'Diş ağrısı kalp ağrısından beterdir' diyen bir atasözü yok fakat bu ağrıyı çeken herkes o an bu hisleri yaşar. Fakat dişle ilgili sorunlara artık geçici çözümler değil, kalıcı çözümler bulmanın eşiğindeyiz. Bilim insanları dişlerin kendini onarmasını sağlayan harika bir buluşla karşımıza çıktı. Tideglusib olarak adlandırılan ilaç sayesinde diş kendisini yenileyebiliyor. Dolgular tarih olmadan önce bu ilacın neler yaptığına bakalım.
Öncelikle ilacın etkili olduğu “diş çürüğü” problemini anlayalım.
Türk Dişhekimleri Birliği (TDB) diş çürüklerini daha iyi anlayabilmek için şunları söylüyor:
Diş çürükleri daha çok koyu renklenmelerle birlikte görülen oyuklar olarak algılanmaktadır.
Ağızda bulunan bakterilerden oluşan bakteri plağı, şekerli ve unlu yiyeceklerin ağızda kalan artıklarından asit oluşturabilmektedir. Bu asitler, dişlerin mineral dokusunu çözerek dişin minesinin bozulmasına ve sonuçta da diş çürüğünün başlamasına ve diş hekimlerinin kavite dedikleri oyuklara neden olmaktadırlar.
“Mükemmel vücudumuz çürükler için bir çözüm bulamıyor mu?” demeyin, çünkü insan dişi zaten sadece küçük çatlakları onarmak için ince bir dentin tabakası üretiyor ancak bu büyük diş çukurlarına yetmiyor.
Dentin tabakası diş minesinin hemen altında yer alıyor; ama diş özünün ve diş kökünün kendini bu şekilde onarması mümkün değil. Yani diş, siz daha o çürüğü büyütmeden elinden geleni yapmaya çalışıyor. Çürükler büyüdüğü zaman ise diş hekimlerine gitmek zorunda kalıyoruz.
Diş hekimleri çürükleri temizleyerek dişleri amalgam (metal dolgu) veya kompozit (diş renginde dolgu) ile dolduruyorlar.
Bu dolguları hayatımız boyunca, yapılışı ve kalitesine göre birkaç kere değiştirmek zorunda kalabiliyoruz. Ayrıca dolgunun işe yaramadığı durumlarda dişlerin çekilmesi, köprü yapılması veya çene kemiğine protez takılması gerekiyor. En azından gerekiyordu. Araştırmacılar artık çürükleri doğal yollardan tedavi etmenin yöntemleriyle ilgileniyorlar.
Alzheimer için klinik araştırmaları yapılan Tideglusib isimli ilacın dişi yeniden oluşturabilme özelliğine sahip olduğu düşünülüyor.
King's College London Dental Institute bünyesindeki bir grup bilim insanı, fareler üzerinde yaptıkları deneyde, kayda değer seviyede diş özündeki kök hücreleri harekete geçirerek normaldekinden fazla dentin tabakası oluştuğunu keşfetti.
İlaç fareler üzerinde denendiğinde ise, farelerin dişindeki 0.13 milimetrelik deliklerin tamir edebildiğini gözlemlendi.
İlaca batırılmış çözünebilir süngeri dişteki çürüğe yerleştirip üzerine koruyucu bir kaplama ortaya çıkarılıyor. Böylece yaklaşık 6 haftanın sonunda diş iyileştikçe sünger dağılarak yerini sağlıklı dokuya bırakıyor. Bu ilaç ile adeta diş hücrelerinin dişi onarması teşvik ediliyor!
Şimdilik bu yöntemle 0.13 milimetreden büyük çukurları iyileştirmek mümkün değil.
King's College London’dan Paul Sharpe ve ekibi bu sorunun da kısa sürede çözüleceğini ve bu ilaçlı yöntemin ise 3-5 yıl içinde hastanelerde yer bulacağını söylüyorlar.
Risk yok mu? Var. Yeni hücrelerin kontrolsüz bölünmelerinin önüne geçilemediği takdirde, kök hücre yöntemi kansere sebep olabilir.
Tideglusib ile diş hücrelerinin bölünmesini tetiklemek için Wnt denilen kimyasal sinyaller kullanılıyor. Ancak bu madde oluşturduğu etkileriye tümör oluşumunu da tetikleyebilir. Kök hücre tedavisi ile vücudun kendini iyileştirmesini sağlamak kolay değil tabii.
Ancak ilacın en başta Alzheimer hastalarında denenmiş olması güven sıkıntılarımızı bir köşeye bırakmamızı sağlıyor.
Tideglusib ilacının istenmeyen yan etkilerini önlemek için insanlara uygun güvenli doz tespit edilmiş durumda. Bu da ilacın belli sınırlar dahilinde güvenli olduğunu gösteriyor.
Tüm bunlar olurken aynı üniversitede bir başka araştırmacı ekip, çürük dişe düşük voltajlı elektrik vererek, çürük sebebiyle alınamayan ve dişi besleyen minerallerin tekrar dişe girmesini sağladı.
Ekip, elektriğin mineralleri diş minesine yönlendirerek dişi güçlendirebileceğini düşünüyor. Bu da Tideglusib ilacıyla birlikte dişin kendini iyileştirmesini teşvik ediyor. Söz konusu tedavi elektrikle hızlandırılmış, gelişmiş mineral kazanımı olarak adlandırılıyor.
Dolgular yakında tarih olabilir!
Ama geleneksel çözüm kıymetini koruyor, siz yine de dişlerinizi fırçalamayı ihmal etmeyin.