Diplomasi, ekonomi, din birbirinden çok ayrı ama birbirine çok yakın şeyler...
Aslında birbirine görece uzak ancak çok yakın olan bu iki devletin, ilişkilerinin başladığı yıla gidersek tarih 1991'dir ve Azerbaycan Sovyetler'den koparak bağımsızlığını ilan eder.
Bu bağımsızlığı 25 Aralık 1991'de tanıyan ilk devletlerden biri de İsrail olur. Bununla birlikte iki devlet arasında 7 Nisan 1992'de diplomatik ilişkiler tam anlamıyla başlar. 1993'ün Ağustos'unda ise Bakü'de İsrail Büyükelçiliği açılır.
Bununla birlikte Azerbaycan'ın İsrail'de bir büyükelçiliğinin ve hatta İsrail'in de Ermenistan'da büyükelçiliğinin olmadığını ekleyelim.
Yani anlayacağınız her iki devlet de muazzam bir denge politikası güder. 98'de Başbakan Netanyahu, 2009'da Cumhurbaşkanı Peres Bakü'yü ziyaret eder. Azerbaycan cephesinden ilk 'üst düzey ziyaret' ise 2013'te dışişleri bakanı tarafından yapılır.
Hiçbir devlet başka devletin "babasının oğlu" olmadığına göre bu tarz bir ilişkinin nedenlerini aramak da çok garip değildir. Ve karşımıza ilk olarak petrol ve doğalgaz çıkar.
2006'da Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattının devreye girmesi neticesinde İsrail, Azerbaycan'ın ikinci en büyük petrol ithalatçısı konumuna gelir. Azerbaycan Devlet Petrol şirketinin İsrail'in Asdod petrol bölgesindeki payı %5 olur.
İsterseniz şöyle bir kıyaslama yapıp daha iyi anlayalım: İsrail-Ermenistan arası ticaret cirosu 60 milyon doları zar zor aşarken...
İsrail-Azerbaycan ticaret cirosu 5 milyar doların üzerinde. 2007, 2009, 2017 ve 2019'da iki ülke arasında farklı konularda yapılmış anlaşmalar da cabası. Bu arada Azerbaycan havayolu AZAL 93'ten beri Tel Aviv'e haftada iki kez uçmaya devam eder.
İsrail'in enerji ve ekonomik güvenliğinde Azerbaycan'ın yeri açık bunun yanında Azerbaycan'ın askeri ve güvenlik alanındaki en yakın dostu da İsrail'dir.
Azerbaycan'ın İsrail'den aldığı askeri ekipmanların değeri 5 milyar doları geçer. İsrail savunma şirketi Elbit'in Azerbaycan'da temsilciliği var. 2018'de iki ülke ortak 'İHA' yaratma projesine imza atar. Ayrıca iki ülkenin üst düzey askerleri sürekli temas halindedir.