ABD Kongresi’ne yakınlığıyla bilinen Heritage Foundation Uluslararası İlişkiler ve Güvenlik Kıdemli Uzmanı James Carafano; ABD ve müttefikleri için dünyayı birbirine bağlayan bölgelerin huzurlu ve istikrarlı olmasının kritik önemde olduğunu belirterek Batı Avrupa, büyük Orta Doğu, Hint Pasifik bölgelerini mecazi anlamda güvenli alanlar olarak tanımlanabilecek nilüfer yapraklarına benzetti.
Türkiye evrenin merkezinde
James Carafano bu bölgelerde barış ve istikrar için Türkiye’nin temel taş olduğunu belirterek “Türkiye evrenin merkezinde” ifadesini kullandı.
Türkiye’nin Orta ve Güney Koridorunda büyük bir bağlantı noktasının tam ortasında yer aldığını hatırlatan Carafano, Hint Pasifik'e giden köprü olarak tanımladığı Türkiye için “böylesine stratejik çok az ülke var” diyerek Türkiye’nin küresel açıdan stratejik önemine dikkat çekti.
Karadeniz ve Akdeniz’in serbest ve ticari trafiğe açık olmasının Türkiye'nin çıkarına olduğunu belirten James Carafano “Türk ekonomisinin toparlanması ve gerçekten güçlenmesi Türkiye'nin çıkarına ve bunun bir kısmı ticaret ve yatırım yoluyla olacak bu yüzden bölgede, ABD ve Avrupa ile daha fazla ekonomik angajmana ihtiyaçları olacak. Dolayısıyla tüm bu gelişmelerin gerçekten Türkiye'nin avantajına olduğunu düşünüyorum” diyerek bölgesel gelişmelerin Türkiye için önemli ve olumlu olduğunu vurguladı.
Türkiye ve NATO birbirleri için hayati önemde
ABD Kongresi’ne yakınlığıyla bilinen Heritage Foundation uluslararası ilişkiler ve güvenlik kıdemli uzmanı James Carafano “Türkiye NATO için kesinlikle hayati ve NATO da Türkiye için hayati önemde” diyerek Türkiye’nin jeopolitik konumu ve gücünün ittifak için önemine dikkat çekti.
Türkiye’nin yalnız bugünün stratejik ülkesi değil gelecekte de hep önemli olacağını vurgulayan Carafano “Türkiye zamanın başlangıcından beri hep stratejik bir yerde yer alıyor değil mi? Her zaman her medeniyetin ve İmparatorluğun kavşağı oldu. Dolayısıyla Türkiye hep önemli olacak” diyerek Türkiye ve NATO arasındaki ilişkinin çok güçlü olduğuna dikkat çekti.
Küresel jeopolitikte koridorların önemi
ABD Kongresi’ne yakınlığıyla bilinen Heritage Foundation uluslararası ilişkiler ve güvenlik kıdemli uzmanı James Carafano “Eski zamanlardan beri değişmeyen, dünyayı birleştiren büyük koridorlara bakarsanız; Kuzey Koridoru, Batı Avrupa'da Rusya'nın bir tepesinden geçiyor. Orta Asya'dan Kafkaslara Akdeniz'e Karadeniz'e ve Avrupa'ya uzanan bir Orta Koridor var. Bir de Güney Koridoru var. Süveyş Kanalı boyunca Hint Pasifik'ten geçen. Şimdi; Kuzey Koridoru ölü. Kimse orayı kullanmayacak çünkü Ruslar yakın zamanda insanların gözüne girmeyecek. Bu yüzden bunun (Kuzey Koridoru) büyük bir ekonomik koridor olduğunu düşünmüyorum. Güney koridoru serbest ve açık kalacak. Çin asla buna hâkim olamayacak. Ve bu yüzden önemli olacak” ifadeleriyle Ort Koridor ’un kritik önemine işaret etti.
Orta Asya’nın giderek artan önemi
ABD Kongresi’ne yakınlığıyla bilinen Heritage Foundation uluslararası ilişkiler ve güvenlik kıdemli uzmanı James Carafano Orta Koridor ve Orta Asya’nın kritik önemi hakkında şu ifadeleri kullandı.
“Burada joker Orta Koridor. Orta koridor, Orta Asya'yı dünyanın geri kalanına bağlamakla ilgili. Türkiyesiz bir Orta Koridor inşa edemezsiniz. Türkiye'nin Türk Devletleri Organizasyonu’ndaki lider rolü olsun; bölgeyi bilen, işi masaya getiren, bir şeyler inşa etmeyi bilen Türk özel sektörü olsun ve Azerbaycan'da Orta Asya'da çok güçlü ilişkileri olsun önemli. Bu yüzden, Türkiye'nin aktif rolü ve katılımı olmadan bir Orta Koridor göremiyorum ve Orta Koridor varsa bence bu oyunun kurallarını değiştirir. Orta Asya enerjisinin tamamını piyasaya sürüyorsunuz. Diğer potansiyel hammadde kaynaklarını ve madenlerini piyasaya sürüyorsunuz. Ayrıca üretim ve ek tedarik zincirleri için bir fırsat yaratıyorsunuz. Çünkü tüm bu ülkeler üretim üssü olabilir. Çok iyi bir endüstriyel temelleri var. Ama bütün bunlar gerçekten Türkiye'nin rolüne bağlı” ifadeleriyle bölgenin küresel çapta önemi ve Türkiye’nin nüfuzuna dikkat çekti.
ABD Orta Asya perspektifinden bakmalı
Türkiye’nin Orta Asya ile tarihi ve kültürel bağının yanı sıra güçlü siyasi, ekonomi ve ticaret bağları var. ABD de bölgede C5+1 ismindeki girişimi ile etkili olmaya çalışıyor.
Bu noktada ABD’nin Türkiye ile ortaklığı derinleştirmesi gerektiğine dikkat çeken James Carafano ABD’nin özellikle Orta Asya’ya bölgesel perspektif ile yaklaşması gerektiğini söyledi.
Carafano “Orta Asya Soğuk Savaş sırasında çok gizemliydi. Demir Perde'nin arkasındaydı. Soğuk Savaş'tan sonra, bölgeye dikkat etmedik, ama şimdi bunun büyük ölçüde Sovyet sonrası alanda olduğunu düşünürseniz bunlar askeri, ekonomik, siyasi olarak Rusya'nın hakim olduğu; Orta Avrupa, Güney Avrupa, Kafkaslar, Orta Asya, tüm bu alan açılıyor çünkü Rus etkisi geriliyor. Çin etkisi gerçekten onun yerini almıyor çünkü insanlar Çinlilere güvenmiyor. Ve mecbur kalmadıkça Çinlilerle gerçekten iş yapmak istemiyorlar. Yani ABD bölgede yaşayan insanların perspektifinden bakmaya ve onlarla birlikte çalışmaya başlamalı. Türkiye bunun için doğal bir ortak. Bu yüzden Amerika Birleşik Devletleri'nin Güney Avrupa ve Orta Avrupa ve Kafkasya, üç deniz girişimi gibi konularla ve Orta Asya ile derinden meşgul olması gerektiğini düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
Karadeniz’de dengeleyici güç Türkiye
ABD Kongresi’ne yakınlığıyla bilinen Heritage Foundation uluslararası ilişkiler ve güvenlik kıdemli uzmanı James Carafano Karadeniz’de istikrar ve serbest ticaretin Türkiye’nin çıkarına olduğunu hatırlatarak özellikle Ukrayna Savaşı’nın Türkiye’nin bölgedeki dengeleyici rolünün NATO için önemini bir kez daha gösterdiğine işaret etti.
Carafano “Türkiye'nin Finlandiya ve İsveç'e NATO üyeliğini verdiğini düşünüyorum. Türkiye Ukrayna'ya destek verdi ve Rusya ile ilişkilerde yapıcı bir ses oldu. NATO taahhütlerini yerine getirdi. Türkiye'nin Karadeniz'deki rekabeti iyileştirmede önemli bir rol oynadığını düşünüyorum. Bence Karadeniz bölgesindeki diğer NATO ülkeleri de kendi kapasitelerini ve yeteneklerini geliştirmeli. Savaşın (Ukrayna) sonuçlarından biri de NATO'nun bu bölgesel savunma planlarını geliştirmiş olması” ifadelerini kullandı.
Büyük güç rekabetinde Orta Asya’nın konumu kritik önemde
Amerika Birleşik Devletleri ile Çin arasındaki Büyük Güç Rekabeti söz konusu olduğunda, Hint Pasifik bölgesi ısınıyor. Ancak bu yalnızca Hint Pasifik bölgesinde gerçekleşmiyor. Afrika'da ve Orta Doğu'da bu rekabet net görülüyor.
Heritage Foundation uluslararası ilişkiler ve güvenlik kıdemli uzmanı James Carafano, Çin'in küresel etkisi ve gücü sebebiyle sadece Hint Pasifik'te Çin ile başa çıkılamayacağını belirterek Afrika'da, Ruslar ve Çinlilerin istikrarsızlaştırıcı etkisiyle başa çıkmak için bir ortağa ihtiyaçları olduğunu söyledi.
Bu noktada; Türkiye, İsrail, Arap ülkeleri arasındaki yakın ilişkinin önemini hatırlatan Carafano “Burada dengeyi asıl bozacak olan Orta Asya. Orası ile ilgilenerek Orta Asya enerjisini denkleme katarsınız ve Çin ve Rusya'yı geride bırakırsınız” ifadeleriyle Türkiye’nin yanı sıra Ata yurdunun da küresel jeopolitikte önemine dikkat çekti.
Kendi ekonomisi ve yönetimini inşa eden ülkeler etki altında kalmaz
Carafano ülkelerin ekonomi ve yönetim anlamında bağımsız olmasının, Rusya ve Çin’in bölgede etkili olmasının önündeki en önemli engel olacağına dikkat çekti.
ABD Kongresi’ne yakınlığıyla bilinen Heritage Foundation uluslararası ilişkiler ve güvenlik kıdemli uzmanı James Carafano “Bölgede özgür ve açık alanlar yaratırsanız ülkeleri etkilemeye çalışan Rusya, İran ve Çin'i birbirinden uzaklaştırırsınız. Onları zapt etmek anlamında değil, ama bölgeye karışmaktan mahrum bırakırsınız. Bu nedenle, eğer ülkeniz kendi ekonomisini ve yönetimini inşa ediyorsa kolay bir hedef olmaz. O zaman kiminle isterse onunla iş yapabilir. Bence sonunda, insanlar Çin ile iş yapmak istemeyecekler. İnsanlar Çin'le iş yapıyorlar çünkü başka alternatifleri yok. Seçeneği olan herhangi bir ülke farklı bir ortak seçecektir” ifadelerini kullandı.