Bulgaristan'ın Filibe kenti Balkanlar'da 500 yıl süren Osmanlı hakimiyetinin önemli eserlerine ev sahipliği yapıyor. Ancak önce komünist dönemde Türk toplumunun elinden alınan bu eserlerin hedef olduğu tahribat ve amaç dışı kullanım politikası bugün de sürüyor. Filibe'nin 2019 yılında Avrupa Kültür Başkenti ilan edilmesine katkı veren Osmanlı eserleri ihya edilmeyi bekliyor.
Bulgaristan'ın Filibe kenti 2019 yılında Avrupa'nın kültür başkenti ilan edildi.
Bu ünvanı almasında, kentteki hoşgörünün ve çok kültürlülüğün simgesi olan Osmanlı eserlerinin büyük etkisi oldu. Ancak bir çoğuna devlet tarafından el konmuş bu eserlerin büyük kısmı bugün harap durumda ya da amacı dışında kullanılıyor.
1873'te Filibe'de ibadete açık 24 cami bulunurken, bugün bu sayı iki ile sınırlı. Bunlar Cuma Camii olarak da bilinen Murad Hüdavindigar Camii ve İmaret Camisi.
Cami, hamam ve mezarlıklar Türk toplumuna iade edilmiyor
Filibe'deki Taşköprü Camisi tarihten izi silinen Osmanlı eserlerinin tipik bir örneği. 16. yüzyılda inşa edilen cami 1928'deki depremden zarar gördükten sonra tamir edilemedi. 1944'te komünist rejim tarafından el konulan cami için 1989'daki rejim değişikliği de çare olmadı. Bölge müftülüğüne iadesi gereken Taşköprü Camii, mahkeme kararı ile iki Bulgar vatandaşına verilerek taverna ve lokanta olarak işletilmesine göz yumuldu.
Bölge Müftülüğü'nün ısrarı ve protestoları sayesinde belediye, lokantanın, caminin içinden çıkarılmasına ve bahçeye taşınmasına karar verdi.
Taşköprü Camii'nin karşısındaki hamam ise 2016 yılındaki yangından bu yana enkaz halinde. Bu eser de komünist dönemin son bulmasının ardından mağaza olarak kullanılmış.
Filibe'de tahrip edilen bir başka Osmanlı mirası ise Hacı Hasan mahallesindeki mezarlık. Bu mezarlık için de onarım ve restorasyon desteği bekleniyor. Filibeli Müslümanlar, 2007 yılında Filibe Valiliği ve Belediyesi ile Edirne Belediyesi arasında mezarlıkların onarımı amacıyla imzalanan protokole Bulgaristan tarafının uymadığına işaret ediyorlar.
Filibe'deki tartışmalı eserlerden biri de 16. yüzyıldan kalma Çifte Hamam. Çifte Hamam'ın müftülüğe iadesi için 2014 yılında başlayan yargı süreci ırkçı grupların saldırılarına da sahne oldu. Halk arasında "Çelebi Kadı Hamamı" olarak da bilinen eser, 2019 yılında Avrupa Kültür Başkenti etkinliklerine müze olarak ev sahipliği yapacak.
Kaynak: TRT Haber