Savcılık, saygın mesleklerden biri olarak popülerliğini her zaman korur. Filmlere ve kitaplara sıklıkla konu olan savcılık, mesleğin cazibesiyle gençlerin ilgisini çekerek onları araştırmaya iter. ''
nasıl olunur, ne iş yapar, maaşı
?'' gibi sorular sıklıkla araştırılır. İşte en gözde mesleklerden biri olan savcılık hakkında öğrenmek istedikleriniz...
Adalet mekanizması içinde önemli bir yere sahip olan savcılar, ortaya çıkan suçlarla ilgili araştırma ve soruşturma faaliyetlerinde bulunarak devleti temsilen dava açar ve iddianame hazırlar. Özellikle üniversite seçimi aşamasındaki gençler savcılık mesleğine duydukları merakla konu hakkında daha fazla bilgi edinmek isterler. Her ne kadar savcılık ilgi çekici bir meslek olsa da sorumluluk isteyen zor tarafları da bulunur. Meslek seçimi yapmadan önce savcılık hakkında daha detaylı bilgiye sahip olmak faydalı olur. "Savcı nasıl olunur, maaşı hangi kriterlere göre belirlenir?" gibi savcılıkla ilgili merak edilenleri sizler için detaylı olarak paylaştık.
Savcı olmak için liseden sonra Hukuk Fakültesi mezunu olmak gerekir. ÖSYM'nin her yıl düzenlediği üniversite sınavına katılarak YKS Eşit Ağırlık puan türünde, yüksek bir puan almanız gerekir. Hukuk Fakültesinden başarıyla mezun olduktan sonra avukat olarak çalışmaya başlanabilir. Ancak hakim veya savcı olma yetkisine hemen sahip olunmaz. Savcı olma yetkisini almak için Hukuk Fakültesinden sonra yine ÖSYM'nin düzenlediği hakim ve savcılık sınavına katılmanız gerekir.
Savcı, ceza yargılamasında iddia makamı olarak devleti temsilen ceza davası açan kişidir. Haberini aldığı ya da oluşuna tanık olduğu suçlara, emniyetin yardımıyla veya direkt olarak el koyabilir. Savcıların görev ve sorumlukları şu şekilde sıralanabilir:
Savcı olmak isteyen adayların, zorlu süreçleri aşması gerekir. Sınav süreçlerinin dışında, savcı adaylarının bazı şartları karşılıyor olması beklenir.
ÖSYM'nin düzenlediği, 100 üzerinden derecelendirilen hakim ve savcılık sınavında genel yetenek, genel kültür ve mesleki bilgi alanında sorular sorulur. Sınavdan aldığınız 70 ve üzeri puan, tek başına hakim veya savcı olmanızı garantilemez. Aynı zamanda Adalet Bakanlığının belirlediği kontenjan sıralamasında da yer edinmelisiniz.
Sınavdan başarıyla geçen adaylar sözlü mülakata girerler. Mülakattan da başarıyla geçenler, ''aday savcı'' olarak iki yıl staj yaparlar. Bu iki yılın sonunda yapılacak olan ikinci sınavda da başarılı olan adaylar, çeşitli il ve ilçelerde görevlerine başlarlar.
Savcılık kurumunu idari olarak incelediğimizde hiyerarşik bir yapıya sahip olduğunu görürüz. Bir itaat durumu söz konusu olmasa da ast üst ilişkisi görülür. Savcılıkta rütbe sistemi bulunur. Bütün savcıların rütbe atlaması beklenmez. Savcılık yetkisine sahip olan kişi; çalışmalarıyla orantılı olarak, derece derece yükselir. Cumhuriyet Savcısı olan bir kişi; Cumhuriyet Başsavcı vekili, Cumhuriyet Başsavcısı, Yargıtay Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı gibi görevlere kadar gelebilir.
Savcılık kadar, savcıların aldıkları maaşlarda her zaman merak konusu olur. Savcıların maaşları; hizmet yılları, dereceleri gibi kriterlere göre belirlenir. 2021 yılı itibariyle yapılacak yeni düzenlemeyle birlikte, aday savcılar ortalama 6.735 TL maaş ile başlayacaklar. Derece ve hizmet süresi bazında maaş aralıkları artacak. 1. derecede olan ve 15 yıl hizmet süresine sahip adaylar 12.213 TL, birinci sınıfa ayrılmış savcılar 16.652 TL ve son olarak, birinci sınıf savcılar 17.357 TL maaş alacaklar.
Her savcı Adalet Bakanlığına bağlı olsa da bağlı oldukları alt kuruluşlar farklılık gösterir. Savcılar adli ve idari yargı alanlarında çalışabilirler. Adli yargıda bulunan savcılar il ve ilçelerde; Cumhuriyet başsavcı vekilli, Cumhuriyet savcısı, Cumhuriyet başsavcısı, Yargıtay Cumhuriyet başsavcısı olarak Adalet Bakanlığına bağlı idari görevlerde çalışırlar. İdari yargı alanındaki savcılar ise Danıştay savcısı olarak Adalet Bakanlığına bağlı bir şekilde görev yaparlar.
Savcılık yetkisini alıp mesleğe başlayanlar 8. dereceden başlarlar. Her savcının derece atlaması mümkün olmasa da hizmet süresi ve performansıyla birlikte dereceler de artar. Savcılar derece atlayarak, başsavcı vekili ve sonra başsavcı rütbesine yükselirler.
Askeri savcılık da son zamanlarda en çok ilgi çeken savcılık çeşitlerinden biri olarak karşımıza çıkar. Askeri savcı olabilmek için asteğmen olarak askerliğin yapıldığı esnada, her yıl düzenli olarak açılan hakimlik ve savcılık sınavlarında katılarak gerçekleşir. İyi bir puan alarak yerleşen adaylar, 1 yıl süreyle staj yaparlar. Eğer staj süreci de başarılı bir şekilde tamamlanırsa, savcı asteğmen olarak göreve başlanır. Görev yeri, askeri mahkemelerin olduğu şehirlerden biri olarak belirlenir.
Savcılık aynı askerlik gibi rütbeler barındırır. Derecelendirmeye göre yükselme gerçekleşir. Savcılar adli ve idari yargı alanlarında çalışırlar. Savcı olmak için normal olarak izlenecek süreçlerden geçilir. Belirlenmiş rütbeler ve dereceler dahilinde belirli bir hizmet süresi sonunda yükselmeler gerçekleşir. Ancak savcılık çeşitlerinde ve rütbelerinde özel yetkili savcı diye bir rütbe bulunmaz. Bir dönem yürürlükte olan ve Hakimler Yüksek Kurulu (HSYK) tarafından verilen özel yetkiler daha sonra kaldırıldı.
Savcıların nasıl ortamlarda ve koşullarda çalıştıkları sıklıkla merak edilir. Savcılar genel olarak bürolarda ve mahkemelerde çalışırlar. Ancak, ortaya çıkan olaylarla ilgili araştırma ve soruşturma yapmak adına olay yerinde de bulunabilirler. Bazen zor koşullarda çalışmak durumunda kalabilirler. Savcıların sık yer değiştirmeleri söz konusu olabilir. Savcılık; aşırı sorumluluk isteyen, yoğun iş yükü barındıran bir meslek olarak bilinir. Devlet ve adalet mekanizmasının içindeki birçok makamla iletişim halinde çalışırlar.