Gökbilimciler, uzayın derinliklerinde oldukça ilginç ve şaşırtıcı bir keşfe imza attılar. Kuğu takımyıldızında 1.000 ışık yılından daha uzakta bulunan beyaz cüce yıldız, Janus adı verilen iki yüzlü bir yıldız olarak tanımlandı. Bu keşif, bilim dünyasında büyük bir heyecan yarattı ve astrofizik alanında bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
Gökbilimciler iki yüzlü bir yıldız keşfettiler ve tuhaf görünümü karşısında şaşkınlığa uğradılar.
Beyaz cücenin bir yüzünün neredeyse tamamen hidrojenden, diğer yüzünün ise helyumdan oluştuğu görülüyor. Gökbilimciler ilk kez kendiliğinden iki zıt yüz geliştirmiş gibi görünen yalnız bir yıldız keşfettiler.
Caltech'te astrofizikçi olan ve çalışmayı yöneten Dr. Ilaria Caiazzo, "Beyaz cücenin yüzeyi bir taraftan diğerine tamamen değişiyor" dedi.
'Gözlemleri insanlara gösterdiğimde çok şaşırıyorlar.'
Resmi bilimsel adı ZTF J203349.8+322901.1 olmasına rağmen, iki yüzlü Roma tanrısından sonra Janus adı verildi.
İlk olarak Caltech'in San Diego yakınlarındaki Palomar Gözlemevi'nden her gece gökyüzünü tarayan bir araç olan Zwicky Transient Facility (ZTF) tarafından keşfedildi.
Caiazzo beyaz cüceleri araştırıyordu ve bir aday yıldız parlaklığındaki hızlı değişimler nedeniyle göze çarpıyordu.
Daha sonraki gözlemler Janus'un her 15 dakikada bir kendi ekseni etrafında döndüğünü ortaya çıkardı. Bir yıldızın kimyasal parmak izlerini veren spektrometri ölçümleri, nesnenin bir tarafının neredeyse tamamen hidrojen, diğer tarafının ise neredeyse tamamen helyum içerdiğini gösterdi.
Yakından bakıldığında yıldızın her iki tarafının da mavimsi renkte ve benzer parlaklıkta olduğu, ancak helyum tarafının bizim güneşimiz gibi grenli, yamalı bir görünüme sahip olduğu, hidrojen tarafının ise pürüzsüz göründüğü anlaşılmaktadır.
Dış yüzeyi dönen gazdan oluştuğu için yıldızın iki yüzlü doğasını açıklamak zordur. Caiazzo, 'Herhangi bir şeyin ayrılması çok zor,' dedi.
Bir açıklama, Janus'un beyaz cüce evrimi sırasında meydana geldiği tahmin edilen nadir bir geçiş geçiriyor olabileceğidir.
Beyaz cüceler bir zamanlar güneşimiz gibi olan yıldızların kaynayan kalıntılarıdır. Yıldızlar yaşlandıkça şişerek kırmızı devlere dönüşürler. Sonunda, kabarık dış malzeme havaya uçar ve çekirdek büzülerek yoğun, ateşli, sıcak bir beyaz cüceye dönüşür ve kabaca güneşimizin kütlesine sahip olmasına rağmen sadece Dünya büyüklüğünde olur.
Yıldızın yoğun çekim alanı, daha ağır elementlerin çekirdeğe batmasına ve daha hafif elementlerin yüzmesine neden olarak, aşağıda helyumdan oluşan iki katmanlı bir atmosfer yaratır.
Ve bunun üzerinde ince bir hidrojen tabakası bulunur. Yıldız yaklaşık 30,000C'nin altına soğuduğunda, daha kalın olan helyum tabakası kabarcıklanmaya başlar ve dıştaki hidrojen tabakasının karışmasına, seyrelmesine ve gözden kaybolmasına neden olur.
Caiazzo, "Beyaz cücelerin hepsi değil ama bazıları yüzeylerinde hidrojen baskınlığından helyum baskınlığına geçiş yapıyor" dedi.
'Muhtemelen böyle bir beyaz cüceyi hareket halinde yakalamış olabiliriz.'
Eğer öyleyse, bilim insanları asimetrik bir manyetik alanın geçişin orantısız bir şekilde gerçekleşmesine neden olabileceğine inanıyor.
Caiazzo, 'Manyetik alan bir tarafta daha güçlüyse, konveksiyonu [helyum katmanında kabarcıklanma] sınırlıyor olabilir' dedi. 'Diğer tarafta ise konveksiyon kazanıyor olabilir ve böylece hidrojen katmanı kaybolmuştur.'