Seçimler yaklaşırken seçim sistemi denildiğinizde aklınıza ilk sandık geliyorsa doğru yerdesiniz. Biz daha henüz başka seçim sistemleri ile tanışamamış olsak da birçok ülke sandıklı seçim yerine elektronik oy sistemini kullanıyor. Peki diğer ülkelerde seçimler nasıl yapılıyor gelin beraber bakalım!
Bizim de aşina olduğumuz sandıklı seçim ile başlayalım.
Sandıklı seçim, oyların sandıklara atıldığı ve buralarda toplandığı seçim sistemidir. Bir diğer adıyla bu sistem sandıklı oy sayımıdır. Sandıklı seçimlerde tüm sorumluluk devlete ve sandık başındaki görevlilere aittir.
Yani sandıklı seçimlerde oylar kadar oyları kimin saydığı da önemli.
Toplumun bir kısmı için sandıklı seçim en iyi yol olarak görülse de bir diğer kısmı için bu yöntem masraflı ve güvensiz. Neden güvensiz derseniz sandıkların başındaki kişilere duyulmayan güven ne yazık ki sandıklardan çıkan sonuçlardan da şüphe edilmesine neden oluyor.
Ancak devletin şeffaflık ilkesini göz önüne aldığını ve tüm önlemleri sağladığını düşünürsek masraflar haricinde sandıklı seçim için hiçbir engel de yok.
Sandıklı seçim bizim ülkemizde görüp bildiğimiz şu zamana kadarki tek sistem. Güvenirliği ya da ne kadar işlevsel olduğu hakkında tartışmalar bulunsa da ülkemiz bugüne kadar tüm seçimlerde bu sistemi kullanarak ilerledi.
Ülkemizdeki oy kullanma sistemini herkesin az çok bildiğini düşünüyoruz ama yine de üstünden geçelim.
Sisteme göre devlet ikamet adresinize yakın bir eğitim kurumu belirliyor ve sizler de belirlenen kurumda ve saatler aralığında oyunuzu kullanıyorsunuz. Bu sistem 1946 tarihinden bu yana aynı şekilde ilerliyor.
Aynı zamanda herkesin eşit şartlara ulaşması zor olduğu için de sandıklı seçim dışındaki seçeneklerin tercih edilmesi çok da kolay olmuyor.
Kolay olmasa da günümüzde elektronik seçim sık sık gündeme geliyor. Yine de bu konu hakkında net bir adım atıldı mı diyecek olursanız maalesef ki hayır...
Gelelim diğer ülkelerin seçim sistemlerine...
Estonya, 2005 yılından günümüze kadar olan süreçte oy sayımlarını internet üzerinde geliştirdikleri sistem ile gerçekleştiriyorlar. Hatta bu sistem ile bir ilke de imza atıyorlar.
İnternet üzerinden oy kullanma işlemine elektronik seçim ismi de veriliyor.
ABD ve Belçika gibi ülkelerin de tercihi olan bu sistemi ortaya çıkaran ülke ise Estonya. Estonya 2005 yılından itibaren elektronik oy sistemini kullanıyor ve bu sisteme i-voting ismini veriyor.
Elektronik seçim çok mu iyi derseniz hayır onun da kusurlu yanları var elbette.
Elektronik seçim sisteminde de güvenlikle ilgili bazı şüpheler bulunuyor. Örneğin sistemin bozulması, internet kesilmeleri ve hacklenme problemleri. Hatta bu şüphelerin haklı çıkmasını sağlayan bazı örnekler bile var.
Örneğin Estonya 2021 seçimlerinde sistem 900 seçmene yanlış bilgi verdiği için yanlış oy kullanımı gerçekleşti.
Bir başka örnek ise Belçika 2003 seçimlerinde gerçekleşti. Seçimlerde güneş fırtınasından çıkan bir iyon oy makinesine isabet etti ve bu nedenle bir aday 4000 fazla oy kazandı.
Gördüğünüz gibi iki yönteminde kendine göre artıları ve eksileri var. İki sisteme de mükemmel demek pek de doğru olmaz.
Peki siz bu sistemlerden hangisini tercih ederdiniz? Sizce hangi seçim sistemi daha güvenli? Yorumlara bekliyoruz...