirten Haciç, “Gelecek devlet yetkililerinin sayısı bu yıl daha yüksek, güvenlik önlemleri de daha fazla. Konuyla ilgili bizi ziyaret eden Sırp Cumhuriyeti Emniyet Müdürü Goyko Vasiç’ten her şeyin sorunsuz olacağına dair söz aldık” dedi.
Srebrenitsa'da ne oldu?
Bosna Savaşı'nda Srebrenitsa ve çevresindeki 50 kilometrelik alan BM Güvenlik Konseyi tarafından 'güvenli bölge' ilan edilmişti.
Albay Tomas Karremans komutasındaki Hollanda birliği de, 'güvenli bölgeyi hedef alabilecek saldırıları engellemek' göreviyle Srebrenitsa yakınlarındaki Potoçari'de, üsse çevrilmiş bir fabrikaya konuşlandırıldı.
Ancak 11 Temmuz 1995 günü Ratko Mladiç komutasındaki Sırp Cumhuriyeti ordusu Srebrenitsa'ya girdi. 8 bin 372 erkek öldürüldü.
'Soykırım Ülkesi' Bosna Hersek
Srebrenitsa Katliamı'nın üzerinden tam 20 yıl geçti. Bugüne kadar toprağa verilenlerin sayısı 6 bin 241. 11 Temmuz'da, katliamın yıldönümünde kimlikleri tespit edilen 136 cenaze daha toprağa verilecek. Bugüne kadar bulunan ceset sayısı 7 bin. Diğer 1372 kişiden hâlâ iz yok.
Uluslararası Adalet Divanı, Srebrenitsa'yı 2007'de soykırım olarak nitelendirdi. Ancak bu hafta Srebrenitsa'nın soykırım kabul edilmesi için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konyesi'ne sunulan tasarı Rusya'nın vetosuyla karşılaştı.
Katliamın sorumluları kimler?
8 binden fazla Bosnalı Müslüman erkeğin katledildiği Srebrenitsa Katliamı'nın baş sorumlusu Sırp General Ratko Mladiç... Peki Mladiç'in yanısıra dünyanın gözü önünde işlenen bu insanlık suçunun ortakları kimler? Şu an neredeler?
Al Jazeera ve DW