Metabolizmanın temel yapı taşı olan proteinler, vücut tarafından sentezlenir ve beslenme yoluyla alınır. Proteinlerin su ve elektrolit dengesinin düzenlenmesinde ve sinir sisteminin iletilmesinde önemli görevleri vardır. Organ ve dokuların gelişmesi için hücreler tarafından protein kullanılır. Proteinlerin midede sindirilmesinden sonra ise azot ortaya çıkar ve dışkı yoluyla vücuttan atılır. Bu azot, idrarda üre ve ürik asit olarak kendini gösterir. Eğer üre böbrekler tarafından süzülmeyip vücuttan dışarı atılmazsa birtakım hastalıklar ortaya çıkabilir. Peki üre nedir? Yüksekliği ve düşüklüğü ne anlamlara gelmektedir? Değerleri kaç olmalıdır? İşte detaylar...
Omurgalı canlılarda bulunan böbrekler, boşaltım sisteminin bir parçasıdır. İnsanlarda karın bölgesinin arka bölümünde bulunurlar. Her iki böbrekte diyaframın altında bulunur. Sağ taraftaki böbrek karaciğerin arkasında, sol taraftaki ise dalağın hemen arkasında yer almaktadır. Bu boşaltım organlarının her ikisinin üstünde iç salgı bezleri olan böbreküstü bezler bulunmaktadır. Böbrekler 13 cm boyutunda ve fasulye şeklindedir. Bu organların görevi, başta üre olmak üzere atık maddeleri kandan süzerek onları su ile birlikte idrar olarak boşaltır. İnsan sağlığı açısından oldukça önemli olan üre hakkında merak edilenleri sizler için derledik...
ÜRE NEDİR?
Proteinler besin yoluyla alınır, mide ve ince bağırsak tarafından sindirilerek karaciğere ulaşır. Karaciğerde parçalanan protein amonyak da denilen atık maddeye dönüşür. Bu atık maddeler daha sonra üre halini alır. Bu üre döngüsü maddeleri daha az zararlı hale getirebilmek için yapılır.
ÜRE YÜKSEKLİĞİ VE DÜŞÜKLÜĞÜ NE ANLAMA GELMEKTEDİR?
Vücutta oluşan ürenin %10' luk bir kısmı ter yoluyla dışarı atılır. Büyük bir bölümü ise böbreklerden süzülerek idrar yoluyla vücuttan dışarı atılır. Kan testinde çıkan yüksek üre değerleri, genellikle böbreklerle ilgili bir sorunun habercisidir. İdrar yolu enfeksiyonları, böbrek taşı, böbreklerin yeterince çalışmaması üre yüksekliğine sebep olabilir. Ayrıca kalp damar sorunları, tiroit hormonunda dengesizlik, sindirim sisteminde düzensizlik, yetersiz beslenme, aşırı egzersiz, ateşli hastalıklar, bazı kanser türleri ve diyabet üre değerlerini arttıran etkenlerdir. Üre yüksekliğinin belirtileri ise şunlardır:
Kas zayıflığı
Halsizlik ve yorgunluk
İştah kesilmesi
Kilo kayıpları
Ağızda yanma
Düzensiz uyku
Solunum bozuklukları
Nefeste amonyak kokusu
Mide bulantısı ve kusma
Bilinç karışıklıkları
Geçmeyen hıçkırıklar
Baş ağrısı
Üre düşüklüğü ise nadiren gerçekleşen bir durumdur. Yetersiz ve sağlıksız beslenme, aşırı miktarda su tüketimi, karaciğer hastalıklarından kaynaklı kullanılan ilaçlar, antibiyotik kullanımı, bazı bağırsak problemleri üre düşüklüğüne sebep olabilir. Üre düşüklüğü belirti göstermeyebilir.
DEĞERLERİ KAÇ OLMALIDIR?
BUN adı verilen bir test ile kandaki üre miktarı ölçülür. Üre değerleri yaş, cinsiyet ve yapılan laboratuvara göre farklılıklar gösterebilir. Sağlıklı bir insanda olması gereken üre değerleri 7- 20 mg/ dL'dir. Üre yüksekliğinde veya düşüklüğünde altta yatan hastalıkların teşhis ve tedavi edilmesi gerekmektedir. Beslenme şeklinden kaynaklı üre değerinde dengesizlikler görülebilir. Bu gibi durumlarda ise hastaya özel diyet listesi verilir.