Özellikle Diyarbakır’da yemek olarak pişirilen eşek dikeni, çok lezzetlidir. Kenger meftunesi adında bir çeşit yemeği de yapılan bu bitkiyi yakından tanımaya ne dersiniz?
Latince ismi, Onopordum illyricum L.; halk arasında ise kangal, deli kenker, deve dikeni, kopuz, kansa gibi isimlerle bilinir.
Papatyagiller familyasındandır.
Çorak arazi ve tarlalarda 1 veya 2 yıl yaşayabilir.
Boyu 1 metreye kadar uzayabilen bir bitkidir.
Temmuz ve ağustos aylarında çiçeklenir.
Çiçekleri yaşken hoş kokuludur. Fakat, kuruduğunda kokusu tamamen yok olur.
Eşek dikeni balı, ağrılara iyi gelir ve iştah açıcı özelliği vardır.
Kışlık yiyecek olarak saklanır.
Tohumlarından kahve yapılır.
Bitkisinin kökleri; yani öz suyu, diş ve diş eti hastalıklarına iyi gelir. Bu yüzden, öz suyundan sakız yapılıp çiğnenir.
Eşek dikeni, ülkemizde çorak olan her arazide yetişir. Türkiye’de yetiştiği yerler;
Ege bölgesi,
Doğu Anadolu bölgesi,
Güney Doğu Anadolu bölgesi,
Akdeniz bölgesinde nadiren yetişir.
Eşek dikeninin sağlık açısından çok fazla faydası vardır. Faydaları şunlardır:
Kramp çözücü özelliği bulunan eşek dikeni, migreni tedavi eder.
Hücre yenileyici özelliği vardır.
Zengin lif oranına sahiptir. Böylece, hem sindirim sistemini onarır, hem de vücuttaki kanı temizlemeye yardımcıdır.
Eşek dikeninin en faydalı olduğu organ, karaciğerdir. Karaciğer yağlanmasını önlemek için; haftada 2 kez yemeği tüketilmelidir.
Diyabet, göğüs ağrısı, kalp krizi, mide ağrısı, vitiligo, ishal ve bronşit tedavilerinde geleneksel olarak kullanılır.
Böbreklerdeki rahatsızlıkları çözer ve idrar yollarındaki sorunların çözümüne yardımcı olur.
Karaciğer ve safra yolu iltihapları, siroz ve kronik karaciğer hastalıklarına olumlu katkı sağlar.
Kan temizleyici özelliği sayesinde sigaranın zararlarını önler.
Eşek dikeninin tohumları olgunlaştığında hasat yapılır. Tohumları ve yaprakları toplanıp gölgede kurutulur.
Hem kahve olarak hem de çay olarak tüketilebilir. Ege bölgesinde kenger isimli kahvesi yapılır. Diyarbakır’da da kenger yemeği olarak da tüketilir. Ayrıca, kenger turşusu da yapılabilir. Çayın hazırlanışı;
100 cc kaynamış suya 5 gr yapraklarından koyulur.
Biraz kaynatılıp demlenir.
Tohumları da aynı şekilde demlenir.
Açken günde 3 bardak içilir.
Hiçbir zehri yoktur. Fakat, her besinin fazlasının zararlı olduğu unutulmamalıdır. Eşek dikeninin bilinen bir yan etkisi de yoktur. Fazla tüketildiğinde bağırsakları çalıştırdığından ishal yapabilir. İştah açıcı özelliğinden dolayı da kilo alımı olabilir.