Ekonomi yorumlarında sıklıkla duyduğumuz hayvanlar vardır. Boğa piyasası gibi, şahin merkez bankası gibi.
Piyasalarda yönelimi ya da durumu anlatan bu hayvanları artık duyduğunuzda ne dendiğini anlayacaksınız.
Bu hayvanlar neyi ifade ediyorlar haydi bakalım
Boğa
Boğa, piyasalarda yükselişi temsil eder. Piyasalarda trendin yukarı yönlü olduğunu anlatmak için kullanılır. Alım tarafında olan yükseliş beklentisindeki piyasa oyuncularına da 'boğa' denir.
Ayı
Ayı, boğanın tersi olarak piyasalarda düşüşün göstergesidir. Düşüş beklentisi ya da düşüş trendi ayı ile temsil edilir. Piyasalarda düşüş beklentisi ile işlem yapanlara da 'ayı' tabiri kullanılır.
Şahin
Merkez Bankalarının para politikalarına yönelik kullanılan bir kavramdır. Sıkı para politikasını savunanlara 'şahin' tanımlaması yapılır. Sıkı para politikası da piyasalarda faizlerin artırımı yoluyla para miktarının azaltılmasına yönelik tutum izlenerek para bolluğunun enflasyonist baskı yapmasını engellemek amacı taşır.
Güvercin
Güvercin de şahin gibi Merkez Bankalarının para politikalarındaki tutumuna yönelik bir benzetmedir. Güvercin görüşte olanlar ya da başlı başına 'güvercin' tabiri gevşek para politikası taraflarına yönelik kullanılır. Piyasalarda enflasyonist tutumu son dönemde biraz hafife alan Fed Başkanı Powell 'güvercin' olarak görülmüştü.
Karga
Merkez Bankaları şahin ya da güvercin olmadığı dönemlerde karga olarak nitelendirilir. Merkez Bankalarının piyasaları sıkılaştırmak ya da gevşetmek gibi politikalar izlemediği dönemler için kullanılan tabirdir. Karganın zekasından yola çıkılarak ustaca yönetilmesi gereken bir süreci temsil eder.
Siyah kuğu (Black swan)
Siyah Kuğu, opsiyon ve vadeli piyasalar eski traderı olan istatiskçi ve filozof Nassim Nicholas Taleb'in literatüre kattığı bir tanımlamadır. Finans piyasalarını ve ekonomileri derinden etkileyebilecek potansiyelde olan ve öngörülmesi güç nadir olayları tanımlar. 11 Eylül olayları, 2008 finansal krizi, Kovid-19 salgını gibi durumlar bu tanımlamaya örnektir.
Kelebek (etkisi)
Kelebek etkisi birçok alanda kullanılan bir teoridir. Matematikçi ve meteorolog Edward Norton Lorenz'in teorisi olan kelebek etkisi, bir sistemin başlangıç verilerindeki küçük değişikliklerin büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurabilmesini anlatan tanımlamadır. Ekonomide de mikro bir değişkenin makro alanda oluşturabileceği etkileri tanımlamak için kullanılır.
(Siyah) Kanarya
Kanarya ürkekliği ile aslen kömür madenine girmiş kanarya temsilinden yola çıkarak piyasalardaki ani hareketlere karşı temkinli olunması gerektiğini anlatan benzetmedir.
Tavşan
Tavşan da ürkek ve tedirgin bir hayvan olarak yatay piyasaları temsil eder. Piyasalardaki belirsizliğin oluşturduğu tavrı da temsil eder.
Kedi
Kedilerin tetikliğinden yola çıkarak ani düşüş ve ardında gelen sıçramaları temsil eder. Özelliklerde borsalardaki hareketler için kullanılır.
At
Varlık fiyatlarında yükseliş beklenmediği durumlar için kullanılan benzetme aslında 'ölü at' benzetmesidir. Fiyatların yerinde sayması için kullanılır ki son dönemde varlık fiyatlamasına ralli benzetmesi daha uygun olabilir.
Fil
2008 krizinde literatürümüze giren 'too big to fail' (batmak için çok büyük) tabirine de bezeyen bir ifadedir. Züccaciye dükkanındaki fil tadında bir tanımlamadır. Lider konumda bir şirket, bir ülke, bir piyasada oluşacak olumsuz bir durumun büyük bir etkisi olacağını anlatır.