Erozyon, toprak malzemelerinin rüzgar veya su gibi doğal kuvvetler tarafından aşındığı ve taşındığı jeolojik süreçtir. Hem doğal bir süreç olarak hem de insan etkinliklerine bağlı olarak meydana gelebilir. Farklı çeşitleri olan erozyonun her çeşidinde esas bir konu vardır: Doğal bitki örtüsünün tahrip olması.
Bu içeriğimizde erozyon hakkında merak edilen detaylara ulaşabilirsiniz.
Erozyon Nedir?
Erozyon veya bilinen diğer adı ile aşınım, toprak malzemelerinin rüzgar veya su gibi doğal kuvvetler tarafından aşındığı ve taşındığı jeolojik süreçtir. Bu jeolojik süreç, tabiatın kuruluşundan beri meydana gelmektedir. Oluşumunda insan elinin payı olsa bile doğal kuvvetlerin etkisi de büyüktür. İnsanların etkisiyle erozyonun yalnızca hızı artar. Buna da hızlandırılmış erozyon adı verilir. İnsan etkisi olmasa bile doğada erozyon devam eder fakat daha yavaş ve doğanın kurallarına uygun bir şekilde ilerleyebilir.
Erozyon, doğal yollarla gerçekleşirken bir yandan da doğada toprak oluşumu devam eder. Bu nedenle doğa kendisini sürekli olarak dengeler. Burada önemli olan, insanın etkilerini en aza indirgemek ve erozyonun hızlanmasının önüne geçmektir. Aksi takdirde doğanın kendisini yenileyebilmesi çok zor hale gelir. İnsan etkilerinin neden olduğu erozyona hızlandırılmış erozyon adı verilirken insan etkisinin olmadığı erozyona ise 'jeolojik erozyon' denir.
Erozyonun Nedenleri
Erozyonun başlıca nedeni doğal unsurlardır. Bunlar şu şekilde:
Rüzgar
Yağış
Yerçekimi ve eğim
İnsan etkileri ile meydana gelen erozyonun en önemli nedeni bilgisizliktir. Tarımsal arazilerde anız yakmak, tarlayı eğim yönünde sürmek, orman yangınları gibi nedenler erozyonu etkiler.
Akarsu, dere ve göller de erozyonu etkileyen nedenler arasındadır.
Erozyonun Etkileri
Erozyon, doğanın kendisinde var olan bir durumdur. Bu durum meydana geldiğinde doğa bir yandan da toprak oluşturmaya devam eder ve kendi kendini dengeler. İnsan eli girdiği zaman ise erozyonun etkileri artar.
Erozyonun başlıca etkileri şunlardır:
Toprak sağlığını bozar.
Toprağı fakirleştirir.
Toprağı sağlıklı kılan organizmaların yaşadığı organik katmanı hızla yok eder.
Topraktaki azot miktarı erozyonla düşer ve toprağın verimliliği azalır.
Toprağın su geçirgenliği ve su tutma kapasitesi azalır.
Barajların su tutma kapasitesini azaltır.
Erozyon Çeşitleri
Erozyonun birçok çeşidi bulunur. Bunlar şu şekildedir:
Su Erozyonu: Toprağın yağmur suları ile hareketidir.
Rüzgar Erozyonu: Toprağın rüzgar ile hareketidir.
Bunun yanı sıra su erozyonu ve rüzgar erozyonu çeşitli türlere ayrılır. Ek olarak, insan ve doğa etkisine dayalı erozyonlar da vardır.
Erozyonu Yavaşlatacak Önlemler
Erozyonun yavaşlatılması için bazı önlemler alınabilir. Bu önlemler ise şu şekildedir:
Uzun süre kalabilen bitki örtüsü oluşturmak
Rüzgar hızını kıracak ağaçlarla boş arazileri doldurmak
Meyilli arazilerde teraslama yapmak
Su ve sulama işlerini projelendirmek
Bunun yanı sıra insanları bilgilendirmek de erozyonun yavaşlatılması konusunda etkili olabilir.